مسجد کبود تبریز، فیروزه جهان اسلام

مسجد کبود تبریز یکی از شگفت انگیزترین مساجد و جاذبه های تاریخی ایران است که از نمونه های برجسته معماری اسلامی محسوب می گردد. این مسجد که جزو اصلی ترین جاهای دیدنی تبریز به شمار می رود یادگاری از دوران حکومت قراقویونلوها است. معماری این بنا با کاشی کاری های آبی چشم نواز در دنیا کم نظیر بوده و بخشی از هویت، تاریخ و تمدن اسلام در ایران را به نمایش می گذارد. اگر قصد سفر به تبریز را دارید پیشنهاد می کنیم فرصت بازدید از مسجد کبود را از دست ندهید. با اقامت ۲۴ همراه باشید تا بیشتر با این جاذبه منحصربفرد آشنا شوید.

تاریخچه مسجد کبود تبریز

در سال ۸۷۰ هجری قمری (۸۴۵ هجری شمسی) به دستور سلطان ابوالمظفر جهانشاه از قدرتمندترین پادشاهان قراقویونلوها، عمارتی وسیع به نام مظفریه ساخته می شود. مسجد کبود که براساس کتیبه ای نصب شده بر سردر ورودی آن قدمتی ۶۰۰ ساله دارد، بخشی از این عمارت باشکوه محسوب می شده است.

این مسجد در زمان ساخت مجموعه ای با بخش های گوناگون و کاربری گسترده ای بوده که متاسفانه بسیاری از آنها به مرور زمان از بین رفته اند. بیشترین آسیب به مسجد کبود تبریز در سال ۱۱۹۳ هجری قمری و بر اثر زلزله وارد آمد که در این حادثه به جز سردر ورودی و پایه های مسجد مابقی قسمت ها تخریب شدند. پس از مدتی کار مرمت و بازسازی این بنای حیرت انگیز از سال ۱۳۱۸ هجری شمسی آغاز و تا سال ۱۳۵۵ ادامه یافت. بعد از انقلاب اسلامی نیز نوسازی تزئینات داخلی و کاشی کاری های زیبای مسجد در دستور کار قرار گرفت و در حال حاضر نیز بخش هایی از آن در حال مرمت می باشند.

معماری مسجد کبود تبریز

سبک معماری مسجد کبود تبریز سبک ترکیبی از معماری اسلامی و آذری می باشد و می توان آن را با معماری مسجد گوهرشاد در مشهد مقایسه نمود؛ زیرا هر دو بنا در یک دوره تاریخی احداث شده اند. برای ساخت مسجد کبود که به صورت بنایی چهارگوش و مربعی می باشد از آجر و سنگ مرمر استفاده شده است. در میان پلان مربعی این مسجد یک حوض قرار گرفته و اطراف صحن شبستان ها ساخته شده اند.

برای احداث این مسجد تطابق با اقلیم و شرایط آب و هوایی تبریز لحاظ شده و بخش های مختلف آن مخصوصا صحن و شبستان در تمام فصول سال قابل استفاده هستند. بنای اصلی مسجد با ستون هایی که ۱۲ متر از یکدیگر فاصله دارند، در مقابل صحن و رو به قبله ساخته شده است. در گذشته بالای این بنای اصلی یک گنبد آجری وجود داشته که در اثر زلزله تخریب و اکنون گنبد جدید جایگزین آن شده است. همچنین گنبدی کوچک در زیر گنبد اصلی داخل بنای مسجد وجود دارد که از زیبایی حیرت انگیزی برخوردار است.

تزئینات مسجد کبود تبریز

از جذابیت های مسجد کبود می توان به تزئینات داخلی آن اشاره نمود که شامل کاشی کاری فیروزه ای می باشد. مسجد کبود که جزو زیباترین مساجد ایران به شمار می رود، به عنوان یکی از چهار مسجد تزئین شده با کاشی های آبی در جهان نیز شناخته می شود؛ که اکثر این کاشی ها به شکل هشت ضلعی می باشند.

همچنین برای تزئینات مسجد تاریخی کبود تبریز از سنگ های فیروزه ای و سنگ مرمر نیز بهره گرفته شده است و سقف آن را نیز با آب طلا نقاشی کرده اند. با اینکه بخش زیادی از تزئینات محراب این مسجد از بین رفته است اما بازهم باقی مانده هایی از یک کتیبه منقش به آیات قرآن در این قسمت مشاهده می شود. طرح های اسلیمی و هندسی، خطاطی های ثلث، نستعلیق و نسخ، تصاویر و طرح های رنگی و کتیبه های مختلف از دیگر تزئینات مسجد کبود محسوب می گردند.

بخش های مختلف مسجد کبود تبریز

مسجد تاریخی و شگفت انگیز کبود که از مهمترین جاذبه های استان آذربایجان شرقی به شمار می رود، دارای بخش های مختلفی است که عبارتند از:

سردر ورودی

از بخش های اصلی مسجد کبود تبریز که در همان ابتدای بازدید نگاه هر گردشگری را به خود خیره می کند، سردر بزرگ و بلند است. این سردر شامل دو پایه بزرگ و یک طاق ضربی بر روی ناه و دو پایه در وسط در محل استقرار در ورودی می باشد. برای تزئین این سردر از ظریف ترین و پرکارترین نوع کاشی معرق و کتیبه هایی به خط ثلث و کوفی استفاده شده است.

گنبدها

این مسجد تاریخی دارای دو گنبد است که گنبد بزرگ با قطر ۱۷ متر و ارتفاع ۲۰ متر بر روی صحن بزرگ و بنای اصلی قرار دارد. ساخت این گنبد بزرگ و تقسیم وزن سنگین آن بر روی پایه های متعدد نشان از هنر و مهارت معماری استادان دوران گذشته دارد. در اطراف گنبدخانه بزرگ رواق هایی به هم پیوسته مشاهده می شود که از سه طرف به وسیله طاق نما به رواق های اطراف خود متصل می شوند. گنبد کوچکتر نیز در قسمت جنوبی و بر روی صحن کوچک قرار دارد و متعلق به بنای آرامگاه خانوادگی جهانشاه می باشد.

سردابه

از دیگر بخش های مسجد کبود تبریز می توان به سردابه اشاره نمود. در قسمت پشت محراب قدیمی یک اتاق بزرگ وجود دارد که در انتها به به سردابی کوچک می رسد. در این سرداب دو مقبره کشف شده که محققان آنها را محل دفن جهانشاه و همسرش می دانند. این قسمت طی مرور زمان و حوادثی مثل زلزله بسیار آسیب دیده و قسمت اعظمی از تزئینات آن که شامل کاشی های لاجوردی، ازاره های مرمری و کتیبه های مختلف بوده، تخریب شده است.

صحن ها و رواق ها

دو صحن در مسجد کبود وجود دارد که صح بزرگ و اصلی به شکل مربع و دارای یک حوض در وسط است. شبستان هایی نیز در اطراف این صحن ساخته شده است. صحن کوچکتر نیز در قسمت جنوبی مسجد قرار دارد و دارای شبستان های کوچکی می باشد. رواق ها نیز در قسمت شمال و شمال شرق مسجد واقع شده اند.

مسجد کبود تبریز کجاست؟

مسجد آبی یا همان مسجد کبود از مهمترین مکان های مذهبی تبریز در خیابان امام خمینی شهر تبریز و در مرکز شهر قرار دارد. برای دسترسی به این بنای تاریخی باید به میدان شهید بهشتی یا میدان ساعت بروید. مسجد کبود در حدفاصل این دو میدان و در مجاورت پارک خاقانی قرار دارد. شما می توانید برای بازدید از مسجد آبی از وسیله نقلیه شخصی، ناوگان حمل و نقل عمومی تبریز مانند مترو، اتوبوس، تاکسی های خطی درون شهری و یا تاکسی های اینترنتی استفاده کنید.

آدرس مسجد کبود تبریز: تبریز، خیابان امام خمینی، نرسیده به میدان شهید بهشتی، جنب پارک خاقانی.

جاهای دیدنی نزدیک مسجد کبود تبریز

تبریز به عنوان یکی از کهن ترین شهرهای ایران مقصد سفر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود. در این شهر آثار و جاذبه های تاریخی و دیدنی های مختلفی وجود دارد که هر کدام از زیبایی منحصربفردی برخوردارند. اگر قصد دارید علاوه بر مسجد کبود از دیگر جاهای دیدنی تبریز نیز بازدید نمایید می توانید به سراغ اماکنی مثل موزه آذربایجان، موزه عصر آهن، میدان ساعت تبریز، خانه تاریخی حیدرزاده، موزه سنجش، عمارت شهرداری تبریز، خانه لاله ای، موزه تاریخ طبیعی تبریز، باغ پرندگان عینالی، موزه عصر آهن، موزه سفال (خانه تاریخی) تبریز، بازار بزرگ تبریز، موزه استاد شهریار، موزه کارتون تبریز، مسجد جامع تبریز، موزه قرآن و کتابت، خانه پروین اعتصامی، مسجد پل سنگی، مسجد صاحب الامر، مسجد سید حمزه و پل قاری بروید.

هتل های نزدیک مسجد کبود تبریز

از آنجایی که شهر تبریز به عنوان یکی از شهرهای توریستی و همچنین یکی از قطب های اقتصادی، تجاری و بازرگانی کشور محسوب می شود، گردشگران زیادی با اهداف مختلف به این شهر سفر می کنند. به همین خاطر هتل های متعدد و متنوعی در تبریز ساخته شده که از ویژگی ها، امکانات و خدمات گوناگونی برخوردارند. آن دسته از گردشگرانی که تمایل به اقامت در نزدیکی مسجد کبود و دسترسی راحت به آن را دارند، گزینه های مختلفی برای رزرو هتل های تبریز پیش رو خواهند داشت که از بهترین و مهمترین آنها می توان به هتل کاسپین، هتل سهند، هتل آزادی، هتل سینا، هتل گسترش، هتل آپارتمان استقبال، هتل اهراب، هتل دریا، هتل لاله پارک و هتل شهریار اشاره نمود.