روستای لیقوان، ماسوله تبریز | پایتخت پنیر ایران!

روستای لیقوان که به‌عنوان دره بهشت و پایتخت پنیر ایران در بین روستاهای ایران شناخته می‌شود، در استان آذربایجان شرقی قرار دارد و از جاهای دیدنی تبریز به شمار می‌رود. این دهکده توریستی با طبیعت بکر و آب‌وهوای بی‌نظیر یک روستای قدیمی در دل کوه سهند است که زندگی مردمان زیادی را به چشم خود دیده است. از آنجایی که روستای ییلاقی لیقوان در دل کوه قرار دارد، خانه‌های آن به‌صورت پلکانی بنا شده و نمایی شبیه به ماسوله گیلان را به خود گرفته است. پیشنهاد ما این است که در سفر خود به شهر تبریز و در بین برنامه‌های گردشگری تور تبریز، حتما سری به پایتخت پنیر ایران بزنید و از دیدن جاذبه‌های طبیعی آن که در این مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد، لذت ببرید.

روستای لیقوان کجاست؟

دهکده توریستی لیقوان در دره‌ای سرسبز و باصفا و در دامنه‌ی کوه سهند قرار دارد و به همین دلیل جزو مناطق کوهستانی و سردسیر محسوب می‌شود. موقعیت قرارگیری این روستا از جهات مختلف به شرح زیر است:

• ۳۶ کیلومتری شرق تبریز
• ۲۴ کیلومتری جنوب شهرستان باسمنج
• بخش مرکزی دهستان میدان‌چای
• جنوب غربی آن روستای سفیده خوان
• شمال آن روستای بیرق
• شرق آن روستای متنق ایرنق
• و جنوب آن رشته کوه‌های سهند و روستای سهند اوا

چگونه به روستای لیقوان برویم؟

در صورتی که قصد سفر به روستای تاریخی لیقوان را دارید، باید در مسیر جاده تبریز-لیقوان قرار بگیرید. در طول مسیر و بعد از گذشتن از شهر باسمنج، روستای هروی و سپس روستای بیرق، به لیقوان می‌رسید.

نامگذاری روستای ییلاقی لیقوان

این روستای زیبا و بکر در دل استان آذربایجان شرقی، در ابتدا به نام وان بوده که به مرور زمان و همچنین با توجه‌به گویش و لهجه مردمان بومی این روستا، نام آن به لون تغییر پیدا کرده است. این تغییرات در نهایت به لیقوان که نام امروزی این منطقه محسوب می‌شود، منتهی شد.

جالب است بدانید که لوان در لغت به معنای آب‌های گرم جاری از کوه‌ها است که در این مورد، اشاره‌ای به آب‌های معدنی و گرم کوه سهند دارد که همواره در سراسر این روستا جاری است. این آب‌ها به‌دلیل همجواری با کوه‌ها و گدازه‌های آتشفشانی، املاح معدنی و خواص درمانی زیادی دارند.

آب و هوای روستای لیقوان

اصلی‌ترین ویژگی آب‌وهوای روستای توریستی لیقوان، تابستان‌های مطبوع، لطیف و خنک و همچنین زمستان‌های سرد و برفی است.  این روستا که جزو مناطق کوهستانی و سردسیر محسوب می‌شود در زمستان‌ها پوشیده از برف است. اما تابستان‌های آن، هوای فوق‌العاده‌ای دارد و به‌طور معمول دمای هوا به بیشتر از ۲۲ درجه نمی‌رسید. به همین خاطر است که دهکده توریستی لیقوان به‌عنوان معروف‌ترین و زیباترین ییلاقات شهر تبریز شناخته شده و هر ساله میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور است.

بهترین فصل بازدید از روستای لیقوان

همان‌طور که اشاره شد، روستای زیبای لیقوان ازجمله مناطق ییلاقی تبریز محسوب می‌شود که دامنه کوه‌های آن همیشه پوشیده از برف است. به همین دلیل بهترین فصل‌های سفر به این روستای شگفت‌انگیز، بهار و تابستان است. این روستا به‌ویژه در فصل تابستان آب‌وهوای دلپذیر، مناظر سرسبز و رودهای خروشانی دارد.

اطلاعات بازدید از روستای لیقوان

از آنجایی که این جاذبه گردشگری تبریز، شامل منطقه‌ای روستایی و خوش آب‌وهوا است، بنابراین بازدید از آن نیاز به شرایط خاصی مانند رزرو یا خرید بلیط نداشته و در هر ساعت از شبانه‌روز امکان بازدید از آن وجود دارد. البته باید در نظر داشته باشید که مردم روستا، شبها خیلی زود می‌خوابند و به همین دلیل بهتر است در طول روز از زیبایی‌های این روستا دیدن کنید.

سوغات روستای لیقوان

تا نام سوغاتی می‌شود، همه یاد پنیر لیقوان می‌افتد. این سوغات نه تنها مختص این منطقه، که حتی تبریز را شامل می‌شود. البته سوغات‌های دیگری هم در این روستا وجود دارد که به ترتیب همه را معرفی می‌کنیم.

پنیر لیقوان؛ معروفترین پنیر ایرانی

رونق دامداری در دهکده توریستی لیقوان باعث تولید محصولات لبنی مختلفی شده است که معروف‌ترین و اصلی‌ترین آن پنیر لیقوان است. این پنیر خوشمزه و خوش‌طعم، اولین‌بار در دوره قاجار تولید شده و از آن پس به‌دلیل استقبال زیاد مردم، تولید و ارسال آن به شهرهای مختلف افزایش یافت. شاید برای شما سوال باشد که چرا پنیر لیقوان اینقدر معروف شده و جایگاه ویژه‌ای در بین انواع مختلف پنیر دارد. برای رسیدن به پاسخ این سوال، بهتر است به این موارد توجه داشته باشید:

• دام‌های این منطقه در دامنه کوه‌ها حرکت کرده و از چمنزارهای سرسبز و تازه تغذیه می‌کنند. همچنین این گوسفندان در مسیر چرای خود، از آب‌های گوارا و معدنی که از دل کوه‌ها سرچشمه گرفته است، می‌نوشند. نوع تغذیه این دام‌ها بر طعم شیر آنها تاثیر گذاشته و به طبع، محصولات لبنی ناشی از شیر گوسفندان این منطقه نیز، خوش‌طعم‌تر خواهد بود.
• نحوه شیردوشی، نگهداری شیر گوسفندان و انتقال آن به کارخانه نیز در عطر و طعم پنیر لیقوان موثر است. تصور کنید که در حین شیردوشی، فضولات دامی در آن حل شود، مطمئنا بر طعم شیر و کیفیت آن تاثیر منفی می‌گذارد. این در حالی است که در روستای لیقوان، مسئولیت شیردوشی فقط بر عهده مردان باتجربه و مجرب در این زمینه است.
• نحوه صاف کردن شیر نیز توسط شیرپزهای حرفه‌ای منطقه و با دقت و عملکرد بالایی انجام می‌شود.
• آخرین عاملی که در خوشمزگی و محبوبیت پنیر لیقوان تاثیر دارد، عدم جوشاندن آن است. به این معنی که در این منطقه پس از مرحله صاف کردن شیر، آن را به مرحله مایه‌زنی می‌فرستند. باکتری‌های موجود در شیر با استفاده از آب نمک غلیظ(در تمام مراحل) از بین می‌رود.

در منطقه لیقوان تبریز بیش از ۸۰ کارگاه و کارخانه تولید پنیر وجود دارد و هر ساله در این روستا رویدادی تحت عنوان جشنواره پنیر لیقوان برگزار می‌شود و گردشگران زیادی برای بازدید از این رویداد، به دهکده توریستی لیقوان می‌روند.

محصولات دامی

پنیر تنها محصول دامی روستای منطقه لیقوان نیست. از آنجایی که از گذشته‌های دور تا کنون در محدوده این روستا دامپروری رواج داشته، تمام محصولات دامی در آن یافت می‌شود. جالب اینجاست که اکثر آن‌ها هم چنان طعم و کیفیتی دارند که واقعا در نوع خود بی‌نظیرند. اگر خواستید از این روستا سوغات بیاورید، تمام محصولات دامی را آن بررسی کنید. مانند: روغن حیوانی، شیر و سرشیر، کره، ماست، دوغ و کشک.

محصولات کشاورزی

در زمین‌های این روستا محصولات زیادی به بار می‌نشیند که همگی به عنوان سوغات لیقوان شناخته می‌شوند. محصولاتی مانند: گردو، سیب، گندم و گلابی. در صورتی که مشکلی برای حمل و نقل ندارید، توصیه می‌کنیم حتما خرید این سوغات را مد نظر قرار دهید.

صنایع دستی

مردم این منطقه دست هنرمندی در ساخت لیقوان قابی (ظروف سفالی) دارند. علاوه‌براین در این روستا می‌توانید بسیاری صنایع دستی دیگر همچون جوراب‌های پشمی، چاروق، لباس‌های چین‌دار زیبا، لباس‌های نمدی سنتی، شال پالتار و قالیچه و گلیم را پیدا کنید.

جاذبه‌های طبیعی روستای لیقوان

به این منطقه خوش آب‌وهوا که روستا در آن قرار دارد و پوشش گیاهی‌اش منحصر‌به‌فرد و نمونه است، لقب دره بهشت را نیز داده‌اند. این نام‌گذاری از آن‌روست که این منطقه از مجموعه دره‌های سهند تشکیل شده که آب‌گرم‌هایش معروف است. در ادامه بیشتر با این‌ها آشنا می‌شویم. 

ممد دره

در طول بازدید خود از این منطقه ممکن است نام ممد دره را هم بشنوید. این اطلاقی دیگر از همان دره بهشت است که شیوه نام بردن بومی‌هاست. از آنجایی که این محل برای چرای دام بسیار مناسب است، همیشه محل استقرار عشایر بوده و از همان زمان به عنوان ممد دره هم از آن یاد می‌شود. علاوه‌بر این دره زیبا که در مجاورت روستا است، چشمه آب گرم آن نیز می‌تواند یکی از گزینه‌های بازدید شما در این منطقه باشد. 

چشمه آب‌گرم ایستی سو

یکی از معروف‌ترین آب گرم‌های لیقوان دره (نام دیگر این منطقه!) چشمه آب گرم ایستی سو لیقوان (یا ایسی سو لیقوان) است. این چشمه در ۱۰ کیلومتری لیقوان به سمت جنوب و در کنار رودخانه چای قرار دارد. به ویژه در فصل تابستان که که هوای کوهستانی دره بهشت مناسب‌تر است، مردم زیادی برای آب تنی در این چشمه راهی روستای لیقوان می‌شوند. ایستی سو تحت تاثیر آشتفشان‌های خاموش منطقه ایجاد شده و دارای ماده «بی‌کربنات آهن» است. برای رسیدن به این چشمه باید از لیقوان به سمت جاده‌ای بروید که از روستای سفیده خوان می‌گذرد

امکانات تفریحی روستای لیقوان

نگران گردش خود و چگونگی سپری کردن تعطیلات در روستای لیقوان نباشید. اینجا تفریح‌های زیادی است که می‌توانید انجام دهید و حسابی خوش بگذرانید. برخی از آن‌ها را در زیر ببینید. 

کوهنوردی

منطقه روستای لیقوان یک منطقه کوهستانی سرسبز است که پیشنهاد می‌کنیم حتما به دل آن بزنید و از ارتباط با طبیعت زیبای آنجا لذت ببرید. البته شاید فکر بدی نباشد اگر یک همراه آشنا به این منطقه را نیز با خود ببرید. هرچه باشد اینجا طبیعتی بکر و وسیع روبه‌روی‌تان قرار دارد که راهنمایی‌های یک لیدر در آن مفید است. 

گردش در طبیعت

اینجا سراسر دره است و طبیعت سرسبز دیدنی. مطمئن باشید که اگر پا به طبیعت این روستا بگذارید، جادوی سبز آن شما را سحر می‌کند. به طوری که به این راحتی‌ها نمی‌توانید از آن دل بکنید. 

تفریحات و امکانات این منطقه تنوع بسیار بالایی دارند و محدود به کوهنوردی و گردش در طبیعت نمی‌شوند. کافی‌ست کوله پشتی خود را بردارید و جاهای دیدنی اطراف این روستا را ببینید.

جاهای دیدنی نزدیک روستای لیقوان

طبیعت و آب‌وهوای ییلاقی روستای زیبای لیقوان به‌تنهایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی کافی است. با این حال، در اطراف این روستای قدیمی و کهن، آثار تاریخی و همچنین جاذبه‌های طبیعی زیادی وجود دارد که بهتر است در سفر خود به این منطقه حتما از آنها بازدید کنید، مانند:

خانه‌ی اربابی احتشام یا داش عمارت

داش عمارت که یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های مجلل در روستای لیقوان است، به شخصی به نام احتشام که در دوره‌ای ارباب این روستا بوده، تعلق داشته است. قدمت این بنا به دوران قاجار و پهلوی بازمی‌گردد و در سال ۱۳۸۲ به ثبت ملی رسیده است.

پل حاج سالار لیقوان یا حاج سالار کورپوسی

یکی از معروف‌ترین پل‌های آذربایجان شرقی به نام پل حاج سالار لیقوان، در روستای ییلاقی لیقوان قرار دارد. جنس این پل از سنگ است و قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این پل که برروی رودخانه لیقوان نصب شده، در قدیم تنها راه ارتباطی تولسر و لیقوان محسوب می‌شده است. پل حاج سالار با یک دهانه بزرگ و چهار دهانه کوچک، در اواخر سال ۱۳۸۱، در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

قبرستان تاریخی لیقوان

یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی روستای لیقوان که قدمت آن به قرن هفتم هجری قمری می‌رسد، قبرستان تاریخی لیقوان است. برروی قبرهای این قبرستان، سنگ‌های حکاکی شده‌ای وجود دارد که یادگاری زنده از سالیان دور هستند. این مکان نیز جزو میراث ملی دهکده توریستی لیقوان محسوب می‌شود که دیدن آن برای آن دسته از افرادی که به تاریخ علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود.

زاغه‌ها و تونل‌های دستکند

در این روستا، زاغه‌ها و تونل‌های سنگی وجود دارد که به‌صورت دستکند ساخته شده‌اند و شکل ظاهری آنها، روستای کندوان را تداعی می‌کند. این تونل‌ها در زمان‌های قدیم در زیر خانه‌های مسکونی و با هدف پناه گرفتن از شر هجوم یاغیان ایجاد شده‌اند. جالب است بدانید که این حفره‌های دستکند قدیمی، امروزه به‌عنوان انبار نگهداری از پنیر و یا به‌عنوان آغل گوسفندان استفاده می‌شود.

برخی دیگر از جاذبه‌های دیدنی روستای لیقوان که می‌توانید در سفر به تبریز از آنها دیدن کنید، عبارت است از:

• خانه‌های کله قندی و کیرانی‌نغیم‌لر
• زیارتگاه سنگی ایشته کمر
• علم‌های چوبی
• منبر چوبی مسجد اعظم محمد حنیفه لیقوان
• قیز قلعه سی
• حمام تاریخی
• رودخانه لیقوان
• دره سرسبز لیقوان
• چشمه‌های معدنی لیقوان
• آبگرم طبیعی
• و…

هتل های اطراف روستای لیقوان تبریز

اگر می‌خواهید در سفر خود به خطه مهمان‌نواز تبریز و آذربایجان از روستای لیقوان هم بازدید کنید، برای اقامت خود می‌توانید به صفحه هتل های تبریز بروید و هر هتلی که مایل بودید را رزرو کنید و قیمت آن‌ها را نیز بررسی کنید. برای اینکه راحت‌تر باشید، در زیر می‌توانید برخی از نزدیک‌ترین هتل‌ها به این روستا را نیز ببینید.

• هتل نظره (در جاده کندوان)
• هتل گسترش تبریز
• هتل بهبود تبریز
• هتل سینا
• هتل آزادی تبریز
• هتل بین المللی تبریز

سخن پایانی

روستای لیقوان در استان آذربایجان شرقی و در دل کوه سهند قرار دارد. خانه‌های پلکانی این روستای توریستی و تاریخی، تداعی‌کننده ماسوله گیلان است. طبیعت زیبا و بکر، آب‌وهوای لطیف و خنک و همچنین جاذبه‌های دیدنی زیاد، این روستا را به یک مقصد گردشگری مهم در اطراف تبریز تبدیل کرده است. بنابراین در سفر خود به شهر تبریز حتما سری به دهکده زیبای و توریستی لیقوان بزنید و از گشت‌وگذار در یک روستای قدیمی و به‌جامانده از دوران قاجار لذت ببرید.