ایمنی حمل‌ونقل، ستون فقرات گردشگری پایدار/ آینده سفرهای ایران در جاده‌های امن رقم می‌خورد
در جهانی که امنیت سفر به مهم‌ترین مطالبه گردشگران بدل شده، ایمنی حمل‌ونقل دیگر یک ضرورت فنی نیست، بلکه معیاری برای قضاوت درباره اعتبار مقاصد گردشگری است؛ ایران، سرزمین تمدن‌های بی‌بدیل، با تکیه بر تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایمن می‌تواند مسیر شکوفایی پایدار خود در گردشگری جهانی را هموار کند.
ایران، گهواره تمدن‌ها و زیست‌بوم هزاران سال تاریخ، امروز در آستانه جهشی نوین در عرصه گردشگری قرار دارد؛ جهشی که بیش از هر زمان دیگری نیازمند تقویت زیرساخت‌های کلیدی و به‌ویژه حمل‌ونقل ایمن است. در روزگار ما، گردشگری بدون ایمنی سفر، همانند پلی است که در نیمه راه فرو می‌ریزد؛ زیرا اعتماد گردشگر، گرانبهاترین دارایی هر مقصد است و این اعتماد، پیش از زیبایی جاذبه‌ها، در امنیت جاده‌ها و آرامش مسیرها شکل می‌گیرد.
حمل‌ونقل ایمن؛ فراتر از یک نیاز فنی
نقش حمل‌ونقل در گردشگری، فراتر از یک پیوند فنی یا لجستیکی است؛ این رابطه، نوعی ارتباط هویتی است. جاده‌های امن، خطوط ارتباطی فرهنگ‌ها و مردمان هستند؛ هر مسیری که به سلامت طی می‌شود، پلی می‌شود میان گذشته‌های پرافتخار و فرداهای روشن. در این میان، ایران با برخورداری از ۲۸ اثر ملموس ثبت‌شده جهانی و هزاران مقصد گردشگری، نیازمند آن است که ایمنی حمل‌ونقل را نه صرفاً به‌عنوان یک وظیفه مهندسی، بلکه به‌عنوان یک راهبرد ملی ببیند.
استاندارد جهانی، هدف اجتناب‌ناپذیر
سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در تازه‌ترین گزارش خود تصریح می‌کند که امنیت حمل‌ونقل یکی از چهار رکن اصلی گردشگری پایدار است. بر مبنای این دیدگاه، هرگونه سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل ایمن، مستقیماً به افزایش تمایل گردشگران، بهبود تجربه سفر، و ارتقای تصویر ملی در عرصه بین‌المللی منجر می‌شود. در نقطه مقابل، بی‌توجهی به این مقوله، به انزوای تدریجی مقاصد گردشگری، افت درآمدها و آسیب‌های غیرقابل جبران به اعتبار کشور خواهد انجامید.
تجربه جهانی: الگوهایی برای ایران
اگر به تجربه‌های موفق نگاهی بیفکنیم، خواهیم دید که کشورهایی مانند ژاپن، فرانسه، اسپانیا و سوئیس، توسعه گردشگری خود را بر دو ستون استوار ساخته‌اند: حفاظت از میراث و ایمنی حمل‌ونقل. این کشورها دریافته‌اند که جاذبه‌های تاریخی، بدون راه‌های امن، به سرزمینی دوردست و دست‌نیافتنی تبدیل می‌شوند؛ و مخاطب امروز، همان اندازه که به جذابیت مقصد اهمیت می‌دهد، به سهولت و امنیت دسترسی نیز توجه دارد.
حرکت مثبت، اما نیازمند شتاب
در ایران نیز گام‌های مثبتی برای بهبود ایمنی جاده‌ها، توسعه آزادراه‌ها، تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی و تابلوگذاری مسیرهای گردشگری برداشته شده است. اما واقعیت آن است که با وجود این پیشرفت‌ها، راه طولانی برای رسیدن به استانداردهای جهانی در پیش است؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی چون گردشگری روستایی، طبیعت‌گردی و مسیرهای مناطق کم‌برخوردار که سهم مهمی از آینده گردشگری ایران را تشکیل می‌دهند.
تعریف نوین ایمنی سفر
امروزه «ایمنی سفر» تنها به معنای کاهش تصادفات نیست. این مفهوم، گستره‌ای وسیع یافته و شامل مواردی چون اطلاع‌رسانی هوشمند وضعیت جاده‌ها، ارائه خدمات امدادی سریع، وجود سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند (ITS)، استانداردسازی خودروهای گردشگری، آموزش راهنمایان تور برای مواجهه با حوادث احتمالی و حتی فرهنگ‌سازی عمومی درباره رفتارهای ترافیکی می‌شود.
نقشه راه ایمنی گردشگری؛ ضرورتی فوری
در مسیر توسعه گردشگری پایدار، ایران باید این حقیقت را بپذیرد که جاده‌های ناایمن، مانند دیوارهای ترک‌خورده‌ای هستند که هر لحظه ممکن است زیر بار رویای شکوفایی فروبریزند. بر همین اساس، تدوین «نقشه راه ایمنی حمل‌ونقل گردشگری» ضرورتی غیرقابل چشم‌پوشی است؛ نقشه‌ای که با مشارکت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، پلیس راهور، جمعیت هلال‌احمر و دیگر نهادهای ذیربط طراحی و اجرا شود.
ایمنی، حق اولیه گردشگر
باید پذیرفت که ایمنی حمل‌ونقل یک کالای لوکس نیست، بلکه حقوق اولیه هر شهروند و هر گردشگر است. مسافری که با بیم و اضطراب سفر می‌کند، نمی‌تواند از شکوه مسجد جامع اصفهان، عظمت بیابان‌های لوت، یا طراوت سواحل جنوب لذت ببرد. آرامش روانی سفر، نخستین گام در تجربه موفق گردشگری است.
افزون بر این، در نگاه توسعه‌محور به ایمنی حمل‌ونقل، باید به ویژه به مسیرهای روستایی و جاده‌های طبیعت‌گردی توجه ویژه شود. مناطقی که می‌توانند قطب‌های نوظهور گردشگری ایران باشند، اگر دسترسی ایمن و استاندارد نداشته باشند، در حد شعار باقی خواهند ماند. در این زمینه، نمونه‌های موفق داخلی همچون محورهای گردشگری کاشان، ماسوله و کندوان، که با بهبود مسیرهای ارتباطی شاهد جهش چشمگیر جذب گردشگر بوده‌اند، گواهی بر این مدعا هستند.
ایمنی حمل‌ونقل؛ کلید جذب گردشگر خارجی
ایمنی حمل‌ونقل همچنین نقشی بنیادین در توسعه گردشگری بین‌المللی دارد. گردشگری خارجی، که با ورود هر گردشگر ارزآوری قابل توجهی برای کشور به همراه دارد، بیش از گردشگری داخلی، به شاخص‌های ایمنی حساس است. در رقابت تنگاتنگ مقاصد جهانی برای جذب گردشگران بین‌المللی، ایران می‌تواند با تکیه بر میراث بی‌نظیر و توسعه حمل‌ونقل ایمن، جایگاهی درخشان‌تر کسب کند.
آینده‌ای که از امروز آغاز می‌شود
اکنون که در آستانه سال‌های جدید توسعه ملی قرار داریم، فرصت آن است که ایمنی حمل‌ونقل را نه به‌عنوان یک پروژه مقطعی، بلکه به‌مثابه یک راهبرد بلندمدت ببینیم؛ راهبردی که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تدوین استانداردهای روزآمد، فرهنگ‌سازی اجتماعی و ارتقای هماهنگی میان دستگاه‌ها، می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر را برای گردشگری ایران رقم بزند.
ایران، با شکوه فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی بی‌بدیلش، سزاوار آن است که در قلب گردشگران جهان بدرخشد؛ و این درخشش، از جاده‌های ایمن، مسیرهای آرام و سفرهای مطمئن آغاز می‌شود.
فردای گردشگری ایران، بر بنیان امروز ایمنی سفر ساخته می‌شود؛ بر مسیری که از امنیت می‌گذرد، به توسعه می‌رسد و در نهایت، به افتخار می‌انجامد.
منبع: میراث آریا
