۳۸ تا از غذاهای محلی یزد؛ غذای سنتی یزد کجا بخوریم؟

یزد، شهر بادگیرها و کوچه‌های خشتی، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران است که علاوه‌بر جاهای دیدنی یزد و معماری شگفت‌انگیزش، با غذاهای محلی خوش‌طعمش شناخته می‌شود. 

در این مطلب از مجله گردشگری اقامت ۲۴، به معرفی ۳۸ غذای یزدی می‌پردازیم و شما را به سفری خوشمزه در دل فرهنگ این شهر تاریخی دعوت می‌کنیم. اگر به شهر یزد سفر کنید، می‌توانید تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از طعم‌های اصیل این شهر را نیز داشته باشید.

قیمه یزدی

قیمه یزدی یکی از غذاهای سنتی یزد است که طعمی متفاوت و اصیل دارد. این خورشت شبیه به قیمه معروف ایرانی است، اما تفاوت‌های خاصی در مواداولیه و روش پخت آن وجود دارد که طعم منحصربه‌فردی به آن می‌بخشد. در قیمه یزدی به‌جای لپه، از نخود دو تکه‌شده (لپه نخود) استفاده می‌شود که به خورشت بافتی خاص و لذیذ می‌دهد.

ترکیبات اصلی این خورشت شامل گوشت، پیاز، نخود، ادویه‌های سنتی و لیموعمانی است. یکی از نکات جالب در دستور پخت اصیل این غذا، حذف رب گوجه‌فرنگی است که باعث می‌شود، قیمه یزدی رنگی زرد و طعمی متمایز داشته باشد. 

خورشت به آلو

خورشت به آلو، یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای محلی یزد است که با شروع فصل پاییز، عطر و طعم دلپذیرش خانه‌ها و رستوران‌های این شهر را پر می‌کند. این خورشت اصیل یزدی، ترکیبی هنرمندانه از طعم‌های ترش و شیرین است که دل هر عاشق غذای ایرانی را می‌برد. 

به و آلو، مواد اصلی این خورشت، طعمی ملس و لطیف به آن می‌بخشند که برای هر ذائقه‌ای دلنشین است.

مواد اصلی این خورشت شامل به‌های طلایی خردشده، آلوهای خوش‌طعم، گوشت تازه، لپه، لیموترش، زعفران و رب گوجه‌فرنگی است. چاشنی‌هایی مانند شکر، زنجبیل و فلفل سیاه نیز طعمی عمیق و بی‌نظیر به این غذا می‌دهند. 

کوفته پلو

کوفته پلو یکی از معروف ترین غذای یزد است که شاید کمتر نام آن را شنیده باشید، اما طعمی منحصربه‌فرد و فراموش‌نشدنی دارد. این غذای سنتی یزد شباهت‌هایی به کوفته تبریزی دارد، اما با سبک خاص یزدی‌ها تهیه می‌شود و همین تفاوت کوچک، طعم متفاوت و خاصی به آن بخشیده است.

برای تهیه کوفته پلو از موادی مثل گوشت چرخ‌کرده، لپه پخته، تخم‌مرغ خام و پخته، سبزی‌های معطر، زرشک، پیاز داغ، ادویه‌های خوش‌عطر، نمک و رب گوجه‌فرنگی استفاده می‌شود. 

یزدی‌ها این غذای دلچسب را همراه با سبزی خوردن تازه، نان محلی و انواع ترشی سرو می‌کنند تا طعمی کامل و دلپذیر داشته باشد.

اگر در سفر به یزد به دنبال غذایی مقوی و پرانرژی هستید، حتما کوفته پلو را در یکی از رستوران‌های محلی امتحان کنید و از ترکیب عطرها و طعم‌های آن لذت ببرید. 

کوفته نخودچی

اگر می‌پرسید که غذاهای محلی یزد چیست، باید گفت که کوفته نخودچی یا همان کوفته یزدی، یکی از غذاهای محلی یزد است که با طعم متفاوت و دلچسب خود، جایگاه ویژه‌ای در آشپزی این شهر تاریخی دارد. این کوفته خوشمزه بافتی نرم و طعمی منحصر‌به‌فرد دارد.

مواد اصلی کوفته نخودچی شامل گوشت چرخ‌کرده تازه، پیاز رنده‌شده، سبزیجات معطر مثل تره و جعفری و آرد نخودچی است. این آرد نخودچی، علاوه‌بر بافتی لطیف، طعمی خاص به کوفته‌ها می‌بخشد. جالب است بدانید که در دستور پخت سنتی و قدیمی این غذا، به‌جای آرد نخودچی از لپه خام استفاده می‌شده است که همچنان در برخی خانه‌ها این روش حفظ شده است.

قلیه کدو

از دیگر غذای سنتی یزدی می‌توان به قلیه کدو اشاره کرد که با طعم خاص و ارزش غذایی بالا، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های پاییزی این شهر دارد. این غذای خوشمزه، ترکیبی از طعم‌های شیرین و ادویه‌های گرم است که برای روزهای سرد سال بسیار دلپذیر خواهد بود. 

جالب است بدانید که قلیه کدو به دلیل وجود موادی مانند کدو تنبل، لوبیاقرمز و ماش، سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین است و گزینه‌ای عالی برای تقویت سیستم‌ایمنی، به‌ویژه در زمان سرماخوردگی محسوب می‌شود.

مواداولیه این غذا شامل کدو تنبل شیرین و نرم، لوبیاقرمز، ماش، گردوی خردشده، زردچوبه، شکر، پودر نارگیل و ادویه‌هایی مثل دارچین است که عطر و طعم گرم و خاصی به این خوراک می‌دهند. قلیه کدو در دورهمی‌های خانوادگی و مجالس یزدی‌ها سرو می‌شود و به‌عنوان یک غذای سبک و مقوی، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.

آش کدو

در لیست غذاهای محلی یزد، آش کدو جایگاه ویژه‌ای دارد. آش کدو یکی از غذاهای سنتی و محبوب شهرستان تفت در استان یزد است که با طعمی دلنشین و خواصی بی‌نظیر، جایگاه ویژه‌ای در آشپزی این منطقه دارد. 

این آش مقوی و خوش‌طعم بیشتر در روزهای سرد سال تهیه می‌شود و علاوه‌بر‌اینکه غذایی دلچسب برای خانواده‌هاست، برای افراد مبتلا به دیابت نیز بسیار مفید است.

یزدی‌ها آش کدو را با ترکیبی از موادمغذی مانند عدس، لوبیا، ماش، نخود، شوید، کدو، پیاز و آرد درست می‌کنند. کدو که ستاره اصلی این آش است، به آن طعمی لطیف و ملایم می‌دهد و همراه با حبوبات مقوی، این غذا را به گزینه‌ای عالی برای فصل زمستان تبدیل می‌کند. 

اگر در روزهای سرد زمستان به یزد یا شهرستان تفت سفر کردید، حتما این آش لذیذ را امتحان کنید. 

آش ماش

آش ماش آشناترین نام غذاهای محلی یزد است که در منطقه مهریز، طرفداران بسیاری دارد. اگر از علاقه‌مندان به آش‌های سنتی هستید، طعم این آش ساده و دلنشین حتما شما را مجذوب خواهد کرد. 

آش ماش به دلیل خواص فراوان و پخت سریع، یکی از انتخاب‌های محبوب در روزهای سرد زمستان است و معمولا به‌عنوان یک صبحانه گرم و مقوی سرو می‌شود.

مواداولیه این آش شامل ماش، سبزی آش (تره، جعفری، گشنیز و اسفناج)، برنج، پیازداغ، نعناع‌داغ، رب گوجه‌فرنگی، نمک و فلفل است. 

ماش، ارزش غذایی بالایی دارد و این آش را به گزینه‌ای عالی برای تقویت سیستم‌ایمنی تبدیل می‌کند. عطر نعناع‌داغ و رنگ زیبای رب گوجه‌فرنگی، این غذا را بسیار خوش طعم می‌کند.

آش ماش نه‌تنها در یزد، بلکه در استان گلستان نیز تهیه می‌شود، اما هر منطقه با سبک خاص خود آن را می‌پزد.

تاس کباب یزدی

تاس کباب یزدی، یکی از غذاهای محلی شهر یزد است که عطر و طعم خاص خود را دارد. این غذای محبوب، انتخابی عالی برای مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی یزدی‌هاست و با ترکیبی از مواد ساده، اما خوش‌عطر تهیه می‌شود.

مواد اصلی تاس کباب یزدی شامل گوشت چرخ‌کرده، پیاز، سیب‌زمینی، رب گوجه‌فرنگی و ادویه‌های خوش‌بو مانند دارچین است. برخی مواقع برای رنگ و طعم بیشتر، هویج نیز به این غذا اضافه می‌شود. لایه‌های مرتب گوشت و سبزیجات در کنار ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی، تاس کباب را به غذایی خوش‌رنگ و دلپذیر تبدیل می‌کند.

یزدی‌ها این غذا را با نان تازه، سبزی خوردن و ماست سرو می‌کنند که ترکیبی فوق‌العاده و ماندگار از طعم‌ها را برایتان رقم می‌زند.

آش آبغوره

آش آبغوره از غذای سنتی شهر یزد است که به دلیل طعم ترش و خواص بی‌نظیرش، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های یزدی دارد. این آش سرشار از موادمغذی است و به دلیل استفاده از غوره و آبغوره، به کاهش کلسترول و قند‌خون کمک می‌کند و حتی حس تشنگی را برطرف می‌سازد.

مواد اصلی این آش شامل سبزی آش، عدس، لوبیا چشم‌بلبلی، برنج، بلغور گندم، نعناع خشک، آب مرغ، غوره و آبغوره است. ترکیب این مواد نه‌تنها آش را مقوی می‌کند، بلکه طعمی دلپذیر و ملس به آن می‌بخشد. یزدی‌ها این آش را در روزهای گرم سال برای رفع عطش و ایجاد حس سبکی در وعده‌های غذایی سرو می‌کنند.

جالب است بدانید که آش آبغوره در استان‌های دیگر، به‌ویژه آذربایجان نیز طرفداران زیادی دارد و به روش‌های مشابهی تهیه می‌شود. 

آش گندم یزدی یا آش امام حسین (ع)

آش گندم یزدی، که در برخی مناطق به نام آش امام حسین (ع) یا آش حلیم هم شناخته می‌شود، یکی از بهترین غذاهای محلی یزد است که در مناسبت‌های مذهبی و به‌ویژه در شب‌های اسفند ماه پخته می‌شود. در شهرستان مهریز یزد، این آش به‌عنوان یادبودی از حضرت عباس (ع) تهیه می‌شود و در عزاداری‌های ماه محرم نیز جزء غذاهای رایج است.

این آش خوشمزه به دو روش متفاوت پخته می‌شود. در روش اول، گندم پوست‌کنده، نخود، لوبیا چیتی، سبزی آش و ادویه‌های خوش‌عطر همچون زردچوبه و زیره به کار می‌روند. 

در روش دوم، مواداولیه شامل جو، گندم پوست‌کنده، عدس، نخود، ماش و انواع لوبیاها است که طعمی غنی و لذیذ به آش می‌دهند. بعد از پخت، این آش با روغن زیتون سرو می‌شود و در کنار آن پیاز داغ، سیر داغ، نعناع داغ و کشک به آش اضافه می‌شود.

در مناطق مختلف یزد، این آش به نام‌های مختلفی شناخته می‌شود، از جمله جه‌جه در مَنشاد و شب اسفندی در بهادران. 

فسنجان یزدی یا متنیجه

فسنجان یزدی یا همان متنیجه یک غذای سنتی در یزد است که تفاوت‌های جالبی با فسنجان‌های معمولی دارد. این خورش خوشمزه که در بسیاری از خانه‌های یزدی به صورت غذای ویژه سرو می‌شود، در ترکیب آن علاوه‌بر گوشت، مغز گردو و رب انار، از چغندر، به یا سیب و حتی برگ زردآلو یا آلوچه نیز استفاده می‌شود. 

این ترکیبات خاص، طعمی متمایز و پیچیده به فسنجان یزدی می‌دهند که آن را از نسخه‌های دیگر فسنجان متمایز می‌کند.

یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد فسنجان یزدی، استفاده از چاشنی‌های خاص مانند هل است که به این غذا عطر و طعم متفاوتی می‌بخشد. میزان ترشی یا شیرینی این خورش نیز به سلیقه افراد بستگی دارد. اگر طرفدار فسنجان ترش هستید، می‌توانید از رب انار بیشتری استفاده کنید و اگر طعم شیرین را ترجیح می‌دهید، کمی شکر و رب انار کمتر، طعم دلخواه شما را خواهد ساخت.

خورش سیب

خورش سیب، بهترین غذای یزد است که با ترکیبی متفاوت از خورش قیمه، طعمی بی‌نظیر به شما هدیه می‌دهد. این خورش که به نام یزد شناخته می‌شود، در واقع نسخه‌ای متفاوت از قیمه است. 

در تهیه خورش سیب، علاوه‌بر قیمه، لپه، لیمو امانی، رب گوجه‌فرنگی و گوجه، سیب شیرین، زعفران، دارچین و چاشنی‌های خاصی هم به‌کار می‌رود.

مراحل پخت خورش سیب مشابه قیمه است، اما آنچه این غذا را خاص می‌کند، اضافه کردن سیب در مراحل پایانی پخت است. سیب در این خورش پس از یک ساعت پخت، طعمی شیرین و ملایم به آن می‌دهد که کاملا متفاوت از طعم‌های معمول خورش‌های ایرانی است.

این غذا به خوبی با ذائقه‌های مختلف سازگار است و می‌توان گفت که کمتر کسی است که طعم منحصر‌به‌فرد آن را نپسندد. 

اشکنه یزدی

اشکنه یزدی، یکی از غذاهای محلی در یزد است که دارای طعم و عطر خاصی است. این غذا، همان‌طور که از نامش پیداست، اصالتا از یزد می‌آید و تفاوت‌های زیادی با انواع دیگر اشکنه‌ها دارد. 

برای تهیه این اشکنه خوشمزه به سیب‌زمینی، پیاز و شنبلیله (خشک یا تر) نیاز داریم که طعمی بسیار خاص به غذا می‌دهند. آرد هم به غلظت مناسب و یکدستی سوپ کمک می‌کند. در کنار این مواد، ادویه‌جات به اشکنه یزدی عطر و طعمی بی‌نظیر می‌بخشند. به گفته بسیاری از آشپزهای حرفه‌ای، افزودن کمی رب گوجه‌فرنگی و عدس می‌تواند طعم غذا را غنی‌تر کند و آن را به یک تجربه خاص تبدیل کند.

اشکنه یزدی با روش پخت ساده و زمان کمی که می‌برد، برای روزهای سرد مناسب است. این غذا علاوه‌بر طعم دلپذیر، به دلیل موادطبیعی و مغذی‌اش، انرژی لازم برای یک روز پر از فعالیت را تامین می‌کند. 

کوفته هویج

کوفته هویج، غذای معروف یزد و کرمانشاه است که در هر دو شهر طعمی خاص و متفاوت دارد. شاید کوفته هویج کرمانشاه بیشتر شناخته شده باشد، اما کوفته یزدی با ترکیبات و طرز پخت ویژه‌ای که دارد، چیزی کمتر از نسخه کرمانشاهی ندارد. 

در این غذا خبری از برنج نیست و تمام مواداولیه آن را هویج، گوشت چرخ کرده، آرد نخودچی، تخم‌مرغ و ادویه‌جات تشکیل می‌دهند. ترکیب این مواد، کوفته‌ای نرم و خوش‌طعم به‌وجود می‌آورد که در کنار سس لذیذی که از رب، شکر، آبلیمو و ادویه‌ها تهیه می‌شود، به یک تجربه متفاوت تبدیل می‌شود.

کوفته هویج یزدی می‌تواند به‌ تنهایی یا همراه با نان سرو شود و طعمی دلپذیر به‌جا می‌گذارد. این غذا نه تنها یک غذای ساده خانگی است، بلکه در مجالس خاص و جشن‌ها نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. 

بسیاری از رستوران‌های سنتی یزد هم این کوفته‌های خوشمزه را در منوی خود دارند و فرصت تجربه طعم متفاوت این غذا را برای همه فراهم می‌کنند.

کشک خیار

کشک خیار، یکی از خنک‌ترین غذاهای یزدی بوده که مخصوص روزهای گرم تابستانی است. جالب اینجا است که مردم یزد از ماست چندان استقبال نمی‌کنند و به‌جای آبدوغ خیار معروف، این غذا را با کشک درست می‌کنند.

برای تهیه کشک خیار، به کشک ساییده شده، آب، خیار، گردو، کشمش و سبزی‌هایی مثل نعنا خشک نیاز است. 

برای اینکه کشک خیار طعم بهتری پیدا کند، بهتر است آن را یک یا دو ساعت قبل از سرو در یخچال بگذارید تا طعم‌ها به خوبی با هم ترکیب شوند. حتی می‌توانید هنگام سرو چند تکه یخ به آن اضافه کنید تا خنک‌تر و دلچسب‌تر شود.

آش شولی

آش شولی یکی از بهترین غذاهای یزد است که تنها در این شهر طعم واقعی‌اش را می‌توانید تجربه کنید. این آش خوشمزه به قدری محبوب است که وقتی به یزد سفر می‌کنید، حتما باید آن را امتحان کنید. این آش به عنوان میان‌وعده‌ای دلچسب بین صبحانه و ناهار سرو می‌شود.

مواداولیه آش شولی شامل اوماج (که نوعی خمیر آردی است)، چغندر، سبزی آش، عدس، لپه، پیاز و ادویه‌جات است. این ترکیب، آش را به یک غذای کامل و پر از طعم‌های متنوع تبدیل می‌کند. 

برای طعم بهتر، برخی از مردم بعد از پخت، سرکه را به آش اضافه می‌کنند که توازن خوبی با دیگر طعم‌ها برقرار می‌کند. 

آش جو گاو

هر گوشه از ایران پر از غذاهایی است که هویت و اصالت مردمانش را به تصویر می‌کشد. اردکان، از شهرهای کهن یزد، با آش جو گاو گنجینه‌ای خوشمزه از این میراث را در خود دارد. این آش سنتی، ترکیبی بی‌نظیر از خلاقیت و هنر آشپزی محلی است که طعمی فراموش‌نشدنی را به شما هدیه می‌دهد.

آش جو گاو به روشی منحصربه‌فرد تهیه می‌شود. مواد اصلی این غذا، خمیر ورنیامده‌ای است که نقش مهمی در ساختار لایه‌لایه آن دارد. کف دیگ با لایه‌ای از خمیر پوشانده می‌شود و سپس مخلوطی از گوشت، سبزیجات و حبوبات خوش‌عطر روی آن ریخته می‌شود. این روند لایه‌چینی ادامه پیدا می‌کند تا دیگ پر شود. در نهایت، آش روی شعله‌ای ملایم و به‌مدت طولانی دم می‌کشد. 

آش انار

در میان غذاهای سنتی یزد، آش انار با طعم ملس و بی‌نظیرش، بسیار محبوب است. روستای عقدا از توابع اردکان، با انارهای خوش‌طعم خود، این آش را به نمادی از شب یلدای یزدی‌ها تبدیل کرده است. اگرچه این غذا در مناطق دیگری مانند شیراز و شمال نیز طبخ می‌شود، اما دستور پخت یزدی آن متفاوت و خاص است.

برای تهیه آش انار یزدی، ترکیبی از انار دانه‌شده یا رب انار، لپه، برنج، سبزی آش و ادویه‌جات معطر استفاده می‌شود. گوشت چرخ‌کرده به این آش طعمی بهتر می‌دهد، اما حذف آن نیز این غذای سنتی را همچنان جذاب نگه می‌دارد. دانه‌های یاقوتی انار در کنار عطر گلپر و سبزیجات، طعمی فراموش‌نشدنی خلق می‌کنند که یادآور شب‌های گرم یلداست.

آش آلو

از میان غذاهای محلی یزد، آش آلو بهترین غذای یزد به شمار می‌آید. این آش خوش‌طعم و نسبتا ترش، ترکیبی از محصولات طبیعی و اصیل یزد است که طعمی خاص و به‌یادماندنی را به سفره‌های ایرانی می‌آورد.

مواد اصلی آش آلو شامل سبزی آش، آلوهای خوش‌عطر، لپه، برنج، نعناداغ، پیاز داغ و ادویه‌های خوش‌طعم است. گاهی برای تزئین، دانه‌های یاقوتی انار نیز به آن افزوده می‌شود که ظاهری زیبا و طعمی متفاوت به آش می‌بخشد. این آش برخلاف برخی آش‌های دیگر، قوام و غلظت خاصی دارد و به هیچ عنوان آبکی نیست.

روش پخت آش آلو ساده است، اما هنر آشپز در ایجاد تعادل میان طعم ترش آلو و دیگر مواد به چشم می‌آید. ابتدا حبوبات پخته می‌شوند و سپس دیگر مواد با دقت و ترتیب به دیگ اضافه می‌شوند تا طعم‌ها به خوبی در هم آمیخته شوند.

اگر به دنبال تجربه یک آش متفاوت و جذاب هستید، آش آلو را امتحان کنید. این غذای خوش‌طعم نه تنها برای شب‌های سرد زمستانی مناسب است، بلکه رنگ و بوی تازه‌ای به میز غذای شما می‌بخشد.

آش گشنیز یا شوربا کلم

در میان غذاهای سنتی یزد، شوربا کلم یا آش گشنیز از آن دست خوراکی‌هایی است که کمتر شناخته شده است، اما پر از خاصیت، عطر و طعم است. این غذای محلی تفت، با ترکیبی از سبزیجات تازه و کلم پیچ تهیه می‌شود و مانند یک بمب ویتامینی، انرژی و سلامت را به بدن هدیه می‌دهد.

شوربا کلم با مواداولیه‌ای مانند کلم پیچ، پیاز، هویج، نخود، لوبیا، عدس و سبزی آش درست می‌شود. برای کسانی که عاشق طعم‌های ترش هستند، افزودن چند عدد آلو یا کمی سرکه هنگام سرو، این غذا را به یک تجربه بی‌نظیر تبدیل می‌کند. کشک، نعنا داغ و پیاز داغ نیز از چاشنی‌های اصلی سرو این شوربا هستند که طعمی عمیق و دلچسب به آن می‌بخشند.

این آش برخلاف آش‌های سنگین، بافتی سبک‌تر دارد و برای روزهای سرد سال، انتخابی بی‌نظیر است. 

کله گیپا

در میان غذای معروف یزدی ها، کله گیپا شاهکاری اصیل و ثبت‌شده در میراث فرهنگی است که طعمی منحصربه‌فرد دارد. این غذا که با ترکیباتی مانند کله و پاچه گوسفندی، سیرابی، نخود، برنج، ماش، گوشت گوسفندی و ادویه‌های معطر تهیه می‌شود، نماینده‌ای از هنر آشپزی یزدی‌هاست.

وجه تمایز کله گیپا، روش خاص پخت آن است. در این غذا، سیرابی به شکل شکم‌پر آماده می‌شود. داخل سیرابی را با مایه‌ای از گوشت، ماش، برنج و پیاز پر می‌کنند، سپس با دقت کوک زده و آن را در دیگ می‌پزند. برای خوش‌طعم‌تر شدن این غذا، از ادویه‌هایی مانند زیره و پودر نارنج استفاده می‌شود که عطر و طعمی دلنشین به آن می‌بخشند. برخی افراد برای تکمیل این طعم، یک قاشق رب گوجه‌فرنگی نیز به خوراک اضافه می‌کنند.

کله گیپا گاه به‌همراه کله و پاچه و گاه به‌تنهایی سرو می‌شود. این غذای مقوی و خاص، اگرچه ممکن است به دلیل استفاده از سیرابی برای همه جذاب نباشد، اما یک تجربه بی‌نظیر از طعم و اصالت یزد را به شما هدیه می‌دهد. 

فله

در میان غذاهای سنتی یزد، فله با سادگی بی‌نظیرش یادآور سبک زندگی اصیل و بی‌آلایش مردمان این خطه است. این میان‌وعده یا صبحانه خاص، از گذشته‌های دور زینت‌بخش سفره‌های یزدی‌ها بوده و حتی در هفت‌سین‌های آن‌ها نیز جایگاه ویژه‌ای داشته است.

راز اصلی فله در شیر آغوز نهفته است، شیری خاص که از گاو یا گوسفند پس از زایمان دوشیده می‌شود. برای تهیه این خوراک ساده اما جذاب، شیر آغوز را با مقدار مناسبی شیر معمولی ترکیب کرده و می‌جوشانند و سپس در یخچال قرار می‌دهند تا سرد شود. پس از سرد شدن، شیر حالتی غلیظ و شبیه به فرنی پیدا می‌کند که طعمی ملایم و بافتی دلپذیر دارد.

با تغییر سبک زندگی و کاهش دسترسی به شیر آغوز، تهیه فله به اندازه گذشته رایج نیست و از غذاهای فراموش شده یزد به شمار می‌رود.

ماقوت یزدی

در میان دسرهای سنتی یزد، ماقوت با عطر دلنشین و بافت لطیفش، یکی از خوشمزه‌ترین انتخاب‌هاست. این دسر شبیه فالوده یزدی است، اما ظاهری متفاوت و جذاب‌تر دارد که حالتی میان ژله و کارامل به خود می‌گیرد.

برای تهیه این دسر اصیل، از ترکیبات ساده اما خوش‌عطری مانند نشاسته، گلاب، زعفران، گل خشک و خلال بادام و پسته استفاده می‌شود. نکته جالب در مورد ماقوت این است که شما می‌توانید طعم آن را با افزودن عرقیجات گیاهی مختلف مانند نعنا، بیدمشک یا بهارنارنج تغییر دهید و به دلخواه خود، طعمی تازه خلق کنید. همچنین، جایگزین کردن آب با شیر در دستور تهیه، نه تنها طعم ماقوت را لطیف‌تر می‌کند، بلکه ارزش غذایی آن را نیز افزایش می‌دهد.

ماقوت یکی از آن دسرهایی است که در کافه‌های سنتی یزد همچنان محبوب است و می‌تواند یک پایان شیرین و دلپذیر برای هر وعده‌غذایی باشد. 

حلوا ارده

یکی از معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای یزد حلوا ارده است. این خوراکی مقوی در اصل سوغاتی اردکان یزد است. برای تهیه آن کنجد تازه را آسیاب کرده و برای شیرین شدن با انواع شیره یا شکر مخلوط می‌کنند. از دیگر ترکیبات این صبحانه خوشمزه یزدی آرد و آب برای تهیه خمیر، انواع طعم دهنده‌ها مثل هل و گلاب و زعفران و در نهایت و مغزیجات مانند گردو خردشده، خلال بادام، پودر و خلال پسته را می‌توان نام برد.

 برای تهیه این خوراکی خوشمزه می‌توانید به شیرینی‌پزی‌های یزد و اردکان مراجعه کنید. این حلوای خوشمزه سنتی از آن دسته خوراکی‌هاست که حتما در سفر به یزد باید آن را امتحان کرده و بعنوان سوغات خریداری کنید.

نان سوروک

در میان نذری‌های متنوع یزد، نان سوروک جایگاهی خاص و متفاوت دارد. این نان سنتی نه تنها در ایام محرم و مناسبت‌های مذهبی به عنوان نذری سرو می‌شود، بلکه در سفره‌های افطاری یزدی‌ها نیز حضوری پررنگ دارد. اگر در روزهای محرم به یزد سفر کنید، عطر خوش سوروک از خانه‌های مردم شما را به سمت این نان جذاب و خوشمزه می‌کشاند.

نان سوروک از ترکیبی ساده، اما خوش‌طعم تهیه می‌شود. موادی مانند آرد نان سنگک، شکر، نمک، تخم گشنیز، گل‌رنگ، مایه خمیر و روغن کنجد، دست‌به‌دست هم می‌دهند تا این نان خوش‌عطر و لطیف خلق شود. نکته جذاب این نان، طعم غنی آن است که نیازی به همراهی با کره یا پنیر ندارد و به تنهایی یک تجربه کامل و دلچسب است.

خورش کدو سرکه شیره

اگر از آن دسته افرادی هستید که عاشق طعم‌های ترش و شیرین هستید، خورش کدو سرکه شیره یکی از انتخاب‌های جذاب و خاص از آشپزخانه یزدی‌هاست. برخلاف نامش، این خورش بدون شیره تهیه می‌شود و بافت غلیظ و شیره‌مانند آن به دلیل ترکیب سرکه و شکر است که طعمی ملس و بی‌نظیر ایجاد می‌کند.

این خورش که یکی از غذاهای محلی یزد است با کدو سبز، گوشت گوسفندی، پیاز، سرکه، شکر و ادویه‌های سنتی، گوشت یا مرغ و بوقلمون پخته می‌شود. روند پخت نیز ساده است، ابتدا پیازها را طلایی کنید و با گوشت و زردچوبه تفت دهید. سپس با افزودن آبجوش اجازه دهید، گوشت به خوبی بپزد. کدوها را جداگانه تفت داده و در مرحله آخر همراه با سرکه و شکر به خورش اضافه کنید. طعم غذا را بچشید و شکر را براساس ذائقه تنظیم کنید.

توجه داشته باشید، خورش کدو سرکه شیره نباید آبکی باشد و قوام آن راز خوشمزگی‌اش است. 

حلوای برنج

حلوای برنج یزدی یکی از دسرهای اصیل و پرطرفدار در یزد است که شباهت زیادی به شله زرد دارد، اما با قوام بیشتر و رنگ سفید خود، تفاوتی ویژه با دیگر حلواها دارد. این حلوا برای نذری در مراسم‌های مذهبی و به‌ویژه در شب‌های جمعه و ماه‌های خاص مانند رجب، شعبان، رمضان، محرم و صفر پخته می‌شود.

برای تهیه این دسر خوشمزه، ابتدا باید برنج را از شب قبل خیس کنید و سپس با اضافه کردن سه پیمانه آب به ازای هر پیمانه برنج، آن را روی اجاق قرار دهید. به تدریج و هر ۱۵ دقیقه یکبار، مقداری آب سرد به برنج اضافه کنید تا زمانی که برنج کاملا له شود. سپس شکر و نمک را اضافه کرده و اجازه دهید با حرارت کم بپزد.

در این مرحله، گلاب و پودر هل به مواد اضافه می‌شود تا عطر بی‌نظیری به حلوا ببخشد. پس از ۳۰ دقیقه، کره و در صورت تمایل، زعفران دم‌کرده را نیز به آن بیفزایید و بگذارید برای نیم ساعت دیگر بپزد.

مشتوک

مشتوک صبحانه محلی یزد است که به عنوان یک وعده سالم و مقوی می‌تواند آغازگر روزی پرانرژی باشد. این غذای ساده، اما خوشمزه از ترکیب نان خشک، پنیر بومی، گردو، سبزی خشک و پیاز تهیه می‌شود. جالب است که مشتوک نه تنها در یزد، بلکه در مناطق دیگری از ایران هم با نام‌هایی مانند دویماج در قزوین، مُچه در کاشان و مشته در تبریز شناخته می‌شود.

برای تهیه مشتوک، ابتدا مواد را با دقت مخلوط می‌کنید، سبزی خشک، گردو آسیاب‌شده، نان خشک کوبیده و پنیر را با پیاز و نمک همراه می‌کنید و خوب ورز می‌دهید تا مایه‌ای چسبنده به‌دست آید. سپس از آن گلوله‌های کوچکی به اندازه گردو برداشته و به شکل دلخواه در می‌آورید. اگر می‌خواهید طعم مشتوک به بهترین حالت ممکن برسد، آن را به مدت ۱۵ دقیقه در یخچال قرار دهید.

نان لتیر

نان لتیر یکی از نان‌های سنتی و خوشمزه یزدی است که به‌سادگی در خانه‌ها تهیه می‌شود و بیشتر برای میان‌وعده یا پذیرایی در مهمانی‌ها سرو می‌شود. این نان که با ترکیب آرد، آب و نمک تهیه می‌شود، در تابه‌های مخصوص یا اجاق‌های زمینی پخته می‌شود و طعم خوشمزه‌ای دارد.

برای تهیه نان لتیر، ابتدا مواداولیه را به‌ خوبی با هم مخلوط کرده و ورز می‌دهید تا خمیری نرم و لطیف به دست آید. در این مرحله، پیاز خردشده را به خمیر اضافه می‌کنید. سپس در یک تابه نچسب کمی روغن گرم کرده و یک مشت از خمیر را در آن قرار می‌دهید. با نوک انگشت خیس، خمیر را باز کرده و روی آن مخلوطی از کنجد، سیاه‌دانه، زیره یا شوید می‌پاشید. این مواد به نان طعمی دل‌نشین می‌دهند.

پس از پختن یک طرف نان، آن را زیر و رو کرده و طرف دیگر را هم به‌ خوبی می‌پزید. نکته جالب در تهیه نان لتیر این است که چون خمیر ور نمی‌آید، نان روغن کمی جذب می‌کند و طعمی سبک و لذیذ دارد. 

آش تمر هندی

آش تمر هندی یکی از غذاهای محلی یزد است که ترکیبی از طعم‌های ترش و دلپذیر را ارائه می‌دهد. این آش با استفاده از موادی مانند تمر هندی، نخود، لوبیا، عدس، گوشت گوسفندی، برنج و پیاز تهیه می‌شود و با عطر بی‌نظیر نعنا تکمیل می‌گردد. 

این غذای مقوی و خوش‌طعم سرشار از حبوبات است که علاوه‌بر خواص فراوان، انرژی زیادی به بدن می‌بخشد و بهترین انتخاب برای روزهای سرد و دورهمی‌های خانوادگی است.

آش توکی

آش توکی یکی از غذاهای اصیل و خوشمزه شهر بافق است که طعمی بی‌نظیر را با خواص فراوان شلغم و سبزیجات در خود جمع کرده است. برای تهیه این غذای محلی، ابتدا دو عدد شلغم را به شکل نگینی خرد کنید و سبزیجاتی مانند ترخون و شوید خشک را همراه با پیازداغ و زردچوبه آماده کنید تا عطر و طعمی ماندگار خلق شود.

حالا نوبت به توکی یا ارزن می‌رسد. ابتدا آن را خوب بشویید و سپس قابلمه‌ای پر از آب روی اجاق قرار دهید. ارزن‌ها را داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید به آرامی بپزند. پس از حدود ۲۰ دقیقه شلغم‌های خرد شده را اضافه کنید و با ادویه‌هایی مثل زردچوبه و سبزیجات خشک، عطر آش را دوچندان کنید. در نهایت، نمک را به میزان دلخواه افزوده و شعله را کم کنید تا آش شما به غلظتی دلچسب برسد.

کوفته کباب

کوفته کباب، یک غذای یزدی است که با طعمی ملس، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های ایرانی دارد. برای تهیه این خوراک جذاب، ابتدا برنج را از چند ساعت قبل خیس کنید و پس از آبکشی، به گوشت چرخ‌کرده اضافه کنید. پیاز رنده‌شده را با دقت آب‌گیری کنید و همراه آرد نخودچی، نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه دلخواه به گوشت بیفزایید. مواد را خوب ورز دهید تا ترکیبی یکدست و منسجم به دست آید. به یاد داشته باشید، آرد نخودچی را فقط به اندازه‌ای بریزید که مایه خشک نشود.

از مایه به اندازه یک نارنگی کوچک برداشته و به‌شکل دایره یا بیضی فرم دهید. کباب‌ها را در روغن سرخ کنید و سپس روی دستمال قرار دهید تا روغن اضافی گرفته شود.

در ادامه، مایه‌ای ملس آماده کنید. دو پیمانه آب را با کمی سرکه، شکر یا شیره انگور، و رب گوجه‌فرنگی ترکیب کنید و روی حرارت بگذارید تا جوش بیاید. کباب‌ها را در تابه‌ای بچینید و این مایه خوش‌عطر را رویشان بریزید. اجازه دهید با حرارت ملایم حدود ۲۰ دقیقه بپزند و مغزپخت شوند.

کباب دیگی یا دیگ چَسبونُگ

کباب دیگی یا دیگ چَسبونُگ، یکی از غذاهای سنتی یزد است که در دیگ سنگی پخته می‌شود و طعمی فراموش‌نشدنی را به شما هدیه می‌دهد. این غذای اصیل، با ترکیب ساده‌ای از گوشت چرخ‌کرده و ادویه‌ها، به راحتی تهیه می‌شود.

ابتدا دیگ سنگی را با یک تا یک و نیم پیمانه آب پر کنید و به آن نمک، فلفل سیاه و زردچوبه بیفزایید. آب را روی شعله قرار دهید تا بجوشد. در این میان، پیاز را رنده کرده و آب آن را بگیرید. سپس گوشت چرخ‌کرده را با نمک، فلفل و زردچوبه به پیاز اضافه کنید و خوب ورز دهید تا مایه‌ای یکدست به دست آید.

از مواد به‌اندازه یک نارنگی کوچک برداشته، در دست گرد کرده و سپس پهن کنید. کباب‌ها را به دیواره دیگ سنگی بچسبانید. شعله را کم کنید و اجازه دهید بدون گذاشتن درب دیگ، کباب‌ها به‌تدریج به داخل بیفتند. سپس در دیگ را قرار داده و منتظر بمانید تا کباب‌ها کاملا پخته شوند و آب اضافی کم شود.

درنجوش

درنجوش، یکی از اصیل‌ترین غذاهای سنتی شهرستان ابرکوه در یزد است که ریشه‌ای عمیق در فرهنگ و آیین‌های این منطقه دارد. این غذا که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، یادآور روزهایی است که در مجالس عروسی و مراسم عزاداری، دیگ‌های بزرگ آن بر آتش می‌جوشید و عطر دلپذیرش، فضا را پر می‌کرد.

مواد اصلی درنجوش شامل بادمجان، سیر، پیاز، برنج، لپه، گوشت گوسفندی، ادویه‌های معطر و سبزی‌های محلی است. هر یک از این مواد جداگانه پخته و آماده می‌شوند. سپس در مرحله‌ای خاص که جوش مشخص نام دارد، همه مواد به‌آرامی با یکدیگر ترکیب می‌شوند و باید با دقت هم زده شوند. نام این غذا نیز از همین فرآیند گرفته شده، زیرا ابتدا به آن در هم‌جوش می‌گفتند و با گذر زمان، به درنجوش تبدیل شده است.

اشکنه مرزنجوش

اشکنه مرزنجوش، یکی از غذاهای محلی یزد است که با عطر و طعمی خاص، جایگاهی ویژه در میان غذاهای اصیل این منطقه دارد. این اشکنه که طبع گرمی دارد، گزینه‌ای عالی برای روزهای سرد سال است و با نان خشک یزدی و ترشی سرو می‌شود.

برای تهیه این غذای لذیذ، ابتدا پیاز نگینی را در کمی روغن تفت دهید تا طلایی و خوش‌عطر شود. سپس زردچوبه و آرد را اضافه کرده و آن‌قدر تفت دهید تا بوی خامی آرد از بین برود. حالا مرزنجوش، شوید، شنبلیله و سیب‌زمینی نگینی خردشده را همراه با نمک و فلفل به ترکیب بیفزایید. پس از مخلوط کردن مواد، سه پیمانه آب به آن اضافه کنید و اجازه دهید بجوشد. وقتی آب به جوش آمد، حرارت را کم کنید تا سیب‌زمینی‌ها پخته و اشکنه جا بیفتد.

در مرحله پایانی، یک تخم‌مرغ را خوب هم بزنید و به اشکنه اضافه کنید تا با سایر مواد ترکیب شود. سپس تخم‌مرغ‌های دیگر را بدون هم زدن در اشکنه بشکنید و بگذارید شکل خود را حفظ کنند. بعد از ۱۵ دقیقه، این غذای ساده و گرم آماده است. با پیازداغ تزئین کنید و از طعم اصیل آن لذت ببرید.

اشکنه سماوری

اشکنه سماوری، که به آن آب روغنُگ یا آب گرمُگ نیز گفته می‌شود، یکی از ساده‌ترین و فوری‌ترین غذای یزدی است. این اشکنه خوش‌عطر، با مواداولیه‌ای کمی تهیه شده و برای صبحانه یا میان‌وعده‌ای سبک و مقوی سرو می‌شود.

برای تهیه این اشکنه، ابتدا یک قاشق مرباخوری روغن حیوانی، ترجیحا روغن گوسفندی، را در ظرفی فلزی بریزید. سپس کمی نمک و فلفل سیاه به آن اضافه کنید. در ادامه، نصف پیمانه آب جوش به مخلوط بیفزایید و ظرف را روی کتری یا سماور در حال جوش قرار دهید. این حرارت ملایم باعث می‌شود، روغن به‌خوبی در آب حل شود و طعمی دلپذیر ایجاد کند. اگر علاقه‌مند به عطر گیاهان محلی هستید، در پایان می‌توانید کمی مرزنجوش خشک به آن اضافه کنید.

این اشکنه ساده و مقوی با نان سنتی که در آب و روغن تریت شده، سرو می‌شود و طعمی گرم و دلنشین را به سفره شما می‌آورد. 

سیب بادمجان

سیب بادمجان، یکی از غذاهای سنتی و رژیمی اردکان است که با ترکیبی دلچسب، جایگاه ویژه‌ای در آشپزی این منطقه دارد. این غذای بدون روغن، گزینه‌ای عالی برای گیاه‌خواران و افرادی است که به‌دنبال یک وعده سبک و سالم هستند.

برای تهیه سیب بادمجان از غذاهای سنتی یزد، ابتدا بادمجان‌ها را با پوست بپزید تا نرم و لطیف شوند. در کنار آن، سیب‌زمینی‌ها را نیز آب‌پز کنید. سپس بادمجان و سیب‌زمینی پخته‌شده را با گوشت‌کوب یا هر ابزار دستی دیگر، کاملا له کنید تا به یک ترکیب یکدست و خمیری تبدیل شود. در این مرحله، نمک و فلفل را اضافه کنید تا طعم غذا متعادل شود.

راز لذت‌بخش بودن سیب بادمجان، در مرحله سرو آن نهفته است. وقتی این ترکیب ساده و لطیف در ظرف قرار گرفت، با ریختن کمی ارده روی آن، طعمی خاص و دلنشین به غذا اضافه می‌شود.

غذای سنتی یزد کجا بخوریم؟

یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر به یزد، تجربه غذاهای سنتی این شهر است. اما سوال اینجاست که غذای سنتی یزد کجا بخوریم؟ در ادامه، برخی از رستوران های یزد را معرفی می‌کنیم که هر کدام با محیط خاص و غذاهای خوشمزه‌شان، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برایتان رقم می‌زنند.

رستوران تالار یزد (حاجی آشپز)

اگر به دنبال یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین رستوران‌های یزد هستید، رستوران تالار یزد، انتخابی بی‌نقص است. این رستوران با سالن‌های مجزا، فضایی مناسب برای برگزاری جشن‌ها و مراسم مختلف دارد. منوی متنوع آن شامل غذاهای ایرانی و فست‌فودی است، اما پیشنهاد ویژه ما باقالی‌پلو با ماهیچه است که طعمی بی‌نظیر دارد.

پرسنل خوش‌برخورد و خدمات حرفه‌ای اینجا، باعث می‌شود که غذا خوردن در این رستوران به تجربه‌ای دلچسب تبدیل شود. تالار یزد با حفظ اصالت در سرو غذاها، سال‌هاست که محبوب مسافران و مردم یزد است. 

آدرس: بلوار جمهوری، نرسیده به دروازه قرآن

رستوران هتل جاده ابریشم

اگر می‌پرسید که غذاهای محلی یزد کجا بخوریم، نگران نباشید. رستوران هتل جاده ابریشم، در دل یکی از قدیمی‌ترین محله‌های یزد و در ساختمانی قاجاری قرار دارد. فضای دلنشین و حیاط باصفای این رستوران با حوض آبی در مرکز، تجربه‌ای منحصربه‌فرد برایتان می‌سازد. اینجا می‌توانید از طعم چلوکباب‌های فوق‌العاده لذت ببرید.

یکی از جذابیت‌های خاص این مکان، پشت‌بام هتل است که منظره‌ای حیرت‌انگیز از خانه‌های خشتی و بادگیرهای یزد را پیش چشمانتان قرار می‌دهد. با‌وجود‌اینکه رستوران جاده ابریشم بخشی از هتل است، برای صرف غذا نیازی به اقامت در هتل ندارید. اگر به دنبال محیطی سنتی با حس‌وحال یزد قدیم هستید، این رستوران یکی از بهترین رستوران های یزد است.

آدرس: خیابان مسجد جامع، کوچه نو

رستوران سنتی خوان دوحد

رستوران خوان دوحد، ترکیبی از طعم‌های بی‌نظیر و فضایی سنتی است. این رستوران بخشی از اقامتگاه خوان دوحد محسوب می‌شود و با دکوراسیون سنتی و خدمات عالی‌اش شناخته می‌شود. 

کیفیت بالای غذاها باعث شده بسیاری از گردشگران، آن را بهترین رستوران یزد بدانند. حتما آش شولی، غذای مخصوص یزدی‌ها را امتحان کنید. این رستوران علاوه‌بر غذاهای ایرانی، منوی فست‌فودی نیز دارد. نزدیکی آن به جاذبه‌های گردشگری یزد، آن را به انتخابی ایده‌آل برای استراحت و صرف غذا تبدیل کرده است. اجرای موسیقی زنده نیز جذابیت این مکان را دوچندان می‌کند.

آدرس: بلوار عاصی‌زاده، کوچه سنگریزه

چطور به یزد برویم؟

اگر قصد دارید از تاریخ، فرهنگ و معماری اصیل ایرانی لذت ببرید، حتما سفر به یزد را در برنامه خود قرار دهید. برای رسیدن به این شهر تاریخی، گزینه‌های مختلفی پیش روی شماست. اگر به دنبال سفری سریع و راحت هستید، پروازهای مستقیم گزینه مناسبی است. اما اگر عاشق مسیر و مناظر بیابانی هستید، سفر به یزد با قطار تجربه‌ای خاص و آرامش‌بخش خواهد بود. همچنین اتوبوس‌های بین‌شهری از اکثر شهرها به مقصد یزد حرکت می‌کنند.

برای کسانی که به دنبال برنامه‌ریزی دقیق‌تر هستند، استفاده از تور یزد راهی عالی برای بازدید از این شهر بی‌نظیر است. تورها با برنامه‌ریزی دقیق، امکان بازدید از جاذبه‌های گردشگری معروف یزد را فراهم می‌کنند. مهم نیست که چطور به یزد برسید، چیزی که اهمیت دارد، تجربه لحظه‌هایی فراموش‌نشدنی در این شهر باستانی است.

در یزد کجا اقامت کنیم؟

برای تجربه‌ای به‌یادماندنی در شهر تاریخی یزد، انتخاب محل اقامت اهمیت ویژه‌ای دارد. هتل های یزد با تنوع فوق‌العاده، می‌توانند نیازهای هر سلیقه‌ای را برآورده کنند. اگر به دنبال فضایی سنتی هستید، اقامتگاه‌های با معماری خشتی و حیاط‌های پر از حس زندگی، شما را به دل تاریخ می‌برند.

از سوی دیگر، هتل‌هایی با امکانات مدرن، گزینه‌ای عالی برای افرادی است که راحتی و رفاه را در اولویت قرار می‌دهند. نزدیکی این هتل‌ها به جاذبه‌های دیدنی یزد، اقامت شما را دلپذیرتر می‌کند. 

سخن پایانی

یزد، شهری است که در هر گوشه‌اش طعمی از تاریخ و فرهنگ موج می‌زند، از بادگیرهای قدیمی تا غذاهای سنتی بی‌نظیرش شما را مسحور می‌کنند. تجربه غذاهای سنتی یزد مانند آش شولی و قلیه کدو سفرتان را از یک بازدید ساده به یک ماجراجویی بی‌بدیل در طعم‌ها تبدیل می‌کند.

اگر به دنبال سفری هستید که نه‌تنها چشم‌ها، بلکه ذائقه‌تان را نیز نوازش کند، حتما برنامه‌ای برای چشیدن غذاهای یزد داشته باشید. 

سؤالات متداول