بیستون، روایتی عاشقانه از تاریخ

بیستون، بنایی تاریخی و از جاهای دیدنی کرمانشاه است که محبوبیت بسیاری از گذشته‌های دور تا به امروز داشته است. این منطقه به داشتن آب ‌و هوایی مطلوب به ویژه در تابستان، همواره مورد توجه پادشاهان ایران زمین بوده است. آثار به جا مانده از دوره‌ های گذشته، نشان دهنده این محبوبیت در بین مردم و پادشاهان است.

از جمله آثار تاریخی کرمانشاه می توان به نقش برجسته داریوش، نقش فرهاد، نقش برجسته هرکول دوم متعلق به دوره سلوکی و نقش برجسته‌ های اشکانی مربوط به دوره مهرداد دوم، اشاره کرد. از آثار کهن و تاریخی کرمانشاه در این منطقه است. همچنین غارهای این منطقه نشان می‌ دهند که بیستون اقامتگاهی برای مردم در دوره ‌های پارینه سنگی بوده است.

مطلب مرتبط: دیدنی های کرمانشاه بهشت گردشگران

سنگ نوشته بیستون کرمانشاه شامل دو بخش است. نقش برجسته ها و کتیبه ها. در آثار تاریخی کرمانشاه، کتیبه‌هایی به زبان‌ میخی، عیلامی، فارسی باستان و اکدی یافت شده اند که نشان از پیشینه طولانی این منطقه دارند. کنار سنگ نوشته ‌ها، نقش برجسته‌ داریوش با یک کمان در دست و اهورا مزدا قرار دارد. پیام آن اثر در بیستون پشتیبانی اهورامزدا از سلسه‌ هخامنشی و شکست دشمنان او است.

همچنین در دامنه‌ بیستون، یک اثر تاریخی قرار دارد که در دل خود هزاران روایت و داستان دارد. دیوار بزرگی در این منطقه وجود دارد، که به نام‌ فرهاد تراش و تخت فرهاد در میان مردم شهرت دارد. روایت های بسیاری در باره علت پیدایش آن وجود دارد. برخی معتقدند که این مکان برای ثبت داستان ‌های تاریخی خسرو پرویز بوده است و خیلی از ایرانی‌ها هم بر این باور هستند که اثری است از فرهاد کوه ‌کن، قهرمان داستان نظامی که از عشق شیرین، کوه را تراشیده است و این نقش را پدید آورده است. شیرین همسر خسرو پرویز بوده است. روایت عشق فرهاد دست مایه شعر سرایندگان بسیاری بوده است. نظامی این گونه به این داستان پرداخته:

بیستون بر سر راه است مباد از شیرین                                                      خبری گفته و غمگین دل فرهاد کنید

و یا شعری از همای شیرازی:

بیستون کندن فرهاد نه کاری ست شگفت                                       شور شیرین به سر هر که فتد، کوهکن است

برای رزرو هتل کرمانشاه در سایت اقامت۲۴، کلیک کنید.

وجه تسمیه بیستون 

در گذشته نام بیستون “بغستان” بوده که از دو واژه “بغ” به معنی خدا و “ستان” به معنی سرزمین تشکیل شده است که در کنار هم به معنی سرزمین خدایان است.

بعدها واژه بیستون در زبان پهلوی به “بَهیستان” و بعد از مدتی به “بَهیستون” تغییر پیدا کرد. این واژه در اولین قرن های ورود اسلام به ایران همان بهستون بود که به تدریج و با گذشت زمان به نام فعلی آن تغییر پیدا کرد.

ویژگی های بیستون کرمانشاه

• سنگ نوشته داریوش در مجموعه بیستون، از آثار ثبت جهانی ایران محسوب می شود.
• محوطه تاریخی این مجموعه شامل آثار تاریخی گوناگونی از جمله مجسمه هرکول دوم، نقش برجسته مهرداد دوم، فرهاد تراش، پل بیستون، کاروانسرای شاه عباسی، جاده شاهی و غیره است که از مهم ترین مناطق باستان شناسی ایران محسوب می شود.
• غارهای بیستون، نشانه هایی از حضور انسان از دوران پارینه سنگی دارند.

نقش برجسته بیستون

این نقش برجسته در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه قرار دارد که از آثار ثبت شده ایران در فهرست یونسکو است. سنگ نوشته و کتیبه داریوش اول، بر روی صخره ای آهکی حک شده است. این کتیبه با طول ۶ و عرض ۲.۳۰ متر است و در سمت چپ آن نقش برجسته داریوش با ارتفاع ۱.۷۸ متر حجاری شده است.

در این نقش برجسته، داریوش با تاج کنگره ای بر سر و ردایی بلند قرار دارد و دست راست خود را به نشانه پرستش به سوی فر کیانی که نماد اهورامزدا است، بلند کرده.

محتوای سنگ نوشته

داریوش در کتیبه بیستون خود را معرفی می کند که از دودمان هخامنشی است. در رابطه با نحوه کشورداری اش، مرگ کمبوجیه، شورش های علیه خودش و چگونگی سرکوب آن ها، توضیح می دهد. همچنین به پیروزی هایی که در ۱۹ نبرد خود داشته اشاره می کند و از چگونگی ایجاد آرامش و امنیت در قلمرو تحت پادشاهی خود، سخن می گوید. در رابطه با دروغگویی هشدار می دهد و از راستگویی دفاع می کند و برای کشور و مردم دعای نیک می کند. همچنین از حمایت های اهورامزدا در برابر دشمنان سپاسگزاری می کند.

علت ثبت نقش برجسته و سنگ نوشته بیستون در فهرست یونسکو

نقش برجسته و کتیبه بیستون کرمانشاه یکی از آثار تاریخی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این بنا هشتمین اثر تاریخی ایرانی ثبت شده در این فهرست است. اما برای ثبت یک اثر در میان آثار تمدن جهانی، معیارهایی وجود دارد. از میان این معیار ها، دو مورد از معیار های کنوانسیون مبنی بر حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان، مواردی هستند که باعث شده تا این اثر، ثبت جهانی شود. این معیار ها شامل:

• کتیبه داریوش شاهدی در زمینه رشد هنر و نوشتار است. این کتیبه نشان دهنده شکوه پادشاهی داریوش در دوره هخامنشی است. این کتیبه تنها متن شناخته شده از دوره هخامنشی است.
• محوطه تاریخی بیستون در مسیر اصلی ترین جاده ارتباطی میان ایران و بین النهرین بنا شده.

اگر قصد بازدید از جاهای دیدنی کرمانشاه را دارید، پیشنهاد می کنیم کتیبه بیستون را حتما در برنامه خود بگنجانید.

منبع: وبلاگ اقامت۲۴