کویر لوت ایران

کویر لوت یکی از بزرگترین شگفتی های طبیعت منحصر به فرد ایران می باشد که در دل دشتی به همین نام قرار گرفته است. این کویر در واقع مجموعه ای از نقاط کویری با آب و هوای بسیار گرم و معروف می باشد و خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان را در بر گرفته است. کویر لوت برخلاف گذشته، در سالهای اخیر رنگ و چهره ای دیگر پیدا کرده و گردشگرانی از اقصی نقاط دنیا در آن به چشم میخورند.

برای آشنایی بیشتر با کویر لوت و جاذبه های با شهرت جهانی آن در ادامه با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.

مقاله مرتبط : “بهترین کویرهای ایران برای کویرنوردی“

مقاله مرتبط : “کویر خور و بیابانک“

معرفی کویر لوت

کویر لوت به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران و بخاطر داشتن ارزش بسیار بالا از نظر زمین شناسی از سال ۱۳۹۵ در یونسکو به ثبت رسیده است. یکی از بزرگترین ویژگی های این کویر وسعت بالای آن در مقایسه با سایر نمونه های مشابه اش می باشد. به طوریکه مناطق کویری خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان را در برگرفته است. البته بخش عظیم و اصلی این کویر لوت در استان کرمان قرار گرفته که شامل ۷۰ درصد از وسعت کلی آن می باشد.
قدم گذاشتن در کویری به وسعت ۴۰ هزار کیلومتر که در هر گوشه از آن می توان آثار طبیعی و تاریخی خارق العاده را مشاهده کرد چیز کمی نیست. شاید به همین خاطر است که در چند سال اخیر گردشگران خارجی از اقصی نقاط دنیا، مخصوصا کشورهای اروپایی به این منطقه سفر می کنند.
از دیگر دلایلی که باعث شده است تا کویر و دشت لوت شهرت جهانی پیدا کند و به عنوان سرمایه ای عظیم قلمداد شود، کشف آثار تاریخی می باشد که از بخش های مختلف آن کشف شده اند. به عنوان مثال آثار به دست آمده از بخش های مرکزی دشت کویر که متعلق به دوره هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد می باشند، نشان از این دارند که در این منطقه انسان زندگی میکرده است.

شمالی‌ترین منطقه لوت که عمده قسمت‌های آن در محدوده استان خراسان جنوبی و حوالی بیرجند است و با نام لوت خراسان و لوت بیرجند نیز شناخته می‌شود، منطقه وسیعی به‌حساب می‌آید که ارتفاع آن در شمالی‌ترین نقاط به ۱۰۰۰ متر می‌رسد و با پیشروی به‌سمت جنوب، ارتفاع تا ۵۰۰ متر کاسته می‌شود. لوت شمالی منطقه‌ای ریگی و شنی است که قسمت جنوبی‌ آن را بریدگی‌های نامنظمی تشکیل می‌دهد که به رود شور بیرجند منتهی می‌شود. آنچه که در این منطقه بیش از همه‌چیز جلب توجه می‌کند، کوه‌ها و تپه‌های رسوبی و آتشفشانی است که سبب بروز زلزله‌های متعددی در لوت شمالی شده‌اند

متفاوت‌ترین قسمت کویر لوت را بی‌تردید می‌توان قسمت مرکزی آن قلمداد کرد. این منطقه که ۱۶۲ کیلومتر طول و ۵۲ کیلومتر عرض دارد و با نام چاله لوت نیز شناخته می‌شود، پوشیده از توده‌های عظیم و به‌هم پیوسته ماسه‌ای است. در لوت مرکزی به‌صورت پراکنده، کویرهای نمکی و گچی مشاهده می‌شود که از جمله آن می‌توان به کویر ملک محمد در غرب ریگ یلان اشاره کرد.

جنوبی‌ترین منطقه از کویر لوت که به‌لحاظ پوشش گیاهی و آثار به‌جای مانده از برپایی تمدن‌های باستانی، پربار تر از سایر بخش‌های آن است. این منطقه با نام لوت زنگی محمد شهرت دارد، قسمت عمده‌ای از استان کرمان و شمال سیستان و بلوچستان را در برمی‌گیرد و به‌لحاظ زمین‌ریخت‌شناسی یا ژئو مورفولوژی، به سه بخش مجزا تقسیم می‌شود که عبارتند از دشت سر، کلوت ها و تپه های ماسه ای.

جاذبه های کویر لوت

برای شرح زیبایی ها و جاذبه های طبیعی که اکثر آنها شهرت جهانی پیدا کرده اند لازم است بدانید که ۹۸ درصد آنها در استان کرمان واقع شده اند. اکثر این جاذبه ها در تمام دنیا شناخته شده اند اما بسیاری از ما ایرانی ها از وجودشان غافل هستیم و سفر را تنها به قدم زدن در سواحل شمال و جنوب کشورمان خلاصه کرده ایم. در ادامه تنها گوشه ای از زیبایی های دشت و کویر لوت را معرفی خواهیم کرد و در نهایت این شما هستید که درباره منحصر به فرد بودن آن قضاوت خواهید کرد.

کلوت های شهداد

در بین تمام جاهای دیدنی که در مناطق کویری کشورمان می توان مشاهده کرد، کلوت های شهداد از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده، به طوریکه در لیست آثار یونسکو به ثبت رسیده است. فرسایش خاک بر اثر وزش باد و تحولات زمین شناسی سازه هایی کاملا طبیعی را در این منطقه بوجود آمورده است که به کلوت شهرت دارند. ارزش بسیار بالای این کلوت ها از نظر باستانی و زمین شناسی باعث شده است تا کویر لوت هر روز از شهرت بیشتری برخوردار گردد.
شاید برایتان جالب باشد که ایجاد چنین کلوت های طبیعی نیاز به گذر زمان ۲۰ ساله داشته و آثار بدست آمده از اطراف این منطقه اسناد محکمی هستند که زندگی بشر را در سالهای بسیار دور نشان می دهند. مجموعه ای از کوزه و ظروف سفالی، زیور آلات قدیمی و همچنین گورستان تاریخی شهداد همگی نشان دهنده ارزش بالای منطقه از نظر باستان شناسی می باشند.
علاوه بر تماشای کلوت های سر به فلک کشیده و استوار و نگاه کردن به تپه های ماسه ای و طبیعتی که تا چشم کار می کند چیزی جز شن و ماسه و سکوت ندارد، در دل کویر لوت می توان از تفریحات هیجان انگیزی مانند سافاری و موتور سواری لذت برد.

گندم بریان

از جمله رتبه های برتر که برای کویر لوت به ثبت رسیده است، داشتن بالاترین درجه دما در دنیا می باشد. البته این آمار به طور دقیق بیان نشده است اما ناسا در سال ۲۰۰۵ این رتبه را به گندم بریان اختصاص داد. گندم بریان بخشی از کویر لوت و واقع در شهداد می باشد که بخاطر داشتن دمای هوای بسیار بالا، خالی از هر گونه پوشش گیاهی و جانوری می باشد. این منطقه وسعتی حدود ۴۵۰ کیلومتر دارد و در قسمت شرقی رود کال شور واقع شده است.
دمای ۷۰ درجه در روزهای تابستان باعث شده است تا ورود به گندم بریان در این ایام تقریبا غیر ممکن باشد. گروه های حرفه ای کویرنوردی با تجهیزات کافی و استاندارد تنها زمستان و اوایل بهار را برای ورود به این منطقه انتخاب می کنند. برای اینکه بتوانید منطقه ای خشک و بدون آب و علف و حیات را در دل کویر لوت مشاهده کنید، کافیست ۸۳ کیلومتر از مرکز کرمان فاصله بگیرید تا شگفت انگیزترین کویر دنیا را ببینید.

تنگه رتیل

در حالت کلی می توان گفت در کویر لوت با شگفتی هایی روبرو خواهید شد که شاید در طول عمر به هیچ عنوان تجربه شان نکرده باشید. به همین خاطر است که ورود به بخش های مختلف آن بدون راهنما کار بسیار اشتباهی می باشد! تنگه رتیل یکی از شگفتی های طبیعی دشت لوت می باشد که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری شهداد واقع شده است. این تنگه در حاشیه خشک رود یا خسک رود قرار گرفته و با آبهای رود شور و کال لوت و همچنین خشک رود سیرآب میشود. البته بخشی از آب آن از بارش های طبیعی تامین میگردد.
دیواره های بلند با اشکال هندسی طبیعی که در اثر فرسایش خاک بوجود آمده اند مکانی مناسب برای رشد و زندگی حشرات بسیار خطرناکی را فراهم نموده است. از معروف ترین این حشرات رتیل خورشیدی یا شتری می باشند که زهر سمی و کشنده دارند.

رود کال شور

دشت لوت علاوه بر کلوت های محکم و استوار و مناطق بدون آب و علف، رودهای فصلی را نیز در دل خود جای داده است. به طوریکه می توان در زمستان و اوایل بهار رود کال شور را مشاهده کرد که آب های اسیدی آن بسیار مشهور می باشند. میزان اسید موجود در آب این رود بسیار خطرناک بوده و این یکی دیگر از دلایل شگفتی کویر می باشد.

گلدان های طبیعی نبکا

کویر، همیشه خشک و بی علف نیست و اگر چنین تصوری را تا به امروز داشته اید، کافیست وارد کویر لوت شوید تا تپه هایی با ارتفاع کم و پوشیده از درختان گز را مشاهده کنید. این تپه های سرسبز به گلدان های طبیعی یا نبکا شهرت دارند. وجود این گلدان های طبیعی در طول سال به شدت به رشد گردشگری منطقه کمک کرده اند. البته لازم به ذکر است که فرسایش خاک به مرور باعث شده اند تا نبکاهای زیبا و نایاب رو به انقراض باشند.

کویر لوت و رشد گردشگری

ایران کشوری چهار فصل می باشد و تنوع آب و هوایی و اقلیمی آن از مهم ترین ویژگی های این نقطه از دنیاست. شمال کشورمان با جنگل های سرسبز، جنوب با دریای زلال و بی کران، غرب با شهرهایی مانند تبریز پر از هنر و زیبایی و شرق بخاطر تلفیق کویر و طبیعت و جاذبه های معنوی از ارزش بالایی برخوردار گردیده است. در سالهای اخیر که کویرنوردی در تمام دنیا طرفداران زیادی پیدا نموده است، چهره ی گردشگری در کشورمان با تغییر زیادی مواجه بوده است. به طوریکه مرکز ایران به یکباره بسیار معروف گردیده و میزبان گردشگران زیادی شده است.
کویر لوت در چند سال اخیر به شدت مورد توجه گردشگران کشورهای اروپایی واقع شده است و به همین خاطر شاهد راه اندازی کمپ های اقامتی و رفاهی در بخش های مختلف آن هستیم. بدون شک داشتن رتبه های برتر کویر لوت از نظر جاذبه های طبیعی و اقلیمی می تواند زمینه ساز رشد گردشگری و توسعه اقتصاد منطقه گردد.

گونه های جانوری کویر لوت

برخلاف مناطقی مانند گندم بریان که خالی از هرگونه پوشش گیاهی و جانوری می باشد، در سایر بخش های دشت لوت می توان جانوران زیادی را مشاهده کرد. به عنوان مثال، خرگوش، روباه شنی، گربه شنی، جرد، چک کاکلی، شتر مار، آگامای سروزغی، دم سیاه، عقرب طلایی، بز، جبیر، شاهین و تیر مار از جمله جانورانی هستند که در کویر لوت زندگی می کنند.

نکات مهم در سفر به کویر لوت

کویر لوت از بزرگترین مناطق کویری دنیا بوده که در بسیاری از مواقع صعب العبور می باشد. بالا بودن درجه دمای هوا، خالی از سکنه بودن منطقه و وجود جانوران مختلف، همگی باعث میشوند تا ورود به این منطقه کمی سخت باشد. پیشنهاد می کنیم برای ورود و دیدن زیبایی های کویر به نکات زیر حتما دقت داشته باشید:
* قبل از شروع کویرنوردی، مخصوصا برای مناطقی مانند کلوت های شهداد و گندم بریان به بازه زمانی سفر و شرایط آب و هوایی دقت کنید. به هیچ عنوان تابستان را برای سفر به این نقطه از کویر لوت انتخاب نکنید. پاییز و زمستان و اوایل بهار زمان مناسبی برای تجربه ی کویرنوردی در این منطقه می باشد.
*به هیچ عنوان تنها و بدون راهنما وارد کویر نشوید. تفاوتی ندارد که کدام یک از کویرهای کشورمان را انتخاب می کنید، در هر صورت سفر گروهی با افراد حرفه ای لازمه ی داشتن روزهای خوش خواهد بود.
*کرم های ضد آفتاب، مواد غذایی فاسد نشدنی، آب آشامیدنی، کلاه و قطب نما و سایر تجهیزات کویرنوردی را فراموش نکنید.
*دوربین عکاسی بخش جدایی ناپذیر کویرنوردی می باشد. از زیبایی های کویر لوت و شگفتی هایش عکس بگیرید و به جهانیان نشان دهید، چون وجودشان از افتخارات کشورمان می باشد.