رسم افطاری ساده با غذاهای محلی در گناباد

رمضان ماه میهمانی خدا و آمرزش گناهان است و برخی اعمال در آن توصیه شده که از آن جمله می توان به دادن افطاری های ساده و به دور از تجملات اشاره کرد.

لحظه افطاری یکی از زیبایی های این ماه است که همه به لذت آن پی برده و خاطرات زیادی از این لحظه معنوی دارند. مردم دیار قناعت نیز، از این قانون مستثنا نبوده و لحظه افطار و جمع شدن در کنار سفره افطاری را بهترین یادگاری این ماه می دانند.

مقاله مرتبط : “احکام سفر در ماه رمضان”

گناباد منطقه ای گرمسیر است که از قرن ها پیش مردم آن با رنج و زحمت گذر عمر کرده و همیشه سعی داشته اند لقمه حلال به منزل ببرند. در  شب های ماه مبارک رمضان، اگر به خانه هر گنابادی وارد شوید،خواهید دید که از سفره های پر زرق و برق و غذا های امروزی خبری نیست، زیرا مردم گناباد رسم نیاکان خود را در پهن کردن سفره های ساده، همچنان حفظ کرده اند.

آش لخشک، چنگالی و شربت خاکشیر

نگاه که به سفره افطاری گنابادی ها میکنید، آش لخشک و  سوپ های محلی، جایگاه ویژه ای دارد و در بیشتر سفره ها شاهد غذاهای محلی دست پخت زنان این دیار هستیم.

نوشیدنی مورد علاقه مردم گناباد در سفره های افطار، شربت خاکشیری است که خاکشیر آن نیز کاشت و داشت خودشان بوده و اگر سری به بازار بزنید، در مغازه ها شاهد تابلوی «خاکشیر گنابادی موجود است»، خواهید بود.

حلوا یا چرب و شیرین یکی دیگر از خوراکی‌های خوشمزه همیشگی در سفره افطار مردم گناباد می‌باشد. این دسر یا شیرینی خوشمزه از آرد، شیره انگور، روغن و مواد مختلف دیگری ساخته می‌شود و قبل از افطار آماده می‌گردد. مردم گناباد رسم دارند هنگام ساختن چرب و شیرین مقداری نیز برای همسایه‌های خود درست می‌کنند و قبل افطار برای آن‌ها می‌برند.

مقاله مرتبط : “قنات قصبه گناباد ، عمیق ترین قنات جهان”

این غذاهای سنتی را می توان حتی در وعده سحری نیز دید و از هر گنابادی که سوال کنید سحر چه چیزی بخوریم که در طول روز دچار مشکل نشویم، بلافاصله خواهند گفت « چنگالی»، غذایی که پایه درست کردن آن شیره انگور است و در طول روز از تشنگی و گرسنگی شما جلوگیری می کند.

همانطور که در اسلام توصیه شده افطاری دادن به روزه دار ثواب زیادی دارد، مردم گناباد نیز با پهن کردن سفره های افطار ساده، این توصیه را انجام می دهند. این مهم به شکلی در گناباد جای خود را باز کرده که در امامزادگان و مرقد بهلول گنابادی، هر شب شاهد پهن کردن سفره افطاری ساده در حد نان و پنیر و سبزی هستیم که با استقبال روزه داران نیز مواجه شده است.

شب خوانی، مناجاتی در دل شب

از رسم های دیگر گنابادی ها که از سالیان دراز به آنها رسیده اند، می توان به شب خوانی اشاره کرد. در گذشته که وسایل صوتی امروزی وجود نداشت، یکی از بزرگان روستا یا محله در حدود یک ساعت مانده به سحر در کوچه ها راه می رفته و یا در پشت بام خانه، شروع به خواندن مناجات و یا اشعاری می کرده که مردم برای سحری بیدار شوند و امروز نیز این سنت با وجود پیشرفت های صورت گرفته، ادامه دارد و مردم با صدای شب خوان برای سحری بیدار می شوند.

یکی دیگر از آیین های سنتی مردم گناباد در ماه رمضان چلیک زنی می‌باشد. طبق این سنت و رسم قدیمی چند نفر از مردم در معابر مختلف گذر می‌کردند و با چوب‌هایی به یک پیت حلب نفت ضربه می‌زدند تا مردم را برای سحر از خواب بیدار نمایند. این گروه چلیک زن کار خود را در ۱۵ دقیقه قبل از اذان متوقف می‌نمودند تا غذای سحری بخورند و قطع شدن صدا و سکوت معابر برای مردن نشان دهنده زمان خوردن سحری و نزدیک بودن اذان تلقی می‌شد.

ماه رمضان را بهار قرآن نامیده اند و در این ماه قرائت قرآن، یکی از برنامه های ثابت تمامی روزه داران است و مردم و بزرگانی همچون علامه بهلول گنابادی نیز از این قانون جدا نیستند و بعد از افطار رسم جز خوانی قرآن در بیشتر خانه های گناباد برقرار است.

تفاوت قرآن خوانی در گناباد با دیگر مناطق در این است که برگزاری جلسات قرآن در این شهر بصورت خانوادگی برگزار شده که رسمی معروف به شمار می رود .

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴