همه چیز درباره جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه هواپیما یکی از اصطلاحاتی می باشد که در کنار شنیدن خبر ناگوار سقوط هواپیما به گوش میرسد. این جعبه در واقع جواب تمام سوالاتی می باشد که در ذهن ها بوجود می آید و می تواند علت سقوط و مشکلات موجود در حین آن را بازگو کند. جعبه سیاه هواپیما از مهم ترین قطعاتی می باشد که در داخل آن نصب شده و بخاطر استحکام و مقاوت بالا در برابر ضربه و انفجار، دچار آسیب نمیشود و در حالت کلی به ثبت اطلاعات فنی و صداهای داخل هواپیما می پردازد.

برای آشنایی با جعبه سیاه هواپیما در ادامه با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.

مقاله مرتبط : “قوانین بار مسافر در هواپیما”

مقاله مرتبط : “همه چیز درباره کنسل کردن هتل و بلیط هواپیما”

جعبه سیاه هواپیما چیست؟

یکی از بزرگترین و غم انگیزترین مشکلاتی که در دنیای مدرن امروز وجود دارد، سقوط هواپیما می باشد و تمام شرکت های هواپیمایی به دنبال رعایت تمام استانداردها و رفع موانع موجود برای به حداقل رساندن تعداد این رخدادهای غم انگیز می باشند. جعبه سیاه هواپیما یکی از راهکارهای شناسایی مشکلات موجود در هواپیما و شناسایی دلایل سقوط آن می باشد. در داخل هر هواپیما از دو جعبه ی ضبط اطلاعات استفاده می شود که ثبت صداهای داخل کابین و همچنین مشکلات فنی موجود در بخش های مختلف هواپیما از وظایف آنها می باشد. این قطعات در واقع همان جعبه سیاه هواپیما هستند که در بخش انتهایی یا همان دُم هواپیما نصب میشوند.
جعبه سیاه هواپیما از دو بخش FDR (Flight Data Recorder) برای ثبت مشکلات فنی و CVR (Cockpit Voice Recorder) برای ضبط صداهای داخل کابین هواپیما تشکیل شده است. این دو بخش با توجه به اهمیت بسیار بالایی که دارند، در داخل جعبه ی نارنجی رنگ و بسیار مقاوم و در امن ترین بخش هواپیما نصب میشوند. بخش FDR توانایی ثبت مشکلات فنی ۲۵ ساعته اخیر پرواز و CVR ضبط صداهای ۲ ساعت اخیر داخل هواپیما را دارد.
جعبه سیاه در علم مهندسی به معنای قطعه ای با اطلاعات رمزگشایی نشده می باشد و این دلیل اصلی انتخاب چنین نامی برای این قطعه است. برای شناسایی راحت این جعبه بعد از سقوط هواپیما و تشخیص آسان آن در ارتفاعات و قعر دریا و غیره از رنگ نارنجی برای بدنه آن استفاده میشود.

میزان مقاومت جعبه سیاه هواپیما

مقاوم ترین قطعه در داخل هواپیما در واقع جعبه سیاه می باشد که دلیل اصلی آن، اهمیت زیاد اطلاعات موجود در آن است. نوع آلیاژها و معماری به کار رفته در ساخت این جعبه به گونه ایست که در برابر دما تا ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد و همچنین ضربه ی میله ای فولادی به وزن ۲۵۰ کیلوگرم و از ارتفاع ۳ متر و همچنین پرتاب شدن با سرعت ۳۱۰ مایل در ساعت کاملا مقاوم می باشد. البته میزان مقاوت این جعبه تنها در برابر ضربه و حرارت نیست و در قعر دریا تا ارتفاع ۲۰ هزار فوت نیز عایق بوده و توانایی ارسال سیگنال در هر ۳۰ ثانیه را دارد.
از آنجا که شناسایی جعبه سیاه هواپیما بعد از سقوط کار آسانی نیست و با چشم انسان نمی توان در پیدا کردن آن موفق بود، به همین خاطر از رادارهای ویژه استفاده می شود. علاوه بر این، چون فرآیند شناسایی این جعبه ممکن است زمان بر باشد و ماه ها و سالها به طول بینجامد، در نتیجه باطری با عمر ۶ سال در آن قرار گرفته و به کمک آن امکان ارسال سیگنال در هر ۳۰ ثانیه امکان پذیر میشود. لازم است بدانید که در داخل هر هواپیما دو جعبه سیاه به کار برده میشود تا در صورت آسیب دیدن یکی از آنها، جایگزینی برای کشف اطلاعات وجود داشته باشد.

تاریخچه ساخت جعبه سیاه هواپیما

تا قبل از سال ۱۹۵۸ علت سقوط اکثر هواپیماها ناشناخته بود و این محدودیت باعث میشد تا شرکت های هواپیمایی نتوانند استانداردهای خود را بروزرسانی کنند و مشکلات موجود را برطرف نمایند. دیوید وارن که در سن ۹ سالگی پدر خود را بخاطر سقوط هواپیما از دست داده بود بعد از سالها رویاپردازی و تحقیق، در نهایت گره از این مشکل گشود. این دانشمند استرالیایی از سال ۱۹۵۳ تحقیقات خود را شروع کرد و در عملیات شناسایی سقوط هواپیمای تجاری توربین دار به راهکارهای مناسبی در این زمینه دست پیدا کرد.

نحوه کار جعبه سیاه هواپیما

همان طور که قبلا اشاره کردیم، جعبه سیاه هواپیما از دو بخش FDR و CVR تشکیل شده که هر یک به ترتیب نقش ذخیره اطلاعات فنی و صداهای داخل کابین را دارند. FDR اطلاعاتی مانند ساعت، جهت حرکت، سرعت، شتاب، موقعیت پدال کنترل رادار، جریان سوخت، موقعیت دسته کنترل پروازی و ارتفاع را بر روی ورقه فلزی ثبت می کند. اطلاعات موجود روی این ورق به صورت نموداری و شبیه به نوار قلب هستند.
برای ضبط صداهای داخل کابین از یک دستگاه ضبط دیجیتال و مشابه با ضبط صوت استفاده میشود. این اطلاعات در گذشته بر روی نوارهای مغناطیسی ذخیره سازی میشدند و در حال حاضر از کارت های حافظه برای نگهداری آنها استفاده میشود.

رمزگشایی اطلاعات جعبه سیاه هواپیما

با توجه به نقش بسیار مهم و حیاتی اطلاعات ثبت شده در جعبه سیاه، در نتیجه رمزگشایی این اطلاعات به شیوه ای کاملا محافظت شده انجام میشود. به عنوان مثال، جعبه هایی که در آب قرار گرفته اند را با آب مقطر شستشو می دهند و سپس در خشک کن های ویژه قرار میدهند تا رطوبت موجود در بخش های مختلف آن از بین برود. برای بررسی و رمزگشایی اطلاعات این جعبه ها از ساختمان های کاملا عایق و امن در برابر امواج مغناطیسی استفاده میشود.
الگوریتم های رمزگشایی برای اطلاعات موجود در جعبه سیاه هواپیما با توجه به شماره سریال هر جعبه متفاوت بوده و از ابزارهای نرم افزاری کاملا تخصصی برای آن استفاده میشود. مرکز تحقیقات اطلاعات پرواز بریتانیا یکی از مراکز برای رمزگشایی اطلاعات جعبه سیاه هواپیما بوده و از امنیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.

اجزای محافظتی جعبه سیاه

جعبه سیاه هواپیما علاوه بر دو بخش نگهدارنده اطلاعات، از لایه‌ها و قسمت‌های مختلفی برای حفاظت و مقاومت تشکیل شده است که عبارتند از:

۱- محافظ آلومینیومی:

این قسمت از جعبه سیاه لایه نازکی از آلومینیوم به شکل و شمایل جیوه است که اطراف کارت‌های حافظه را فرا گرفته‌است و به دلیل انعطاف و مقاومت و دوام بالا از وارد آمدن فشار و ضربه به کارت‌های حافظه جلوگیری می‌کند.

۲- عایق حرارتی:

یک لایه از جنس ماده سیلیس خشک با داشتن ضخامتی در حدود یک اینچ، وظیفه محافظت از نگهدارنده‌های اطلاعات در برابر حرارت بسیار زیاد و آتش سوزی را دارد.

۳- لایه استنلس استیل:

لایه آخر جعبه سیاه از فولادی ضدزنگ که یک چهارم اینچ ضخامت دارد، ساخته شده است. همچنین از تیتانیوم نیز بجای فولاد برای مقاومت بیشتر در لایه بیرونی و اصلی جعبه سیاه استفاده می‌کنند.

۴- راهنمای یابنده:

جعبه‌های سیاه دارای یک راهنمای یابنده زیرآبی یا ULB نیز می‌باشند که در صورت سقوط هواپیما در آب، این قطعه با منتشر نمودن امواج مادون صوتی موقعیت جعبه سیاه را مشخص می‌کند. امواج راهنمای یابنده توسط گوش انسان شنیده نمی‌شوند و سنسور آن‌ها با برخورد به آب سیستم هشدار را فعال می‌کند و پالس‌های مخصوصی ارسال می‌کند که توسط سنسورها و تجهیزات آکوستیکی و راداری مخصوص تشخیص داده می‌شوند.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴