به بهانه روز جهانی خواب و تاثیر آن بر سیستم ایمنی بدن
۱۳ مارس، روز جهانی خواب است. این روزها اکثر ما در قرنطینه خانگی هستیم و قرار است “در خانه بمانیم“. اما گاهی در خانه ماندن موجب می شود برنامه عادی زندگی مان تغییر کند. ممکن است نظم زندگی به هم بخورد و ساعات غذا خوردن، خواب و بیداری و فعالیت های روزمره مان از حالت عادی خارج شوند. با توجه به این که این روزها در خانه هستیم تا دربرابر ابتلا به کرونا ایمن تر باشیم، باید گفت که خواب کافی، از مهم ترین عوامل موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن است.
پژوهش ها نشان می دهد بی خوابی مزمن تاثیر منفی بر عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد و موجب ایجاد واکنشی مانند استرس می شود. خواب ناکافی منجر به ابتلا به انواع بیماری های ذهنی و جسمی می شود که بسیاری از آن ها به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن رخ می دهند. همچنین طبیعت بدن انسان به گونه ای است که شب ها بخوابد و روزها بیدار باشد.
تاثیر خواب بر سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن بسیار پیچیده است و از انواع زیادی سلول و پروتئین تشکیل شده که وظیفه آن ها مبارزه با عوامل خارجی است. این سیستم از بدن در برابر سرماخوردگی و بیماری های ویروسی تکامل یافته محافظت می کند. اما هنگامی که توان سیستم دفاعی بدن پائین می آید عملکرد آن نیز تضعیف می شود و در نتیجه تعداد روزهای بیماری افزایش خواهد یافت.
تحقیق علمی بررسی تاثیر خواب بر عملکرد سیستم ایمنی بدن
برای این تحقیق، دانشمندان تعداد سلول های خونی سفید در ۱۵ نفر را در حالت های خواب طبیعی و بی خوابی مزمن بررسی کردند. این گروه در شرایط کاملا کنترل شده قرار گرفتند تا متغیر دیگری بر روی نتیجه آزمایش تاثیرگذار نباشد. یافته های این آزمایش نشان می دهد میزان سلول های سفید خون هنگام بی خوابی افزایش پیدا می کند و این موضوع نوعی واکنش دفاعی در بدن به حساب می آید.
سیستم ایمنی بدن تحت تاثیر بی خوابی، فعال می شود و همان واکنشی نشان می دهد که هنگام مواجهه با استرس باید داشته باشد. بنابراین با اختلال عملکرد سیستم دفاعی، بدن بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار می گیرد. اما در مقابل، خواب طبیعی و کافی از عملکرد سیستم ایمنی بدن محافظت می کند.
خواب کافی و تولید سیتوکین
سیتوکین ها نوعی پروتئین هستند که به درمان عفونت ها و بهبود التهابات کمک می کنند. اما باید بدانید که این پروتئین هنگام خواب در بدن تولید می شود.
حتی اگر واکسن آنفولانزا هم زده باشید، کم خوابی مزمن می تواند تاثیر این واکسن را کاهش دهد. بنابراین توصیه می شود برای کاهش خطر ابتلا به آنفلولانزا، حدود ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید.
خواب کافی و احتمال سرماخوردگی
اکنون ثابت شده است که کمبود خواب موجب افزایش احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا می شود. در حالی که خواب کافی احتمال بیماری را کاهش و تاثیر واکسن را نیز افزایش خواهد داد.
برای مثال تب کردن یک واکنش طبیعی در بدن برای مقابله با عفونت ها است. در هنگام خواب، بدن می تواند واکنش بهتری نسبت به تب داشته باشد. به همین دلیل شب ها، درجه حرارت بدن بالاتر می رود و تب می کنیم. اما خواب ناکافی، این واکنش دفاعی سیستم ایمنی را تضعیف خواهد کرد.
خواب کافی برای مبارزه با بیماری چقدر است؟
میزان خواب کافی برای افراد مختلف و در سنین مختلف، یکسان نیست. میزان خواب کافی در کودکان، بزرگسالان و کهنسالان متفاوت است. همچنین کیفیت خواب نیز به همان اندازه زمان خواب اهمیت دارد. اما به طور کلی خواب کافی معمولا بین ۶ تا ۸ ساعت در شبانه روز است که در دوره بیماری به طور طبیعی بیشتر می شود.
چگونه خواب با کیفیت داشته باشیم تا سیستم ایمنی بدن تقویت شود؟
رعایت بهداشت اولین موردی است که باید مد نظر قرار گیرد. راحت بودن تخت و تشک، رعایت نظم در زمان خوابیدن و بیدار شدن، عدم وجود نور آزاردهنده، خاموش بودن تلویزیون و تلفن، و غیره در افزایش کیفیت خواب موثر هستند.
عوارض خواب زیاد و خوابیدن در طول روز
اما باید در نظر داشته باشید که خواب زیاد نمی تواند جلوی بیمار شدن شما را بگیرد، ولی مشکلات دیگری ایجاد خواهد کرد. البته منظور از خواب روز، یک چرت کوتاه در حد ۲۰ دقیقه نیست. همان اندازه که کم خوابی به بدن آسیب می رساند، خواب زیاد و طولانی به ویژه در روز هم در دراز مدت برای سلامت بدن زیان آور است. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که خوابیدن در طول روز موجب کاهش یادگیری و ضعف عملکرد سیستم ایمنی می شود و زمینه ابتلا برخی بیماری ها از جمله سرطان و بیماری های عفونی را فراهم می کند.
بر اساس تحقیقات، شب زنده داری و خواب طولانی در طول روز علاوه بر ضعف سیستم ایمنی، باعث کوچک شدن مغز، ضعف حافظه به ویژه حافظه کوتاه مدت، افزایش استرس، یبوست، مشکل در سیستم گوارش، تضعیف عملکرد کبد، پیری زودرس و ضعف اعصاب می شود.
در پایان توصیه متخصصان این است که برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا باید در خانه بمانیم و بیشتر مراقت خودمان باشیم.
منبع: وبلاگ اقامت ۲۴
