گردشگری مسئولانه، گامی برای تحقق توسعه پایدار
موضوع اصلی گردشگری مسئولانه ایجاد مکانی بهتر برای زندگی افراد و مکانی بهتر برای سفر و بازدید مردم است. این مقوله نیازمند همکاری تمام عوامل اجرایی، هتلداران، دولتمردان، مردم بومی و گردشگران است تا هر کدام مسئولیت خود را در جهت پایداری صنعت گردشگری بپذیرند و به آن تعهد داشته باشند.
تعریف گردشگری مسئولانه
موضوع اصلی گردشگری مسئولانه ایجاد مکانی بهتر برای زندگی افراد و مکانی بهتر برای سفر و بازدید مردم است. این مقوله نیازمند همکاری تمام عوامل اجرایی، هتلداران، دولتمردان، مردم بومی و گردشگران است تا هر کدام مسئولیت خود را در جهت پایداری صنعت گردشگری بپذیرند و به آن تعهد داشته باشند.
بدین ترتیب گردشگری مسئولانه از صنعت گردشگری در جهت ایجاد جایی بهتر برای بومیانی که در آنجا زندگی می کنند و جایی بهتر برای مردمی که به آن جا سفر می کنند استفاده می کند. بنابراین از این رو با گردشگری پایدار متفاوت است که گردشگری پایدار بیشتر تمرکزش بر تلاش حداکثری مردم، کسب و کار ها و دولت ها در جهت ایجاد تاثیرات مثبت اقتصادی، اجتماعی و محیطی از طریق گردشگری است. این نوع گردشگری در مورد شناسایی موضوعات و دغدغه های مهم مردم محلی و ارائه گزارشات شفاف از پیشرفت ها با استفاده از گردشگری و در جهت توسعه پایدار است.
گردشگری مسئولانه بر پایه ی مستندات است و هرگونه تشخیص و انتقادی در این خصوص بر اساس شواهد صورت می گیرد.
بازار جهانی گردشگری، تعریفی که در اعلامیه کیپ تاون از گردشگری مسئولانه بیان شد را به عنوان روز جهانی گردشگری مسئولانه تصویب کرده است که صنعت گردشگری را برای به عهده گرفتن مسئولیت تحقق گردشگری پایدار تشویق می کند.
سرفصل های اعلامیه کیپ تاون
در اعلامیه کیپ تاون و بر اساس خصوصیات سفر و گردشگری این ملاک ها در نظر گرفته شده اند:
- افزایش منافع اقتصادی مردم محلی و بهبود وضع تندرستی، شرایط کار و دسترسی به صنعت گردشگری برای آن ها؛
- دخیل کردن مردم محلی در تصمیماتی که زندگی ایشان را تحت تاثیر فرار می دهد؛
- ایفای نقش مثبت در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی در جهت حفظ تنوع زیستی جامعه جهانی؛
- ایجاد ارتباطی معنی دار تر بین گردشگر و مردم محلی در راستای مهیا کردن تجربه ای لذت بخش تر برای گردشگر؛
- ایجاد دسترسی برای افراد با معلولیت های جسمی حرکتی به خدمات گردشگری؛
- افزایش آگاهی فرهنگی و درک متقابل میان گردشگران و جامعه محلی در جهت افزایش اعتماد به نفس و سرافرازی میان مردم محلی.
رفتار ها می توانند کم و بیش مسئولانه باشند که این رفتار مسئولانه به محیط و فرهنگ بستگی دارد.
گردشگری مسئولانه با گردشگری پایدار یکسان نیست. ثبات هدفی است که در پناه افرادی که دست به دست هم مسئولیت را بر عهده می گیرند قابل دستیابی است. گردشگری مسئولانه پذیرش مسئولیت در خصوص ایجاد توسعه پایدار، و نحوه ی روبرو شدن افراد در قبال چالش هاست.
اکوتوریسم
از انواع گردشگری مسئولانه می‌توان به طبیعت‌گردی مسئولانه یا اکوتوریسم اشاره کرد. اکوتوریسم (Ecotourism) به معنای بوم‌گردشگری، طبیعت‌گردی و یا گردشگری مبتنی بر طبیعت (Nature-based tourism)، هر چه که نامیده شود، مطابق تعریف انجمن بین‌المللی اکوتوریسم (TIES): ” سفری مسئولانه به مناطق طبیعی گفته می‌شود که به حفظ محیط‌زیست و بهبود معیشت مردم محلی کمک می‌کند”. بنا به تعریف اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) اکوتوریسم عبارت از: “یک سفر و بازدید زیست محیطی مسئولانه از مناطق بکر طبیعی است که به منظور لذت بردن از طبیعت و درک مواهب آن و ویژگی‌های فرهنگی مرتبط با آن انجام می‌شود، به طوری که باعث ترویج حفاظت گردد، اثرات منفی بسیار کمی از جانب بازدیدکنندگان بر محیط به جای گذارد و شرایطی را برای اشتغال و بهره‌مندی اقتصادی و اجتماعی مردم محلی (بومی) فراهم کند”.
مطالب مرتبط: “گردشگری روستایی”
انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۲۰۱۵ تعریفی جدید و جامع از اکوتوریسم ارائه داد که عبارت است از : “سفری مسئولانه به مناطق طبیعی که ضمن حفاظت از محیط زیست و حفظ رفاه مردم محلی، شامل تفسیر و آموزش نیز باشد” که آموزش هردو گروه کارکنان و مهمانان را نیز در برگیرد.
تا به حال حتما با این تصویر روبرو شده اید که هنگام سفر و در برخورد با مردم محلی، وقتی با روی باز با آن ها برخورد می کنید آن ها نیز به گرمی از شما استقبال می کنند. شما در این تعامل می توانید از شیوه ی زندگی آنان، آداب و رسوم قومی، غذاهای لذیذ و حتی مکان های دیدنی که تنها محلی ها از حضور آن ها آگاه هستند، تجربه جدیدی کسب کنید.
منبع: وبلاگ اقامت۲۴
