مکان های تاریخی مشهد؛ ۱۳ جای تاریخی با اطلاعات بازدید

برای خیلی از افراد، زمانی که نام مشهد می‌آید، ناخودآگاه به یاد حرم ملکوتی امام رضا (ع) می‌افتند و دیگر هیچ چیزی را از آن به خاطر نمی‌آورند. اما این شهر هم مانند بسیاری از شهرهای دیگر ایران، پر از مکان‌های تاریخی و قدیمی بوده که در سفر زیارتی خود می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید. در واقع، شهر مشهد نه تنها به‌واسطه حرم امام رضا (ع) به یکی از مهم‌ترین مقاصد زیارتی ایران تبدیل شده، بلکه جاهای تاریخی مشهد هم هر ساله از گردشگران ایرانی و خارجی زیادی میزبانی می‌کند. اگر به دنبال سفری پرماجرا و مملو از خاطرات زیبا هستید، مشهد مقصدی ایده‌آل برای شما خواهد بود. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری اقامت ۲۴، با برخی از بهترین جاهای دیدنی مشهد این شهر زیبا آشنا می‌شویم.

آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی مشهد یکی از مکان های تاریخی مشهد بوده که مدفن شاعر بزرگ حماسه‌سرای ایران فردوسی بزرگ در آن قرار دارد. در کنار این آرامگاه، کتابخانه و موزه‌ای با نسخ خطی شاهنامه، شاهکار سی ساله این شاعر نامدار پارسی وجود دارند و همچنین تندیس باشکوه او نیز در محوطه آرامگاه، توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند. بنای آرامگاه فردوسی به دست معمار برجسته ایرانی، هوشنگ سیحون طراحی شده و با نقش برجسته‌هایی از اسطوره‌های شاهنامه تزیین شده است. همچنین، آرامگاه مهدی اخوان ثالث و محمدرضا شجریان، دو هنرمند معاصر ایران نیز در نزدیکی این مکان قرار دارند.

آدرس: استان خراسان رضوی، شهر توس، انتهای بلوار بهارستان

ساعت کاری: نیمسال اول ۸لغایت ۱۹ نیمسال دوم ۸لغایت ۱۷

هزینه بلیط : هزینه ورودی آرامگاه فردوسی ۱۴۰۳ اتباع ایرانی با مبلغ ۲۵۰۰۰ تومان و اتباع خارجی با مبلغ ۲۰۰ هزار تومان

آرامگاه نادرشاه افشار مشهد

آرامگاه نادر یا نادریه یکی دیگر از جاهای تاریخی شهر مشهد بوده که بنای آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. این آرامگاه توسط قوام‌السلطنه در واپسین روزهای حکومت قاجار به یاد نادرشاه افشار ساخته شد. موزه نادری نیز در جوار این آرامگاه قرار داشته و شامل دو تالار مجزا بوده که ابزار جنگی و اشیای تاریخی از دوران افشاریه تا قاجار را به نمایش می‌گذارد. آرامگاه نادرشاه افشار و موزه نادری از بهترین مکان‌ها برای گردش زمستانی در شهر مشهد محسوب می‌شوند.

آدرس: مشهد، خیابان شیرازی، چهارراه شهدا، آرامگاه نادر شاه افشار

ساعت کاری: ۰۹:۰۰ صبح تا ۱۹:۰۰

قیمت بلیط: ۵۰۰۰ هزار تومان برای بازدیدکننده داخلی و ۵۰ هزار تومان برای بازدیدکننده خارجی

حمام مهدی قلی بیک یا موزه مردم شناسی مشهد

حمام مهدی قلی بیک با مساحت حدود ۲۰۰۰ متر مربع یکی از جاهای تاریخی مشهد بوده که به موزه مردم شناسی مشهد تبدیل شده است. این حمام شامل شش بخش اصلی می‌شود؛ سربینه با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و نقاشی‌های فاخر از دوره صفویه و قاجاریه، تشتی که برای شستشوی پاها و کاهش حرارت بدن طراحی شده، گرمخانه با سقف گنبدی و غرفه‌های نشستن، خزینه با آب گرم، آتش‌خانه برای تولید گرما و چاله‌حوض بزرگ برای آب‌تنی و سرگرمی. همچنین، موزه مردم شناسی به نمایش وسایل استحمام، آرایشی و تصاویری از زندگی گذشتگان نیز اختصاص دارد.

آدرس: مشهد، خیابان اندرزگو، اندرزگو ۱۳، انتهای بازار بزرگ فرش

ساعت کاری: شنبه تا چهارشنبه : ۸:۰۰ تا ۱۲:۳۰، پنجشنبه‌ها: ۸:۰۰ تا ۱۱:۳۰، جمعه‌ها و ایام تعطیل: ۸:۰۰ تا ۱۲:۰۰

قیمت بلیط:  ۵۰۰۰ هزار تومان برای بازدیدکننده داخلی و ۵۰ هزار تومان برای بازدیدکننده خارجی

خانه تاریخی داروغه یا خانه اردکانی

در فهرست نام مکان های تاریخی مشهد، خانه داروغه مشهد مربوط به دوره قاجار قرار دارد که به دستور یوسف خان هراتی، آخرین داروغه این شهر ساخته شد. معماری این خانه شامل دو ضلع نشیمن و یک ضلع غلام‌رو شده که به هم متصل هستند را شامل می‌شود. شگفتی این بنا در طراحی دو بخش زمستان‌نشین و تابستان‌نشین آن نمایان است. خانه داروغه که به نام خانه اردکانی هم مشهور است، با بهره‌گیری از انرژی‌های طبیعی مانند آب، باد و آفتاب، بدون هزینه‌های اضافی مدیریت شده و معماری خاص آن را به رخ آیندگان می‌کشاند. این خانه که با نام خانه دولابیان نیز شناخته می‌شود، ابتدا متعلق به حسین اردکانی و سپس توسط آقای دولابیان خریداری شد. خانه اردکانی از جاهای تاریخی مشهد به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، اما متأسفانه در سال ۱۳۹۱ از این لیست خارج شد.

آدرس: خراسان رضوی، مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه -بن بست دوم سمت چپ‌، پلاک ۱۲۷

ساعت کاری: ۰۸:۰۰ صبح تا ۱۹:۰۰ (ورود در بین ساعات ۱۴ تا ۱۶ ممنوع است)

قیمت بلیط: ۵۰۰۰ هزار تومان برای تمام گردشگران

تلفن: ۰۵۱۳۳۶۹۱۶۱۰

هارونیه مشهد

هارونیه مشهد، مرتفع‌ترین اثر تاریخی شهر توس بوده و در نزدیکی آرامگاه فردوسی قرار دارد. این مکان تاریخی در شهر مشهد با نام‌های «بقعه هارونیه»، «گنبد هارونیه» و «بقعه هارون» نیز شناخته می‌شود. البته ناگفته نماند که بسیار ی از مردم به‌اشتباه آن را به هارون الرشید نسبت می‌دهند، اما قدمت این بنا به قرن هفتم و هشتم هجری قمری برگشته و برخی آن را خانقاه و محل تدریس امام محمد غزالی می‌دانند. معماری هارونیه شامل چهار شاه‌نشین، پنجره‌های مشبک، ایوانی رفیع، چهار ایوان صلیبی‌شکل، هشت طاق‌نما با قوس جناغی، سردانه و گنبد دوپوسته آجری با بلندی ۲۲ متر می‌شود. طراحی طاق‌نماها و قوس‌ها، سایه‌روشن‌های زیبایی ایجاد کرده که باعث کاهش بار دیوارها و افزایش شکوه بنا می‌گردد. این بنا از جاهای تاریخی مشهد اخیراً مرمت شده و به‌عنوان یکی از آثار تاریخی این شهر مورد توجه گردشگران زیادی قرار دارد.

آدرس: استان خراسان رضوی، جاده مشهد – قوچان، سه راه فردوسی، حاشیه بلوار شاهنامه، نرسیده به آرامگاه فردوسی، بقعه هارونیه

ساعت کاری: ۸:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰

قیمت بلیط: ۲۰۰۰۰ هزار تومان

خانه توکلی مشهد

خانه توکلی مشهد که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در دوران قاجار ساخته شده و مالک اولیه آن «کشمشیان»، تاجر معروف آن دوران بود. پس از درگذشت وی، این خانه توسط فردی به نام «توکلی» خریداری شد. از ویژگی‌های بارز این مکان تاریخی شهر مشهد می‌توان به کاشی‌کاری و آجرکاری نفیس آن اشاره کرد که در تمام قسمت‌های ساختمان از درب ورودی تا نمای بیرونی و داخل بنا به چشم می‌خورد. خانه توکلی یکی از جاهای دیدنی مشهد و نزدیک به حرم امام رضا (ع) است و تنها ۵۵۰ متر با آن فاصله دارد.

آدرس: مشهد، حرم مطهر، خیابان نواب صفوی، کوچه عسگریه

ساعت کاری: ۸:۳۰صبح تا ۱۷:۰۰

قیمت بلیط: رایگان

مدرسه پریزاد

یکی از بناهای دوره تیموری مدرسه پریزاد مشهد نام دارد که همزمان با مسجد گوهرشاد ساخته شده است. متولی این مدرسه، زن نیکوکار و خدمتکار گوهرشاد و همسر شاهرخ میرزا به نام پریزاد نام داشت. این مدرسه چهار ایوان در دو طبقه و ۲۲ حجره با ایوانچه‌های تزیین‌شده با کاشی‌های کتیبه‌دار را شامل می‌شود. مدرسه پریزاد از شمال به مدرسه بالاسر، از شرق به دارالسیاده رضوی و از جنوب به مسجد گوهرشاد محدود است. امروزه، این مدرسه به عنوان یکی از جاهای بناهای تاریخی شهر مشهد مسئول پاسخگویی به سوالات دینی و اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی بوده و شامل بخش‌های پاسخگویی حضوری، تلفنی، مکاتبه‌ای، مشاوره دینی و حرم‌شناسی می‌شود.

آدرس: مشهد، جنوب غربی حرم مطهر رضوی، باب‌الجواد، بست شیخ بها‌الدین، شمال غربی مسجد گوهرشاد

ساعت کاری: ۲۴ ساعته (متأسفانه تا اطلاع ثانوی فقط ورود آقایان مجاز است.)

قیمت بلیط: رایگان

خانه پیشه وران

خانه پیشه‌وران یادگاری از دوره قاجار و پهلوی بوده که در نزدیکی گنبد سبز و خیابان خسروی مشهد قرار دارد. این بنا در سال ۱۳۸۴ با شماره ۱۳۳۶۵ به عنوان جاهای تاریخی مشهد ثبت شد. تزئینات زیبای آن شامل حاشیه‌کاری‌های معرق، آجرکاری، کاشیکاری‌های خورشیدی، آجرکاری‌های تزئینی آبچکانی با رنگ‌های فیروزه‌ای، ناودانی‌های زیبا و درب چوبی ورودی مزین به کتیبه «ماشاءالله» می‌شود.

آدرس: مشهد،خیابان خسروی، کوچه رازقی، کوچه سه شهید، پلاک ۴۲

ساعت کاری: ۷ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر

قیمت بلیط: ۳۰۰۰ هزار تومان

خانه کوزه کنانی

خانه کوزه‌کنانی یکی دیگر از بناهای تاریخی دوره قاجار بوده که در سال ۱۲۴۷ شمسی در مساحتی بیش از هزار متر مربع در شهر مشهد ساخته شد. این خانه با ورودی هشتی و تزئینات آجری، اکنون به عنوان میراث فرهنگی استان و موزه مشروطیت استفاده می‌شود. خانه کوزه کنانی متعلق به تاجر مشهوری به نام کوزه‌کنانی بوده و در تاریخ قدمت خود از شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله بروجردی و رضاشاه نیز میزبانی کرده است. همچنین، این ساختمان در گذشته مدتی به عنوان کنسولگری آمریکا استفاده می‌شد.

آدرس: مشهد، خیابان شیرازی، کوچه چهارباغ، کوچه پنجه

ساعت کاری: در حال حاضر به علت مرمت و بازسازی، امکان بازدید وجود ندارد.

قیمت بلیط: رایگان

میل اخنگان

برج میل اخنگان به آرامگاهی تاریخی در مشهد منسوب شده که هویت فرد مدفون در آن هنوز به عنوان یک معما باقی مانده است. این بنا که به دوره تیموری و قرن نهم هجری نسبت داده می‌شود، گنبدی مخروطی شکل با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در نوارهای افقی دارد. نظریات مختلفی درباره هویت مدفون در این آرامگاه وجود دارد؛ برخی معتقدند که این مکان متعلق به گوهر تاج، خواهر گوهرشاد آغای تیموری بوده، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که آرامگاه مربوط به دختری هندی است که از مریدان امام رضا (ع) بوده و در سفر به زیارت عمر خود را از دست داد. میل اخنگان یکی از جاهای تاریخی مشهد محسوب می‌شود که نماد تحول معماری از دوره ایلخانی به تیموری را نشان می‌دهد.[SF3] 

آدرس: ۲۲ کیلومتری مشهد، در مجاور مسیر روستای پاژ

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

کلیسای مسروپ مقدس

کلیسای ده دی مشهد که به نام کلیسای مسروپ مقدس نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۹۴۱ میلادی و در اواخر دوران سلطنت پهلوی اول برای ارامنه ساخته شد. این کلیسا در دهه ۵۰ فعالیت زیادی داشت و محل برگزاری مراسمات مسیحیان بود، اما پس از آن که ارامنه از مشهد رفتند، فعالیت‌های آن کاهش یافت. اکنون کلیسای مسروپ تحت مدیریت شورای خلیفه‌گری تهران–شمال اداره شده و در سال ۱۳۸۴ به ثبت آثار ملی رسید. پیشینه این کلیسا به دوران صفویه و جابجایی ارامنه به خراسان در زمان نادرشاه برمی‌گردد. جالب است بدانید که وجه تسمیه «مسروپ مقدس» از مسروپ ماشتوش، ابداع‌کننده حروف ارمنی گرفته می‌شود.

آدرس: مشهد، جانبازان، کلیسای مسروپ مقدس

ساعت کاری: در حال حاضر امکان بازدید از این کلیسا در مشهد وجود ندارد.

قیمت بلیط: رایگان

گنبد خشتی مشهد

گنبد خشتی مشهد واقع در خیابان طبرسی و نزدیک فلکه طبرسی، مقبره سلطان محمد از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) بوده که به دوره تیموری نسبت داده می‌شود. این بنا در دوران صفوی و قاجار بازسازی شد و با قدمتی حدود ۶۰۰ سال، به‌خاطر گنبد خشتی‌اش به این نام شناخته می‌شود. معماری گنبد خشتی شامل دو بخش اصلی با فضای زیر گنبد به صورت چهار شاه‌نشین و هشت ورودی می‌شود. ضریح آهنی آن با ابعاد ۸/۱ *۲ متر، در محوطه‌ای به مساحت ۵/۹ در ۷ متر قرار دارد. در گنبد خشتی مشهد، کتیبه‌های قرآنی و تزئینات اسلیمی وجود داشته که به زیبایی آن می‌افزاید.

آدرس: مشهد، بلوار طبرسی، بعد از میدان طبرسی، کوچه گنبد خشتی

ساعت کاری:۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

برج رادکان

به دلیل شباهت برج رادکان به آرامگاه‌های عصر دیلمیان، برخی بر این باورند که ممکن است مقبره‌ای بوده باشد. این برج از لیست مکان های تاریخی مشهد دارای ۱۲ روزنه بوده و در گذشته برای تعیین چهار فصل، سال کبیسه و نوروز استفاده می‌شد. با این حال، با توجه به اینکه تقویم جلالی در زمان سلجوقیان توسط خیام ابداع شد، چندین قرن پیش از مغول مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین از آنجایی که مباحث نجومی در دوره ایلخانان پیشرفت کرده بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد برج رادکان به عنوان یکی از ابزارهای نجومی آن دوران عمل می‌نمود.

آدرس: ۷۴ کیلومتری شمال مشهد، ۳۶ کیلومتری چناران

ساعت کاری: ۷ صبح تا ۱۸ بعدازظهر

قیمت بلیط: رایگان

بهترین روش سفر به مشهد

بهترین روش برای سفر به مشهد استفاده از تورهای مسافرتی است. زیرا با انتخاب یک تور معتبر، می‌توانید از خدمات آن که شامل بلیط هواپیما یا قطار، اقامت در هتل‌های مناسب و ترانسفرهای داخلی بوده به راحتی استفاده کنید. تور مشهد به شما این امکان را می‌دهد که با برنامه‌ریزی دقیق و راهنمایان محلی آشن، علاوه بر زیارت حرم امام رضا (ع) از مکان‌های تاریخی و تفریحی این شهر نیز بهره‌مند شوید. به خاطر داشته باشید که این روش سفر به مشهد، هم راحتی و هم اطمینان از کیفیت بالای خدماتی مانند اقامت و وسیله حمل و نقل را به همراه دارد.

در مشهد کجا اقامت کنیم؟

بی شک در سفر مشهد، انتخاب هتل مناسب تأثیر زیادی بر کیفیت سفر شما می‌گذارد. یکی از بهترین راه‌ها برای یافتن هتل مشهد استفاده از سایت‌های معتبر مانند «اقامت ۲۴» بوده، زیرا در سایت ما مجموعه‌ای از هتل‌های درجه یک تا اقتصادی وجود دارد که می‌توانید با توجه به نیازها و بودجه‌تان، بهترین گزینه را انتخاب کنید. همچنین شما می‌توانید در اقامت ۲۴، امکان رزرو آنلاین و مقایسه قیمت‌ها وجود داشته تا شما با خیالی آسوده و راحت و بی‌دغدغه یک سفر عالی و به یادماندنی داشته باشید.

جمع بندی مطالب

شهر مشهد با ترکیبی از جاذبه‌های زیارتی و تاریخی، همواره مقصدی جذاب برای گردشگران ایرانی و خارجی به شمار می‌‌رود. این شهر علاوه بر حرم امام رضا (ع)، مکان‌های تاریخی مانند آرامگاه فردوسی، آرامگاه نادرشاه افشار، حمام مهدی قلی بیک (موزه مردم‌شناسی)، خانه تاریخی داروغه، هارونیه، خانه توکلی، مدرسه پریزاد، خانه اردکانی، خانه پیشه‌وران، خانه کوزه‌کنانی، میل اخنگان، کلیسای مسروپ مقدس، گنبد خشتی و برج رادکان دارد. تمامی این بناها از دوره‌های مختلف تاریخی و با ویژگی‌های معماری منحصر به فرد خود، جاهای تاریخی مشهد را به نمایش گذاشته و بازدید از آن‌ها تجربه‌ای جذاب از سفر به مشهد را به زائرین و توریست‌ها ارائه می‌دهد.

سؤالات متداول