خیمه گاه امام حسین (ع) کجاست؟ تاریخچه و راهنمای بازدید

خیمه گاه امام حسین علیه السلام به عربی المُخَیَّم یکی از جاهای دیدنی کربلا و زیارتی مهم به حساب می آید که در محل قرار گیری خیمه ها در هنگام واقعه عاشورا، ساخته شده است. خیمه گاه در کربلا، این بنا نخستین بار توسط فردی به نام عبدالمؤمن دده در قرن دهم قمری ساخته شده است که محل برپایی خیمه ها و چادرهای سیدالشهدا و یاران ایشان بوده است. جالب است بدانید که قبلا این قسمت، مقام امام زین العابدین نام داشته است و اکنون به این نام می شناسند.

داستان خیمه گاه امام حسین (ع)

به محلی که امام حسین (ع) و یاران ایشان به برپایی خیمه ها و چادرهای خود پرداختند، خیمه گاه گفته می شود. این مکان محل خیمه گاه امام حسین بوده است که در آن خیمه امام حسین در کربلا نیز قرار داشته است. تعداد خیمه های امام حسین در کربلا حدود ۶۰ عدد بوده است که هر کدام را به فاصله تقریبی ۲ متر از یکدیگر بنا کرده بودند. مجموع این چادرها به صورت نیم دایره در کنار یکدیگر ساخته شدند و در پشت آن ها خندق حفر شده بود تا از امنیت بیشتری برخوردار باشد و دشمن نتواند از پشت حمله ور شود. 

خیمه ی امام حسین (ع) بزرگترین خیمه بین خیمه های کربلا بوده است که در راس خیمه گاه کربلا قرار داشته است و محل برگزاری جلسات و گردهمایی ها بوده است. طبق روایت های موجود خیمه گاه بانوان در سمت غرب و خیمه گاه عاشورا یاران در شرق خیمه های امام حسین در کربلا قرار داشته و خیمه گاه حضرت زینب (س) نیز در پشت خیمه گاه امام حسین در کربلا نصب شده بود. خیمه حضرت عباس (ع) نیز در پشت خیمه امام حسین (ع) و اطراف خیمه کودکان و زنان قرار داشته است. برخی خیمه ها نیز محل نگهداری تجهیزات و آذوقه ها بود. 

پس از پایان جنگ سپاه دشمن به خیمه گاه امام حسین علیه السلام حمله کردند و زیورآلات زنان را به غارت بردند و همه ی زنان، کودکان و امام سجاد (ع) که به دلیل بیماری نتوانستند در جنگ شرکت کنند را در یک جا جمع کرده و تمامی خیمه ها را به آتش کشیدند. امروزه در عراق و برخی شهرهای ایران در عاشورا برای عزاداری خیمه آتش می زنند که دقیقا به همین علت تاریخی می باشد. 

هم اکنون نیز در همین محل، بنایی به مساحت ۲۰۰۰ متر مربع با چندین گنبد سبز رنگ منسوب به خیمه گاه ساخته شده که پیش از این به آن اشاره کردیم. این خیمه گاه بارها مورد بازسازی قرار گرفته است.

قسمت های مختلف خیمه گاه امام حسین (ع)

در ابتدای ورود به این محل، بنایی منتسب به خیمه حضرت ابوالفضل (ع) به چشم میخورد که تداعی کننده لقب پاسدار خیمه ها برای آن حضرت است. بعد از گذر از این مکان در دو طرف شانزده طاق کوچک می بینید که به یاد جهاز شتران ساخته شده است.

بعد از گذر از قسمت طاق ها به بنای سرپوشیده ای می رسید که اتاق های کوچکی در اطراف آن وجود دارد. بنای وسط این سالن مربوط به خیمه امام حسین (ع) و خیمه های اطراف مربوط به سایر یاران می باشد.

در این سالن دو محراب نیز به چشم می خورد که یکی از آن ها به محراب امام حسین (ع) و دیگری به محراب امام زین العابدین (ع) معروف است. یک چاه نیز در این بنا وجود دارد که به چاه حضرت عباس معروف است که به زیر زمین می رسد و داخل آن آب دارد.

خیمه گاه حضرت زینب (س) نیز در پشت خیمه برادر قرار گرفته و خیمه همسر امام نیز سمت چپ ورودی و خیمه حضرت قاسم (ع) نیز در سمت راست قرار دارد. برای اینکه به راحتی به محل خیمه گاه دسترسی پیدا کنید می توانید از درب باب الزینبیه یا باب القبله خارج شوید و از طریق خیابانی که از کنار تل زینبیه شروع می شود به خیمه گاه امام حسین (ع) برسید. در نظر داشته باشید که مانند حرم، همراه داشتن تلفن همراه یا دوربین برای ورود به این مکان ممنوع می باشد.

تاریخچه ساخت خیمه گاه امام حسین

اطلاعات دقیقی برای ساخت این بنا موجود نیست اما بر اساس برخی روایات موجود، نخستین بنا از خیمه گاه توسط فردی به نام عبدالمؤمن دده از نسل سید ابراهیم مجاب در قرن دهم هجری ساخته شد. او تعدادی درخت خرما در کنار این بنای کوچک کاشت که بعدها به نخلستان دده شهرت پیدا کرد. سپس در سال ۹۹۶ قمری فردی به نام جهان کلامی کربلایی شاعر قرن دهم، این بنا را مرمت کرد به گونه ای که هم اکنون نیز تاریخ مرمت در سنگ مرمر محراب وجو۰۹د دارد.

در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار نیز بازسازی هایی در این بنا اتفاق افتاد. شخصی به نام عبدالحسین تهرانی از جانب ناصرالدین شاه برای بازسازی عتبات عالیات در ۱۲۷۶ قمری نماینده شد و در کنار بازسازی حرم امام حسین (ع) به بازسازی خیمه گاه نیز پرداخت.

از جمله گزارش های قدیمی که در مورد خیمه گاه وجود دارد، مربوط به گزارش یک گردشگری آلمانی به نام «کارستن نیبور» است که در سال ۱۷۶۵ میلادی در سفری که به غرب آسیا داشت وارد کشور عراق شد و از کربلا دیدن کرد. او می گوید بنای ویرانه ای به عنوان خیمه گاه در خروجی کربلا به سمت کوفه وجود داشته است و بنای قدیمی کوچکی که به قبر قاسم بن حسن و برخی شهدای کربلا منسوب بوده در نزدیکی این خیمه گاه وجود داشته است.

جدیدترین تغییرات و اقدامات عمرانی خیمه گاه حسینی

هنگامی که حکومت صدام حسین در عراق سقوط کرد بناهای زیارتی عراق درحال بازسازی بوده اند. یکی از این مکان های زیارتی که درحال بازسازی بوده است خیمه گاه عاشورا بوده است. این بنای قدیمی که در طول قرن‌های سیزدهم و چهارم هجری ایجاد شده بود پس از سقوط حکومت صدام بازسازی و توسعه یافت.

از جمله تغییرات مهمی که در بازسازی این بنا انجام شد می توان به مواردی مانند: ساخت گنبد بزرگ و چند گنبد کوچک که هر کدام نشانه یک خیمهگاه است و احداث صحن مسقف در خیمه‌ گاه امام حسین در کربلا اشاره کرد. آخرین طرح بازسازی که بر روی خیمه‌ گاه امام حسین انجام شد، ساخت چند ضریح کوچک در چند نقطه خیمه‌ گاه بود. این ضریح‌ ها به همت ستاد بازسازی عتبات عالیات در مکان‌هایی که متعلق به به خیمه‌ های امام حسین(ع) حضرت عباس(ع)، امام زین العابدین(ع)، خیمه گاه حضرت زینب (س) و قاسم بن حسن است، انجام شد.

حدود ۳ سال پیش طرحی اجرا شد که در آن تغییرات عمرانی دیگری در خیمه گاه کربلا ایجاد کردند. در این طرح چهار ضریح مطهر تعویض شده است و خیمه ها به شکل خیمه های عربی قدیمی طراحی شده اند. حائز اهمیت است که سقف خیمه گاه حسینی به مساحت هزار و دویست متر مربع با بهترین نوع کاشی کربلایی که مزیّن به برخی سور و ادعیه می باشد، کاشیکاری شده است.

خیمه گاه کجاست؟

اکنون احتمالا این سوال برای شما پیش آمده است که این خیمه گاه کجاست؟ که در ادامه به این سوال شما درباره خیمه گاه کربلا پاسخ می دهیم.  شما می توانید آدرس خیمه گاه کربلا را که در جنوب غربی امام حسین (ع) قرار گرفته است در زیر مشاهده کنید.

آدرس خیمه گاه امام حسین (ع): Hazrat Imam Hussain (A.S) Shrine, Karbala 56001, Iraq

خوب است بدانید که فاصله حرم تا خیمه گاه حدود ۳۰۰ متر است و تا قتلگاه نیز حدود ۶۰۰ متر فاصله دارد. نکته دیگری که خوب است بدانید این است که در بین مسیر این خیمگاه کربلا تل زینبیه نیز قرار دارد که می توانید در مسیر خود از آن نیز بازدید به عمل آورید.

دیدنی های نزدیک

خیمه گاه امام حسین علیه السلام به دلیل موقعیتی که در آن قرار گرفته است به اماکن زیارتی همچون حرم امام حسین (ع) و حرم حضرت عباس (ع) نزدیک می باشد و فاصله کمی با آن ها دارد به گونه ای که هنگام زیارت از حرمین می توانید به راحتی از خیمه گاه نیز دیدن کنید. از جاذبه های دیدنی و مذهبی دیگری که نزدیک به خیمه گاه هستند می توان به موزه حافظه اسلام، بین الحرمین، تل زینبیه، نهر علقمه، آرامگاه امیرکبیر، مدفن دو طفلان مسلم، گودال قتلگاه و بازار کربلا اشاره کرد.

هتل های نزدیک

هنگام سفر زیارتی با تور کربلا به خیمه گاه امام حسین یا سیاحتی محل اقامت خود را در نزدیکی مکان های زیارتی و مراکز تفریحی انتخاب کنید تا حمل و نقل برای شما ساده تر شود. از جمله هتل های کربلا نزدیک به خیمه گاه امام حسین و بین الحرمین می توان به هتل نورالفرقدین کربلا اشاره کرد.

سؤالات متداول