دیدنی های کرمان سال (۱۴۰۰) سفری به تاریخ و فرهنگ + جاذبه های دیدنی کرمان
دیدنی های کرمان نه تنها متعدد و متنوع هستند بلکه از لحاظ فرهنگ و تاریخ و تمدن نیز بسیار غنی و جالب توجه هستند. از گذشته‌های بسیار دور تا به امروز شهر کرمان از شکوه و موقعیت سیاسی – اقتصادی و استراتژیک بسیار خوبی برخوردار بوده است. این شهر جنوبی با آب و هوای گرم و خشک و کویری‌اش همواره در طول دوره‌های مختلف تاریخی محل زندگی اقوام ایرانی بوده است. همین امر سبب شده است که در این شهر بی‌مثال از هر دورۀ تاریخی یادگاری جذاب و تماشایی باقی بماند.
در حال حاضر همان یادگارها به جاذبه‌هایی تبدیل شده‌اند که نه تنها برای گردشگران مشتاق و ماجراجو کذاب و دلربا هستند بلکه اطلاعات خیلی خوبی از اجتماع و زندگی مردم در دوره‌های گذشتۀ تاریخی به دست می‌دهد. بنابراین سفر به کرمان سفری است که همراه با کوله‌باری ارزشمند و گرانقدر از مطالب مربوط به ایران‌شناسی و کرمان‌شناسی به پایان خواهد رسید.
فهرست این مطلب
گنبد جبلیه
یکی از جذاب‌ترین و تماشایی‌ترین دیدنی های کرمان با نام گنبد جبلیه شناخته می‌شود. ارزش این بنای تاریخی به تفاوت و تمایزی است که در ساخت این بنا شاهدش هستیم. شاید جالب باشد بدانید که این بنای درخشان به طور تمام و کمال از سنگ ساخته شده است. از این امر فراتر آنکه با توجه به شواهد تاریخی به دست آمده گفته شده است که احتمالاً در ساخت این بنا به جای آب از شیر شتر استفاده شده است.
تاریخ دقیق ساخت این بنا مشخص نیست. برخی از صاحب‌نظران می‌گویند این بنا یادگاری از عصر ایران باستان است. برخی بنا را متعلق به مجموعۀ ابنیۀ گبری می‌دانند و ادعا می‌کنند گنبد جبلیه در آن دوران آتشکده بوده است. اما برخی دیگر از مورخان ادعا می‌کنند گنبد جبلیه در عصر حکومت سلجوقیان بنا شده است. بر اساس شواهدی که از سبک معماری این بنا یافت می‌شود ساخت بنا از لحاظ معماری با طرح مرسوم در ساخت آتشکده‌ها شباهتی ندارد. در هر صورت گنبد جبلیه از شیوۀ متمایزی در ساخت برخوردار است و همین امر سبب می‌شود بسیار مورد توجه گردشگران قرار بگیرد.
گنبد تاریخی جبلیه در جبهۀ شرقی شهر تماشایی کرمان در تقاطع خیابان شهدا با بلوار قائم واقع شده است.
یخدان مؤیدی
در گذشته‌های دور، یعنی زمانی که در هر خانه‌ای یک یخچال بزرگ و کارآمد نبود؛ مخصوصاً در منطقۀ کویری و گرم و خشک که شهر کرمان در آن جای گرفته است؛ یخدان از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار بود. یخدان مؤیدی نه تنها در شهر کرمان بلکه در کل جهان بزرگترین یخچال خشتی به شمار می‌رود. این یخچال بزرگ، مهم و کارآمد نیز در عصر صفویه بنا شده است. در آن دوران این یخچال نقش بسیار حیاتی در زندگی مردم داشته و شاید یکی از مهمترین مکان‌ها برای مردم شهر محسوب می‌شده است.
در حال حاضر پس از رشد تکنولوژی و پیشرفت روزافزون علم و صنعت تنها به عنوان یادگاری از دوران گذشته از دیدنی های کرمان است. این یخدان در خیابان کامیاب در حوالی میدان بسیج و نرسیده به خیابان شهید رجایی قرار دارد. همچنین شاید جالب باشد بدانید که دقیقاً از زیر همین یخدان قناتی با نام قنات مؤیدی نیز وجود دارد. به احتمال قوی به دلیل وجود همین قنات بوده است که یخدان مؤیدی در این محل بنا شده است. البته علاوه بر وجود قنات نوع معماری بنا نیز به پایداری و ماندگاری بیشتر یخ‌ها در مقابل گرمای کویر مؤثر بوده است. چون سقف یخدان عمداً به صورت مخروطی طراحی شده تا در کاهش دمای یخدان تأثیر محسوسی ایجاد کند.
بازار بزرگ کرمان
یکی دیگر از پرطرفدارترین دیدنی های کرمان بازار بزرگ کرمان است. این بازار محل خوبی برای تهیۀ سوغات کرمان به شمار می‌رود. بازار بزرگ با نام‌های دیگری از قبیل بازار سراسری یا بازار وکیل نیز شناخته می‌شود. بازار بزرگ کرمان از میدان ارگ تا میدان مشتاقیه یعنی چیزی در حدود ۱۵۰۰ متر مسافت را در بر می‌گیرد. گفته می‌شود این بازار بزرگ بعد از بازار تبریز بزرگترین بازار تاریخی ایران زمین است.
این بازار سراسری همان طور که مسافت قابل توجهی را به خود اختصاص داده عمر طولانی نیز دارد. گفته می‌شود اولین بار در قرن هشتم هجری قمری یعنی دورۀ ایلخانان درب‌های این بازار به روی مردم گشوده شده است. از همان زمان تا به امروز هرگز بسته نشده و بدون وقفه به امر مهم تجارت و خدمت به مردم شهر و سیاحان پرداخته است. بازار بزرگ کرمان در قلب خود چند بازار فرعی هم دارد. یکی از این بازارهای فرعی با نام بازار مسگرها و دیگری با نام راستۀ زرگرها شهرت دارد. همچنین بازار بزرگ کرمان در پیوند با مجموعۀ گنجعلی خان است. به این ترتیب پس از خرید و تهیۀ سوغات بهتر است راه را کج کنید و وارد مجموعۀ گنجعلی خان شوید.
مجموعه گنجعلی خان
یکی دیگر از ناب‌ترین دیدنی های کرمان با نام مجموعۀ گنجعلی خان شناخته می‌شود. این مجموعۀ تاریخی به فرمان گنجعلی خان در دورۀ پادشاهی شاه عباس صفوی بنا شده است. مجموعۀ گنجعلی خان میدان، حمام، ضراب‌خانه، کاروانسرا، مدرسه، آب‌انبار و بازار بزرگ گنجعلی خان را در بر می‌گیرد. در حال حاضر حمام گنجعلی خان به موزۀ مردم‌شناسی تبدیل شده است.
مطلب مرتبط: حمام گنجعلی خان کرمان ؛ معرفی و تصاویر
مسجد جامع کرمان
یکی دیگر از مهمترین دیدنی های کرمان در قلب شهر، بدون تردید مسجد جامع کرمان خواهد بود. این مسجد بزرگ و منقّش به نقوش اسلیمی و ایرانی با نام مسجد مظفری نیز شهرت دارد. اصولاً در هر شهر بزرگی مسجدی بزرگ و درخور نیز وجود دارد که در یکی از اعصار اسلامی از قبیل عصر سلجوقیان یا تیموریان بنا شده است. بدون شک شهر بزرگ کرمان نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود.
در شهر تماشایی کرمان مسجد جامع در حوالی میدان شهدا قرار دارد. به صورت دقیق در خیابان شریعتی در حدّ فاصل میان دو بازار قدمگاه و مظفری واقع شده است. مسجد جامع شهر کرمان در دورۀ حکومت آل مظفر با سبک چهار ایوانی – سبک متعارف همان دوره – طراحی شده است. از مهمترین بخش‌های بنا سردر اصلی مسجد و همچنین محراب کاشی‌کاری شده و معرق آن است.
مسجد ملک
در کرمان علاوه بر مسجد جامع، مسجد ملک نیز از مساجد مهم است. مسجد ملک یادگاری از عصر سلجوقی به شمار می‌رود. اتفاقاً مسجد ملک نیز به سبک چهار ایوانی طراحی شده است. این تشابه نشان می‌دهد که آب و هوای شهر کرمان در تعیین معماری بناهای شهر تأثیر بسیار زیادی داشته است. از این طریق سعی شده گرمای کویری منطقه کاهش داده شود. در این مسجد برجی آجری به همراه سه محراب گچ‌بری و قناتی پنهان نیز وجود دارد. در هنگام حضور در مسجد به آنها توجه کنید.
آتشکده کرمان
یکی دیگر از جذاب‌ترین دیدنی های کرمان آتشکده است. جایی که توصیه می‌شود حتماً در سفر به این شهر تماشایی به دیدارش بشتابید. گفته می‌شود این آتشکده آخرین بنایی است که به عنوان پرستش‌گاه ساخته شده است. بنابر اطلاعات به دست آمده در دورۀ حکومت رضاخان این آتشکده در خانۀ فردی به نام جهانگیر اشیدری ایجاد شده است. در حال حاضر امکان بازدید از این بنای تاریخی وجود دارد. آتشکدۀ کرمان در خیابان شهدا در خیابان برزو آمیغی واقع شده است.
