روز گرگان و هر اطلاعاتی که باید بدانید!

شهر گرگان، با تاریخی کهن و فرهنگی غنی، یکی از نگین‌های ارزشمند ایران در شمال کشور است. روز بیستم شهریور، روزی که به عنوان روز گرگان نامگذاری شده، بهانه‌ای است تا نه تنها گذشته پر افتخار این شهر را به یاد بیاوریم، بلکه هویت و میراث ارزشمند آن را به جهانیان معرفی کنیم. 

از تغییر نام استرآباد به گرگان در سال ۱۳۱۶ خورشیدی تا امروز، این شهر همواره محل زندگی بزرگان و مفاخر فرهنگی بوده است. نامگذاری این روز فرصتی برای بازتاب تاریخ و فرهنگ این سرزمین است و همگان، از مسئولان تا شهروندان، در تلاش‌اند تا گرگان را به جایگاه شایسته‌اش در سطح ملی و جهانی برسانند. با سفر به گرگان می‌توانید زیبایی‌های این شهر را بهتر لمس کنید.

معرفی گرگان

گرگان، یکی از زیباترین شهرهای ایران است که در جنوب استان گلستان واقع شده و به‌ خاطر طبیعت سرسبز و آب‌وهوای مطلوبش مشهور است. این شهر از شمال به آق‌قلا و ترکمن و از جنوب به سمنان محدود می‌شود. گرگان با جمعیتی بیش از نیم میلیون نفر، مرکزیت استان را در اختیار دارد و از گذشته‌های دور با نام استرآباد شناخته می‌شد تا اینکه در سال ۱۳۱۶ به گرگان تغییر نام داد. تاریخ روز گرگان به‌ عنوان نمادی از این تغییر و اهمیت تاریخی شهر به‌ طور رسمی مشخص شده است تا به یادآوری هویت و فرهنگ غنی این منطقه کمک کند. این شهر دارای سه ناحیه اقلیمی جلگه‌ای، کوهپایه‌ای و کوهستانی است و با تاریخ و فرهنگ کهن خود، یکی از مقاصد گردشگری مهم کشور به شمار می‌رود.

نامگذاری روی گرگان  

نامگذاری گرگان به سال ۱۳۱۶ بازمی‌گردد، زمانی که رضاشاه تصمیم گرفت نام تاریخی این منطقه، یعنی گرگان، را بازگرداند. این نام از دوره‌های کهن در این منطقه مورد استفاده بوده و به مرور زمان از بین رفته بود. رضاشاه پس از بازدید از منطقه، فرمان داد تا استرآباد به گرگان تغییر یابد، زیرا گرگان نام قدیمی و تاریخی این ناحیه به‌ شمار می‌رفت. نامگذاری روز گرگان و تغییر نام رسمی در ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ توسط فرهنگستان ایران تصویب شد و از آن زمان، نام گرگان جایگزین استرآباد شد.

استرآباد 

استرآباد، نام قدیمی گرگان تا پیش از سال ۱۳۱۶، از ترکیب دو واژه استر به معنای ستاره و آباد به معنای آبادی تشکیل شده است. این شهر در گذشته به دلایل مختلف تاریخی از جمله وجود سادات بسیار، به دارالمؤمنین شهرت داشت. برخی پژوهشگران معتقدند که این نامگذاری به دوران خشایارشاه و همسرش اِستِر برمی‌گردد، که این منطقه را به نام او استرآباد نامیده‌اند. همچنین، برخی دیگر استر را به معنای قاطر می‌دانند. استرآباد با تاریخ کهن خود تا سال ۱۳۱۶ مورد استفاده قرار می‌گرفت و سپس به گرگان تغییر نام یافت.

گرگان 

گرگان نامی باستانی است که ریشه آن به شهر جرجان بازمی‌گردد، شهری که در گذشته در ناحیه شرقی استان گلستان فعلی قرار داشت و بعدها بر اثر حمله مغول ویران شد. نام گرگان در سنگ‌نوشته‌های بیستون به‌صورت ورکانا آمده است که به معنی سرزمین گرگ‌ها است. این نام به مرور زمان به شکل‌های گوناگون مانند هیرکانیه، وارکانا و جرجان درآمده و سرانجام در سال ۱۳۱۶ به‌عنوان جایگزین نام استرآباد انتخاب شد. گرگان امروزی، با این نام تاریخی، همچنان پیوندی عمیق با گذشته‌های دور این منطقه حفظ کرده است.

تاریخچه گرگان

گرگان، یکی از شهرهای تاریخی ایران، قدمتی بیش از ۵ هزار سال دارد و در دوران زرتشتیان بنا نهاده شده است. این شهر تا سال ۱۳۱۶ با نام استرآباد شناخته می‌شد. در طول تاریخ، گرگان شاهد تحولات فراوانی از جمله یورش‌های مختلف و درگیری‌های نظامی بوده است. 

در زمان عمر دوم، یزید بن مهلب منطقه گرگان را تصرف کرد و با شورش‌های مردم مواجه شد. در دوره قاجار، استرآباد یکی از ولایات دوازده‌گانه ایران بود و اهمیت مذهبی و سیاسی ویژه‌ای داشت. این شهر به‌دلیل وجود شمار زیادی مسجد و مدارس دینی به دارالمؤمنین شهرت یافت. آغامحمدخان قاجار نیز در این شهر زاده شد و استرآباد به پایگاه اصلی طایفه قاجار تبدیل شد. در دوره اسلامی، گرگان تحت سلطه‌های مختلفی از جمله آل بویه و سامانیان قرار گرفت و نام آن به‌ تدریج از استرآباد به گرگان تغییر یافت. روز گرگان نیز به همین منظور نامگذاری شده است تا اهمیت تاریخی و فرهنگی این شهر را یادآور شود. با گذشت زمان و تغییرات اجتماعی و سیاسی، زبان گرگانی جای خود را به فارسی داد و این شهر به مرکزیت استان گلستان درآمد. گرگان با تاریخ و فرهنگ غنی خود، همچنان یکی از مهم‌ترین مناطق شمالی ایران محسوب می‌شود.

موقعیت جغرافیایی گرگان

گرگان در بخش جنوبی استان گلستان واقع شده و از شمال به آق‌قلا و بندر ترکمن، از جنوب به استان سمنان، از شرق به علی‌آباد و از غرب به کردکوی محدود می‌شود. این شهرستان با وسعت ۱۶۱۵.۸ کیلومتر مربع، حدود ۷.۹۱ درصد از مساحت استان گلستان را تشکیل می‌دهد. گرگان شامل دو بخش مرکزی و بهاران، چهار شهر (گرگان، سرخنکلاته، جلین، و قرق)، پنج دهستان و ۹۸ روستا است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت گرگان بالغ بر ۴۸۰ هزار نفر است که ۲۵.۷۱ درصد جمعیت استان را دربرمی‌گیرد. روز گرگان به‌ عنوان نمادی از هویت و تاریخ این شهر نامگذاری شده است تا اهمیت این منطقه از لحاظ تاریخی و جغرافیایی بیش‌‌از‌پیش مورد توجه قرار گیرد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود دارای سه ناحیه جلگه‌ای، کوهپایه‌ای و کوهستانی است.

اقلیم گرگان

گرگان دارای اقلیم معتدل است، اما در تابستان‌ها با گرما و رطوبت نسبی بالایی همراه است. میانگین دمای سالانه در این شهر، ۲۲.۹ درجه سلسیوس در بیشترین حالت و ۱۲.۷ درجه سلسیوس در کمترین حالت است. ژانویه سردترین ماه سال و ژوئیه گرم‌ترین آن محسوب می‌شود. میزان بارش سالانه در گرگان به طور میانگین ۵۸۳.۸ میلی‌متر است که نشان‌دهنده وضعیت نسبتا مرطوب این منطقه است.

رطوبت نسبی در گرگان معمولا بین ۵۳ تا ۸۵ درصد نوسان دارد، که در تابستان به اوج خود می‌رسد و باعث احساس شرجی‌بودن هوا می‌شود. همچنین بادهای غالب در این شهر از سمت غرب و جنوب‌غربی می‌وزند و میانگین سرعت آن‌ها حدود ۲.۴ نات است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیم گرگان، این شهر به طور متوسط سالانه ۱۴.۴ روز یخبندان را تجربه می‌کند که نشان‌دهنده هوای سرد در برخی از فصول سال است.

بافت تاریخی گرگان

بافت تاریخی گرگان، با مساحتی افزون بر ۱۵۰ هکتار، به عنوان سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از یزد و اصفهان شناخته می‌شود. این بافت در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ به عنوان چهل‌ویکمین اثر تاریخی کشور در فهرست آثار میراث ملی ایران ثبت شد و محدوده آن منطبق بر محدوده قاجاری شهر استرآباد است.

در دوران قاجار، شهر گرگان (استرآباد) به محله‌های بزرگی چون سرپیر، درب نو، سرچشمه، میخچه‌گران، نعل‌بندان، سبزه‌مشهد و میدان تقسیم می‌شد. هر یک از این محله‌ها خود دارای چند محله فرعی مانند پاسرو، میرقریمی، دوشنبه‌ای، شیرکش، باغ‌شاه، دباغان و شاهزاده قاسم بودند. این محله‌ها همچنان با همین نام‌ها وجود دارند و بسیاری از مساجد، تکایا و زیارتگاه‌های مهم گرگان در این نقاط قرار دارند.

روز گرگان نیز یادآور ارزش‌های تاریخی و فرهنگی این بافت‌های تاریخی است که با معماری منحصربه‌فرد خود جلوه‌ای از تاریخ کهن این شهر را به نمایش می‌گذارد.

از جاهای دیدنی گرگان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بنای امامزاده نور در کوی بازار نعل‌بندان
• مسجد گلشن در کوی درب نو
• تکیه‌های تاریخی در نقاط مختلف شهر

بافت قدیم استرآباد از پنج دروازه اصلی تشکیل شده بود، دروازه شرقی به سمت بسطام و خراسان، دروازه فوجرد یا سبزه‌مشهد به سمت گرگان قدیم، دروازه جنوبی به نام چهل‌دختران به سمت کوهستان، دروازه مازندران به سمت طبرستان (مازندران) و دروازه دنکوان که کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. هر محله علاوه‌بر بازار و بازارچه‌های خود، دارای مسجد، تکیه، حمام، مدرسه و آب‌انبار اختصاصی بود که بسیاری از آن‌ها تا امروز شکل خود را حفظ کرده‌اند.

عکس روز گرگان 

فیلم روز گرگان

گرگان رفتیم کجا اقامت کنیم؟ 

برای اقامت در گرگان، گزینه‌های مختلفی وجود دارد که بسته به نیاز و سلیقه شما می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. یکی از بهترین انتخاب‌ها برای اقامت در این شهر، هتل‌های گرگان است که با ارائه خدمات متنوع و راحتی بالا، تجربه‌ای مطلوب از اقامت را فراهم می‌کنند. از هتل‌های لوکس تا گزینه‌های اقتصادی، هتل‌های گرگان به شما امکاناتی نظیر اتاق‌های مجهز، رستوران‌های باکیفیت و دسترسی آسان به جاهای دیدنی گرگان را ارائه می‌دهند. با انتخاب بهترین هتل گرگان، می‌توانید از اقامتی راحت و لذت‌بخش در این شهر تاریخی بهره‌مند شوید.

سخن پایانی

بزرگداشت روز گرگان فرصتی منحصر‌به‌فرد برای ارج نهادن به تاریخ و هویت غنی این شهر کهن است. گرگان، با پیشینه‌ای پر از فرهنگ و تمدن، از دیرباز تا امروز همچنان در قلب تاریخ ایران جای دارد. روز ملی گرگان یادآوری می‌کند که باید با اهتمام به حفظ و معرفی میراث فرهنگی، از این فرصت‌ها برای ترویج و توسعه بیشتر استفاده کنید. با گرامی‌داشتن روز شهر گرگان، می‌توانید به احیای ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آن ادامه دهید و به جهانیان نشان دهید که این شهر با قدمت و زیبایی‌هایش شایسته توجه و احترام است.

سؤالات متداول