گسترده شدن سفره شله مشهدی برای زائران رضوی

مهمان‌نوازی یکی از خصلت‌های شاخص خراسانی ها و بطور مشخص‌تر مشهدی‌ها است که از دیرباز به آن شهره بوده اند. این چهره در ایام خاصی از سال مانند نوروز، ولادت امام رضا(ع) و محرم و صفر نمایانتر می شود. در ایام پایانی ماه صفر که مصادف با شهادت ولی نعمت همه ایرانی ها بوده، مشهدی ها سنگ تمام گذاشته و با مهربانی، میزبان زائران حرم مطهر رضوی میشوند.

دراین ایام نوعاً سفره نذری و خیرات همیشه گسترده بوده و در هر کوچه و میدانی سر بچرخانی، دست کم یک موکب، خیمه و یا در باز منزلی را دیده که از آن عطر نذری به مشام می رسد.

طعم شله مشهدی و دیگچه، تقریبا زیر زبان تمام ایرانی ها مانده است و هر کس در ایام عزاداری، به مشهد سفر کرده باشد، بطور حتم از این سفره بزرگ که به واسطه عشق به اهل بیت(ع) برپا میشود بهره مند شده است.

اما شاید برای برخی از مخاطبان وبلاگ اقامت ۲۴ که تا کنون از این سفره های نذری مشهدی ها بهره مند نشده اند، سوالاتی در ذهن مطرح شود که این غذا چه بوده و تاریخچه آن چیست .

با وبلاگ اقامت ۲۴ در معرفی شله مشهدی همراه باشید.

عطر گوشت و حبوبات شله در هر جایی که طبخ شود، آنچنان در فضا می پیچد که مردم را ناخودآگاه به سمت خود جلب می کند. نذری های دیگری چون پلو و خورشت قیمه در ایام تاسوعا و عاشورا در برابر شله رنگ می بازد، زیرا هیچ مشهدی حاضر نیست از این شوربای خوشمزه بگذرد.

پخت شله بسیار پر هزینه، پر زحمت و زمان بر است، لذا مردم مشهد کمتر آن را در خانه طبخ می کنند. معمولا این غذا در آشپزخانه های بزرگ، در حجم زیاد و در مناسبت های خاص، توسط آشپزهای حرفه ای طبخ می شود.

شله که مواد اصلی آن گوشت، حبوبات و ادویه است، ظاهری مانند حلیم دارد با این تفاوت که در این غذا گوشت فراوان و بلغور وجود دارد و به همراه قیمه و نان سنگک و پنیر و سبزی خورده می شود.

گفته می شود تاریخ طبخ نخستین شله به زمان حمله مغول ها به ایران که از سمت خراسان انجام شد، بازمی گردد. در آن زمان به دلیل کمبود زمان و مواد غذایی هر نوع ماده غذایی که پیدا می ‌شد و در دسترس بوده، درون دیگ ‌های بزرگ ریخته و آشپزها آن را روی آتش هم می‌ زدند و آش شله قلمکار یا شله پزی نیز از همان زمان رایج شده است.

اما برخی نسبت به تاریخچه شله مشهدی نظری متفاوت دارند. برخی معتقدند، تقریبا ۸۰ سال قبل، این غذا برای نخستین بار در این شهر توسط یک آشپز طبخ شده است.

طرز تهیه شله مشهدی

در مرحله اول برای طبخ این نذری لذیذ باید حبوباتی که از یک روز قبل داخل ظرف آب قرار گرفته و خیس خورده‌اند را درون آب جوش قرار داده تا بپزند. پس از پخته شدن ان‌ها را مانند برنج آبکش می‌کنند و کنار می‌گذارند. سپس نوبت پختن گوشت می‌باشد. در این مرحله گوشت را به همراه چربی‌ها و پیاز و نمک می‌پزند تا به حدی برسد که گوشت کاملا نرم شده و از استخوان‌ها جدا شود.

در مرحله بعد گوشت‌ها ریش ریش کرده و برای سرد شدن در کناری قرار می‌دهند. مرحله بعدی طبخ شله مشهدی پختن بلغور و برنج می‌باشد. بعد از پختن بلغور و برنج حبوبات و گوشت‌های ریش شذه را به آن اضافه می کنند و برای چندین ساعت بر روی شعله قرار می‌دهند تا همه مواد با هم بجوشند.

یکی از مراحل پخت شله  هم زدن مداوم و یا به اصطلاح چمبه زدن است که اصلی ترین بخش کار هم به حساب می آید و زمان زیادی را نیز باید صرف این کار کرد. اما اصل موضوع اینجاست که همین چمبه زدن با مراسمی همراه است. هنگامی که دیگ شله برپا میشود همه سعی می کنند در مرحله هم زدن یا همان چمبه زدن حضور داشته باشند و گوشه ای از کار را بگیرند. هرکس که مشغول هم زدن می شود نیت می کند و آهسته زیر لب آرزوهایش را بر زبان جاری می سازد.

نذری دادن از اولین تا آخرین لحظاتش خاطره است. از روز اولی که مقدمات را فراهم می‌کنی، حس و حالش چیزی دیگر است؛ هنگامی که سفره پهن می شود، فقیر و غنی کنار هم می نشینند و همه از بغل دستی‌ خود می‌پرسند چیزی کم‌وکسر ندارید؟ مردم خودشان همدیگر را با التماس دعا بدرقه می‌کنند.

اما آوازه این غذا تنها به مشهد، خراسان رضوی و یا کشور بسنده نکرده و بی شک تمام کسانی که برای زیارت به مشهد سفر کرده باشند، نام شله رو شنیده و با آن به خوبی آشنا هستند.

ابراهیم الحارس، یکی از عراقی هایی بوده که به واسطه سفرهای کاری و زیارتی، بی شمار به مشهد آمده است.

وی در گفتگو با خبرنگار اقامت ۲۴، مشهدی ها را انسان های مهربان و مهمان نوازی توصیف می کند و همجواری با امام رضا(ع) را موهبت بزرگ میداند که نصیب ساکنین این شهر شده است .

او شله مشهدی را یکی از لذیذ ترین غذاهای ایران تصویف کرده و می گوید که هر بار  به ایران و مشهد سفر می کند باید حتما این غذا را استفاده کند.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴