خانه عباسیان کاشان در قلب شهر تاریخی کاشان

ایران زمین از دیر باز مهد هنر و زیبایی بوده و همواره این موضوع در سبک و نوع معماری بناها و ساختمان های بجای مانده از دوران قدیم به وضوح دیده می شود. ساختمان هایی که با خلاقیت و ذوق منحصر به فردی ساخته شده و هر یک به نوع خود، هر بیننده ای را مجذوب جمال خود می کند. همین هنر معماری ایرانیان، باعث شده تا با قدم زدن در هر یک از کوچه و خیابان های قدیمی و سنتی کشور، با ساختمان هایی زیبا مواجه شوید که هر یک برای خود داستان های فراوانی دارند و همچنان استوار و پابرجا مانده و اصالت، فرهنگ و هنر ایران را فریاد می زنند.

این بار وبلاگ اقامت ۲۴ به سراغ یکی از خانه های تاریخی در قلب شهر تاریخی کاشان رفته است که حقیقتا یکی از زیباترین جاهای دیدنی کاشان است.

کاشان شهری است که در طی هزاران سال قدمت خود، محل زندگی اقوام گوناگون بوده و به همین سبب میزبان بسیاری از یادگاری های بجای مانده از دوران های مختلف تاریخی است. در گوشه گوشه این دیار، هویت ایرانی- اسلامی موج می زند و دانش هنرمندان این مرز و بوم را در طول تاریخ به نمایش می گذارد.

خانه عباسیان کاشان یکی از ده ها خانه به جای مانده از تاریخ کهن این شهر است که در میان کوچه ای قدیمی، همچون سروی استوار، سر از خاک بیرون آورده و هر رهگذری را به سوی خود میخواند.

خانه عباسیان، با داشتن یک رستوران سنتی و فضایی دلنشین، می تواند جلوه ای متفاوت به سفر شما داده و ساعاتی خوش را برایتان به ارمغان آورد. همچنین نزدیکی این خانه به سایر جاذبه های کاشان، می تواند برنامه سفر شما را کامل کند.

مجموعه تاریخی عباسیان بین سال های ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجری قمری، همزمان با دوره قاجار به درخواست حاج محمد ابراهیم تاجر کاشی، پدربزرگ آیت اله سید محمد علوی بروجردی، معروف به سید باغ که از تاجران معروف چینی و بلور در کاشان بود ساخته شد. متاسفانه هیچ اطلاعاتی از معمار این مجموعه در دسترس نیست، اما شواهد نشان دهنده آن است که ساخت این بنا  ۲۰ سال به طول انجامیده است.

این مجموعه وسعتی بالغ بر ۵۰۰۰ و زیربنایی در حدود ۷۰۰۰ متر مربع دارد و شامل ۵ طبقه و ۵ حیاط می شود.

جلوه هایی از معماری اصیل ایرانی اسلامی در طرح های بدیع و نقش های خیال انگیز گچ بری و انواع تزیینات، خود را به نمایش گذاشته اند و این زیبایی به حدی چشم نواز است که طبق نظر کارشناسان، این مجموعه را به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی اسلامی در نظر گرفته اند.

هیات امنای احیا و مرمت بافت تاریخی کاشان، با همکاری مالی وزارت صنایع و معادن، خانه تاریخی عباسیان را در سال ۱۳۷۴ خورشیدی خریداری و مرمت کردند. این خانه در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

بخشی از این مجموعه زیبا به بنیاد سهراب سپهری، نقاش و شاعر نامدار معاصر تعلق گرفته است و کل عمارت نیز تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری کاشان قرار دارد.

سبک معماری در خانه عباسیان، گودال باغچه نام دارد. در این سبک معماری، بنا پایین تر از سطح کوچه ساخته می شود و اصطلاحا گود است. دلیل این کار این بوده که خانه به آب قنات دسترسی داشته باشد و فشار آب مورد نیاز برای جریان داشتن تامین شود و همچنین ساختمان در برابر گرمای تابستان و سرمای زمستان عایق باشد.

یکی دیگر از دلایل پایین تر بودن ساختمان از سطح کوچه، این است که از خاک گودبرداری، برای تامین مصالح استفاده شود. خشت خام را همزمان با عملیات گودبرداری در کوره های آجرپزی که در مجاور مجموعه ایجاد شده بود، می پختند. به این ترتیب در زمان و هزینه ها صرفه جویی شده و به دلیل همگونی جنس مصالح با خاک زمین های مجاور، استحکام بنا نیز حفظ می شده است.

قرینه سازی در این بنا کاملا رعایت شده و اگر خطی فرضی در وسط هر یک از اضلاع خانه رسم شود دو قسمت ایجاد شده کاملا قرینه هم هستند. این بنا، قسمت های زمستانه و تابستانه دارد و تنوع فصلی در آن به وضوح دیده می شود. بنابراین در هر فصلی از سال، قسمت هایی از این خانه مورد استفاده قرار می گرفته که مخصوص فصل و متناسب با همان آب و هوا بودند.

ظاهر بی آلایش و با شکوه و زیبای این خانه، خبر از معماری درونگرا در ساخت آن می دهد. شهر کاشان از دیرباز به دارالمومنین شهرت داشته، و بر همین اساس مسایل مذهبی در سراسر خانه رعایت می شده است. کاربرد معماری محجبه در ساخت بنا به خوبی دیده می شود. از تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی گرفته تا وجود اتاق های تو در تو و متعدد، جدایی محل سکونت آقایان و خانم ها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و… همه و همه نشان از این نوع معماری دارد. بر روی در این خانه هم مثل خانه های قدیم دو کوبه با صداهایی متفاوت نصب شده است تا اهالی خانه از روی صدای کوبه ها تشخیص دهند که مهمان شان آقاست یا خانم.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴