حمام گنجعلی خان کرمان : معرفی و تصاویر

کشور کهن و پهناور ایران به دلیل قدمت و تاریخ غنی، مملو از جاذبه ها و بناهایی تاریخی بوده که هر کدام داستان گوناگونی را از دوره های مختلف تاریخی ایران حکایت می کنند.

شهر کرمان نیز از آن دسته شهر هایی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب، در دوره های گوناگون همواره مورد توجه حاکمان و دولت ها بوده و از این رو در این شهر می توان آثار تاریخی فاخر بسیاری را مشاهده کرد.

با وبلاگ اقامت ۲۴ در معرفی حمام گنجعلی خان، یکی از بناهای زیبای بجای مانده از تاریخ کرمان همراه باشید.

تاریخچه حمام گنجعلی خان کرمان

قدمت حمام تاریخی گنجعلی خان کرمان به دوران صفوی باز می گردد. این حمام به دستور حاکم وقت کرمان، گنجعلی خان در سال های ۹۷۵ تا ۱۰۰۳ شمسی ساخته شده است.

ساخت این حمام در زمان حکمرانی گنجعلی خان تمام نشد و این امر توسط فرزند وی علیمردان خان، پیگیری و در نهایت به اتمام رسید.

این حمام که تا حدود ۶۰ سال پیش هنوز مورد استفاده مردم قرار می گرفت، معماری زیبا و منحصر به فردی داشته و امروزه به عنوان یکی از جاذبه های تاریخیِ پر مخاطب و نیز موزه مردم شناسی کرمان شناخته می شود.

حمام گنجعلی خان با ۲۶ متر طول و ۳۰ متر عرض، چیزی حدود ۱۳۰۰ متر مربع زیر بنا داشته و معماری منحصر به فرد آن در بخش های نظیر سردری، ورودی به شکل دالان، رختکن، حوض و خزینه به اوج خود می رسد.

روشنایی داخل حمام از طریق نورگیرهایی تامین می‌شود که در مرکز یا دور سقف‌ها قرار دارد و علاوه بر هدایت نور خورشید به داخل فضاها، از اشراف و دید جلوگیری می‌کرد و موجب تنظیم حرارت گرمخانه می‌شد. همچنین تابش نور خورشید به آب داخل حوض و بازتاب آن به دیوارها و سقف‌ها، زیبایی بیشتر حمام را در پی داشت. طبق کاوش معماران و مهندسان، گرمای این حمام به وسیله گلخن یا تون تامین می‌شد و از تون، کانا‌ل‌های گربه‌‌‌رو به زیر گرمخانه حمام طراحی و کشیده شده بود که هوای گرم را از خود عبور می‌داد، کف گرمکن را گرم کرده و هوای کثیف و آلوده را از طریق روزنه‌ها به خارج از حمام منتقل می‌کرد.

سقف و دیوار های این حمام با استفاده از هنر استادکاران نقاش، کاشی کار و گچ کار ایرانی، به بهترین شکل نقاشی و کاشی کاری شده و گچبری های زیبایی در میان این حمام به چشم می خورد.

بیشتر بخوانید : “تنگه راگه ، جاذبه کمتر شناخته شده ایران”

بر روی نمای بیرونی این حمام که با استفاده از مصالح آجری و نیلی رنگ و سنگ مرمر ایجاد شده، نقاشی هایی دیده می شود که اثر نقاش نام آشنا و چیره دست، میرزا شکر الله بوده که زیبایی خاصی به ورودی حمام و سقف آن بخشیده است.

نقاشی ها و طرح های زیبایی نیز در بالای درب ورودی این حمام به چشم می خورد که مربوط به دوران صفوی بوده و اخیرا نیز مورد بازسازی قرار گرفته شده است. این حمام، مانند دیگر حمام‌های ایران کهن، از بخش‌های مختلف و مجزایی از جمله قسمت شاه‌نشین تشکیل شده است تا جایگاه اقشار مختلف جامعه (ثرومندان و مردم عادی)، از یکدیگر مجزا شود. معماران زبردست و خلاق آن زمان برای آسایش و راحتی مردم، رختکنی با ۶ غرفه‌ جداگانه طراحی کرده بودند.

همچنین، معماران با استفاده از کاشی‌ها و سنگ‌های خوش‌رنگ و زیبا به سراسر این حمام نمای چشمگیری داده‌اند. سقف رختکن نسبتا بلند و بر ستون‌های مستحکم استوار است. علاوه بر غرفه‌هایی که دور رختکن قرار گرفته‌اند، حوض زیبایی در وسط این غرفه‌ها خود‌‌نمایی می‌کند. فواره‌ای که در مرکز این حوض تعبیه شده، موسیقی دلنوازی را به قلب و دل بازدید‌کنندگان هدیه می‌دهد.

حمام گنجعلی خان تا سال ۱۳۱۶ به عنوان حمام مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن در سال ۱۳۵۰ پس از بازسازی به موزه تبدیل شد.

در سال ۱۳۵۲ مجسمه هایی ساخته شد و به این موزه انتقال پیدا کرده و این حمام شکل موزه مردم شناسی را به خود گرفت.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴