موزه جواهرات ملی ایران

موزه جواهرات ملی ایران که در ساختمان بانک مرکزی قرار دارد و به صورت موزه نیز از آن استفاده می شود، بسیاری از جواهرات سلطنتی ایران، طی قرون و اعصار گوناگون، از دوره صفوی گرفته تا دوره افشار، قاجار و پهلوی به نمایش گذاشته شده است.

از جمله جواهراتی که در خزانه این موزه نگهداری می شود می توان به الماس دریای نور، تاج فرح پهلوی، کره جواهر نشان، جقه نادری، تاج کیانی، تخت طاووس (تخت خورشید) و تخت نادری اشاره نمود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با موزه جواهرات ملی ایران، با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.

مقاله مرتبط : “معرفی موزه های تهران“

مقاله مرتبط : “گشتی در باغ موزه های تهران“

تاریخچه موزه جواهرات ملی

تاریخچه موزه جواهرات ملی به دوران صفوی بر می گردد. در این دوره پادشاهان صفوی، سفرایی را به کشورهای مجاور ارسال و اقدام به خرید و جمع آوری و حفظ جواهرات موجود نمودند. تا قبل از این دوره هیچ کدام از پادشاهان ایرانی اقدام به جمع آوری و نگهداری جواهرات و سنگ های زینتی نکرده بودند. گفتنی است بخشی از این جواهرات در زمان حمله افغان ها به ایران تصاحب گردید که با همت نادر شاه افشار بخش زیادی به ایران بازگردانده شد. نادر شاه افشار هم چنین نامه های بسیاری را برای پادشاه هندوستان جهت پس گرفتن بخشی از جواهرات فرستاد و با لشکر کشی اش به هندوستان موجب شد پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادر اهدا کند. نادر بخشی از هدایا و غنایم را به حکام، امیران و پادشاهان کشور بخشید و بخشی را به آستان قدس رضوی و بخشی دیگر را به سپاهیانش اهدا کرد. احمد بیک افغان ابدالی، از سرداران نادر شاه، کسی بود که بعد از قتل نادر، جواهرات خزانه را به غارت برد و بخشی از این جواهرات از جمله الماس کوه نور، بعدها به ملکه انگلیس اهدا گردید و هر گز باز گردانده نشد.

موزه جواهرات در دوران قاجار و پهلوی

در دوره قاجار برخی از جواهرات، روی تاج کیانی و کره جواهر نشان و تخت نادری نصب گردید. در این دوره، جواهرات در کاخ گلستان نگهداری می شد، اما در دوره رضاشاه پهلوی، زیر زمین کاخ مرمر محل نگهداری جواهرات قرار گرفت. سپس در سال ۱۳۱۶ بخش عظیمی از این جواهرات به موزه بانک ملی منتقل شد. اکنون در تپه های عباس آباد تهران، خزانه جدید بانک مرکزی در حال ساخت می باشد.خزانه فعلی جواهرات در سال ۱۳۳۴ ساخته شد و در سال ۱۳۳۹ با تاسیس بانک مرکزی ایران و به این بانک سپرده شد. هم اکنون این خزانه در صیانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

گنج ها و برخی جواهرات معروف موزه جواهرات

در خزانه جواهرات ملی، جواهرات در قالب ۳۶ گنجه دسته بندی شده اند. این جواهرات بسیار متنوع بوده و شامل انواع زیورالات تزیینی، انواع جقه (پیش کلاه) انواع تاج و نیم تاج، قلیان، آینه، گلدان، سر پوش های غذا، تنگ های مینا، فیروزه، شمشیر، سپر، قلمدان، ساعت، خنجر، شمعدان، انفیه دان، تفنگ، عصا، تخت و اشیای آراسته به یاقوت و لعل، مدال، سنجاق و گل سینه مروارید و… می باشد. چند نمونه از این اشیای گران قیمت و زینتی درزیر آورده شده است.

الماس معروف به دریای نور

شاید بتوان عنوان و مقام اول در بین جواهرات این موزه را به این الماس معروف اختصاص داد. البته ممکن است فکر کنید الماس دریای نور و الماس کوه نور به دلیل اینکه همیشه باهم گفته می شوند شبیه به هم هستند، در صورتیکه این دو الماس از نظر تراش و رنگ هیچ شباهتی به هم ندارند. این دو الماس متعلق به نادرشاه افشار بود ولی متاسفانه الماس کوه نور توسط احمد شاه درانی بعد از مرگ نادرشاه به افغانستان برده شد. بعد از احمد شاه به شاه شجاع و پس از شکست شاه شجاع به دست سردار هندی، این الماس در تصرف این سردار قرار گرفت و در اخر به ملکه ویکتوریا هدیه گردید. هم اکنون نیز این گوهر بر روی تاج ملکه الیزابت نصب است. این گوهر دست به دست بین نادر شاه، نوه او شاهرخ میرزا، امیر علم خزیمه، لطفعلی خان زند و در آخر به دست محمد خان قاجار افتاد و به گنجینه جواهرات قاجار منتقل گشت. دریای نور که گوهری صورتی رنگ است دارای وزنی حدود ۱۸۲ قیراط است که بعدها به موزه دولتی انتقال یافت و اینک زینت بخش خزانه جواهرات ملی می باشد.

تاج پهلوی

این تاج از طلا و نقره ساخته شده است و الماس های برلیان، زمرد، یاقوت کبود و مروارید در آن به کار رفته است. در چهار طرف این باغ، چهار کنگره پله پله به شکل تاج های شاهنشاهان ساسانی قرار گرفته است و در زیر کنگره پیشین آن، الماس زرد درشتی نصب شده است. وزن این تاج که شامل زر و گوهر و مخمل می باشد ۴۴۴ مثقال یعنی حدود ۲ کیلو و ۸۰ گرم می باشد. در این تاج تعداد ۳۳۸۰ قطعه الماس به وزن ۱۱۴۴ قیراط، ۵ قطعه زمرد به وزن ۱۹۹ قیراط و دو انه، دو قطعه یاقوت کبود به وزن ۱۹ قیراط و ۳۶۸ حبه مروارید غلطان نشانده شده است.

تخت طاووس (تخت خورشید)

یکی از اشیای نفیس موزه جواهرات ملی تهران تخت طاووس می باشد. در سال ۱۲۱۶ هجری قمری به فرمان فتحعلی شاه، تختی عظیم و مجلل با استفاده از جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد. این تخت که نامش را از خورشیدی که در صدر تخت نصب شده گرفته بود، با ازدواج فتحعلی شاه با طاووس تاج الدوله به نام تخت طاووس مشهور شد. تخت طاووس بعد از درگذشت فتحعلی شاه، توسط ناصرالدین شاه تعمیر و تغییراتی جزئی در آن ایجاد شد. تخت مذکور تا سال ۱۳۶۰ در تالار کاخ گلستان نگهداری می گردید و در سال ۱۳۶۰، به خزانه جواهرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتقال یافت.

کره جواهر نشان

کره جواهر نشان از دیگر اشیای نفیس موزه جواهرات ملی است که وزن آن با پایه های طلایی اش حدود ۳۷ و نیم کیلوگرم می باشد. این کره توسط گروهی از جواهرسازان ایرانی به سرپرستی ابراهیم مسیحی از جواهرات خزانه در سال ۱۲۹۱ به دستورناصرالدین شاه ساخته شد. جالب است بدانید در این کره حدود ۵۱۳۶۶ قطعه نصب شده است. دریاهای روی کره به وسیله زمرد، خشکی ها به وسیله یاقوت، آسیای جنوب شرقی و ایران و انگلستان با الماس، هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود در روی این کره مشخص شده است.

ساعت بازدید از موزه جواهرات ملی

شما علاقه مندان میتوانید از خزانه جواهرات ملی که هر قطعه آن گویای تاریخ پر فراز و نشیب ایران است، در روزهای شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۴ الی ۱۶:۳۰ دیدن نمایید. این خزانه در سایر ساعات و روزهای هفته تعطیل می باشد.

نشانی : تهران. میدان امام خمینی. خیابان فردوسی. نرسیده به چهارراه استانبول. ساختمان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. خزانه جواهرات ملی.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴