جنگل حرا چابهار (جنگل مانگرو) نقطه سرسبز و طبیعی مرزی ایران

طبیعت تناقضات و غافلگیری‌های زیادی را در چابهار به نمایش گذاشته است. جنگل حرا چابهار که از زیباترین جاهای دیدنی چابهار است، بخشی از این همه شگفتی را نشان می‌دهد. درختان حرا با کمک ریشه‌های متفاوتشان می‌توانند در محیط‌‌های دارای آب شور نیز به حیات خود ادامه دهند. مقاومت درختان حرا به این مساله ختم نمی‌شود و این درختچه‌ها حتی در زمان فرو رفتن کامل در آب شور نیز زنده و سبز باقی می‌مانند. گفتنی‌ست جنگل‌های حرا در هشت منطقه از ایران خودنمایی می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها در قشم و بوشهر و چابهار است به همین دلیل است که بازدید از جنگل های حرا همیشه در برنامه تور چابهار گردشگران قرار دارد. در این مقاله روی صحبت ما با جنگل‌های حرایی است که در چابهار قرار دارند و به عنوان جنگل‌ های مانگرو هم شناخته می‌شوند. برای آشنایی دقیق‌تر با جنگل حرا یکی از جاذبه‌های گردشگری چابهار با اقامت ۲۴ همراه باشید.

جنگل حرا چابهار کجاست؟

همین ابتدای امر بدانید که در چابهار دو منطقه برای بازدید و دسترسی از جنگل‌های حرا وجود دارند. یکی از این جنگل‌ها به عنوان جنگل حرا تیس و دیگری به عنوان جنگل حرا گواتر شناخته می‌شوند. همانطور که از نام این مکان‌ها برمی‌آید؛ جنگل حرا تیس در نزدیکی روستای تیس و جنگل حرا گواتر در نزدیکی خلیج گواتر قرار دارد. برای بازدید از جنگل‌ها‌ی حرا گواتر باید فاصله‌ی بیشتری را طی کرد. این جنگل‌ها در بخش مرزی ایران و پاکستان قرار دارند.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، چابهار، روستای تیس، جنگل حرا چابهار

چگونه به جنگل حرا چابهار برویم؟

برای رفتن به جنگل حرا چابهار اول باید خودتان را به چابهار برسانید. پس از رسیدن به چابهار باید وارد جاده‌ی چابهار به سمت روستای تیس شوید. روستای تیس در ۳۵ کیلومتری این جاده قرار دارد. این مسافت را می‌توان با خودروی شخصی طی کرد. در صورت نداشتن خودروی شخصی می‌توانید از خودرو‌هایی که در چابهار حضور دارند تا مسافران را جابه جا کنند برای رسیدن به این مکان استفاده کنید.

اطلاعات بازدید از جنگل‌ حرا در چابهار

برای بازدید از جنگل حرا چابهار مهم است اطلاعات زیر را به خاطر داشته باشید:

• بازدید از جنگل حرا به صورت شبانه‌روزی امکان پذیر است.
•  برای بازدید از جنگل نیازی به پرداخت هزینه وجود ندارد.
•  در صورت تمایل به گشت‌زنی با قایق درون جنگل حرا باید به ازای هر نفر هزینه پرداخت کنید.

بهترین زمان بازدید از جنگل حرا چابهار

جنگل‌ حرا چابهار در جایی قرار گرفته که آب‌وهوای فصل‌هایش تفاوت خیلی زیادی با هم ندارند؛ پس برای رفتن به این جنگل‌ها محدودیت زمانی چندان زیادی هم نخواهید داشت. البته اگر می‌خواهید در سفر به این جنگل‌ها، گرمای دل‌نشینی را در فصل زمستان و هوای خنکی را در بهار حس کنید، پیشنهاد ما روزهای آخر پاییز تا اول اردیبهشت است.

چرا بازدید از جنگل‌های حرا چابهار را توصیه می‌کنیم؟

بسیاری از گردشگران، سفر به جنگل‌های حرا چابهار را به دلایل زیر دوست دارند و توصیه می‌کنند:

• با بازدید از جنگل حرا چابهار، گیاهانی را می‌بینید که قدرت خارق‌العاده‌ای را برای بقا و حیات در آب شور دارند و هم‌چنین قادرند این آب شور را تصفیه کنند. شگفتی دیگر درختان حرا این است که وقتی پدیده مد دریا رخ می‌دهد تنها چیزی که از این درختان می‌بینید، قسمت تاج آن‌هاست چون به زیر آب فرو می‌روند.
• اگر علاقه‌مند به دنیای موجودات زنده در طبیعت باشید با بازدید از جنگل حرا چابهار، پرندگان مختلف خاص دریایی مثل فلامینگو و پلیکان‌ها را می‌بینید.
• در بازدید از جنگل‌های حرا چابهار از تماشای دلفین‌ها در میان دریای عمان و خلیج‌ فارس غافل نشوید.
• فصل تابستان و بهار که به این جنگل‌ها بروید می‌توانید پرواز زنبورهای وحشی را از میان گل‌های خوش‌رنگ و بو ببینید که می‌خواهند برای کندوها عسل درست کنند.

معرفی ویژگی‌‌های جذاب و مفید درختان جنگل حرا

درختان حرا چابهار ویژگی‌های خاصی دارند که در ادامه آن‌ها را مرور می‌کنیم: 

• درختان جنگل‌ های مانگرو یا همان حرا می‌توانند مواد معدنی و املاح مورد نیاز خود را از آب دریافت کنند. به علاوه ریشه‌ این گیاهان توانایی تصفیه‌‌کردن شوری آب را دارد. بدین ترتیب آب مصرف شده توسط گیاهان پس از فرآیند تصفیه، شیرین خواهد بود. مواد زائد نیز پس از دریافت مواد مورد نیاز توسط درختچه‌های حرا دفع می‌شوند.
• اهمیت جنگل‌های حرا در سراسر دنیا به اندازه‌ای است که این جنگل‌ها را ذخیره‌ی زیست‌گاه کره‌ی زمین می‌نامند. جنگل حرا چابهار علاوه بر جلوه‌های طبیعی استفاده‌های مهم دیگری نیز دارد. از این گیاهان در صنعت داروسازی استفاده می‌شود. شیره‌ی درختان حرا درمان‌گر نوعی بیماری است که آن را می‌توان در مناطق جنوبی کشور پیدا کرد.
• درختان جنگل های مانگرو از نوع همیشه سبز هستند و تغییر فصل‌ها اثری بر رنگ برگ‌های این درختان ندارد. درخت حرا از خانواده‌ی گیاهان شاه‌پسند است. بیشتر درختان حرا طولی در حدود چهار متر دارند و برگ‌های این گیاه دارای مقاومت زیادی هستند. در ماه مرداد شاهد رویش میوه‌های بادامی روی درختان حرا هستیم. بوی خوش این میوه‌ها فضای اطراف را عطرآگین می‌کند و شهد موجود در گل‌ها و میوه‌ها نیز محل مناسبی برای تغذیه‌ی زنبورها خواهد بود.

نحوه شکل گیری جنگل های حرا یا مانگرو چابهار

وجود املاح و مواد معدنی مورد نیاز یکی از شروط مهم برای ایجاد و گسترش جنگل حرا چابهار است. سیلاب‌ها، جزر‌و‌مد شیب ساحل و عمق دریا و وجود خلیج‌ها از عواملی هستند که حیات این جنگل‌ها را تامین می‌کنند. در این قسمت به نقش عوامل مختلف در حیات درختان جنگل‌های حرا می‌پردازیم.

• خاک با بافت لجنی و سیلاب‌ها

 خاک مورد نیاز درختچه‌های حرا بافت لجنی دارد. وجود رسوباتی که حاصل فرسایش طولانی مدت هستند باعث فراهم شدن خاک لجنی مورد نیاز درختان حرا می‌شود. با توجه به اینکه سیلاب‌ها هم عامل فرسایش هستند و هم رسوبات ناشی از فرسایش را با خود تا مقصد حمل می‌کنند، اهمیت وجود سیلاب‌ها برای جنگل‌های حرا نمایان می‌شود.

• جزرومد

نقش جزر‌و‌مد نیز برای درختان حرا بسیار حیاتی به نظر می‌رسد. ابتدا در نظر داشته باشید این جزر‌و‌مد آب است که باعث جابه‌جایی درختچه‌های جوان حرا می‌شود و جنگل را گسترش می‌دهد. درختچه‌های حرا وابسته به شرایط بین یک تا سه سال روی درخت مادر باقی می‌مانند. این درختان پس از جدا شدن از درخت مادر، برای مدتی روی آب شناور خواهند بود. درختچه‌ها ممکن است در جست‌وجوی مکان مناسب چیزی حدود یک سال به زندگی معلق خود روی آب ادامه بدهند. درختان با رسیدن به خاک تالابی مورد نیاز، حالت عمودی به خود می‌گیرند و پس از ورود موفق به خاک در آن ریشه می‌دوانند.

یکی دیگر از مزایای جزر‌و‌مد برای جنگل حرا چابهار، کمک به تامین مواد مغذی مورد نیاز این جنگل‌ها است. جزر‌و‌مد مواد غذایی مورد نیاز درختان حرا را با خود به دریا می‌آورد. در ادامه مواد زائد حاصل از فعالیت‌های درختان حرا را به ساحل بازمی‌گرداند. در نتیجه‌ی فرآیند‌هایی که در زمان جزر‌و‌مد اتفاق می‌افتد شوری خاک به تعادل می‌رسد. این یکی دیگر از کمک‌های جزر‌و‌مد به بقای جنگل‌ های مانگرو است.

نگاهی بر اکوسیستم و دنیای موجودات زنده جنگل های مانگرو

در اطراف درختان حرا هیچ پوشش گیاهی دیگری وجود ندارد. البته این موضوع عجیب هم نیست چون شرایط زندگی در آب ‌شور برای هیچ‌کدام از گیاهان غیر از درختچه‌های حرا ممکن نیست. در مقابل پوشش گیاهی یک‌دست، پوشش جانوری در اطراف جنگل‌های حرا بسیار متنوع است. 

نام علمی به‌کار‌رفته برای درختان حرا، درخت ابوعلی سینا است. تنوع زیستی اطراف ریشه‌های درخت حرا شامل تعدادی از گونه‌های مختلف ماهیان، ماهی گل‌خورک و خرچنگ گیتارزن می‌شود. ماهی گل‌خورک برخلاف انتظار عموم توانایی زنده ماندن در خارج از محیط آب را دارد. البته این امکان تا زمانی برای این جاندار وجود دارد که رطوبت پوست او تامین شود. این آبزی پس از خشک شدن پوست خود به داخل آب بازمی‌گردد. خرچنگ گیتارزن نیز از سخت پوستان متفاوت این جنگل است و دست‌های این موجود زنده حالتی نامتقارن دارد.

ریشه‌های درختان حرا مامن تعداد بی‌شماری از آبزیان است. بالغ بر هشتاد درصد آبزیان خلیج فارس از ریشه‌های این درختان برای تخم‌گذاری استفاده می‌کنند. بچه ماهی‌ها تا مدتی پس از خروج از تخم نیز در میان ریشه‌های حرا به زندگی خود ادامه می‌دهند. این جنگل‌ها برای حلزون‌ها و میگوها نیز زیستگاه مناسبی به حساب می‌آید. حتی یک گونه از صدف‌ها برای ادامه‌ی حیات خود چسبیدن به ریشه‌های درخت حرا را انتخاب کرده‌اند.

علاقه‌مندی آبزیان به ماؤا گرفتن در این جنگل همیشه سبز دلایل متعددی دارد. ریشه‌های این درختان منبع تغذیه‌ی مناسبی برای آبزیان و نوزادانشان هستند. درهم تنیده بودن ریشه‌های درختان حرا مجال مخفی شدن آبزیان کوچک از چنگال شکارچیان را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. شوری مناسب آب در قسمت ریشه‌های گیاه نیز یکی دیگر از دلایل تنوع زیستی بالای جنگل‌ های مانگرو است.

گونه‌های جانوری در حوالی جنگل حرا چابهار

گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی در اطراف این جنگل و خارج از آب‌ها زندگی می‌کنند. گونه‌ای از عقاب‌ها، مرغ ماهی‌خوار، فلامینگو‌های صورتی و سفید، زنبورها، پلیکان و لک‌لک از پرندگان و حشرات مهم اطراف درختان حرا هستند. برخی از جانوران مذکور لانه‌های خود را روی شاخ‌ و ‌برگ این درختان بنا می‌کنند.

تفریحات جنگل حرا چابهار

در میان درختان و گل‌های جنگل حرا چابهار می‌توانید تفریحی مثل قایق‌سواری را تجربه کنید. با این تفریح قرار است آرام‌آرام به تماشای گل‌های شاه‌‌پسند و میوه‌های بادامی آن‌ها بروید. اگر مردادماه را برای زمان سفر خود به این منطقه انتخاب کنید، این شانس را دارید که بوی خوش گیاهان جنگل به مشامتان برسد.

جاهای دیدنی نزدیک جنگل حرا چابهار

جاذبه‌های گردشگری چابهار به اندازه‌ای متنوع هستند که در نزدیکی هر جای دیدنی، تعداد دیگری مکان برای بازدید وجود دارد. توصیه می‌کنیم برای کامل کردن سفر خود به جاهای تفریحی و تاریخی اطراف جنگل‌های حرا در لیست زیر سر بزنید. 

• قلعه پرتغالی‌ها
• بندر گواتر
• گورستان جن تیس
• باغ گیاه‌شناسی تیس
• اسکله پسابندر

رستوران‌های نزدیک به جنگل حرا چابهار

پس از گشت آبی در میان جنگل‌های حرا هیچ چیز مانند یک وعده‌ی غذایی دلچسب نمی‌تواند به تجدید قوای شما کمک کند. پیشنهاد ما سرزدن به رستوران‌ های چابهار در اطراف این جنگل‌ها و صرف غذا در کنار خانواده و دوستان است. در قسمت زیر با این رستوران‌ها آشنا می‌شوید.

• رستوران براسان
• رستوران شیش محل
• رستوران خلیج
• رستوران بلوچ
• رستوران مکران

هتل‌های نزدیک جنگل حرا چابهار

اگر دوست دارید طعم اقامتی راحت را در نزدیکی طبیعت شگفت‌انگیز جنگل حرا چابهار حس کنید، باید سراغ هتل های چابهار بروید. برای اقامتتان در نزدیکی چابهار یکی از هتل‌های زیر را بسته به سلیقه و بودجه خود می‌توانید انتخاب کنید.

• هتل پنج‌ ستاره لیپار
• هتل چهارستاره لاله
• هتل چهارستاره فردوس
• هتل چهارستاره شاهان
• هتل سه ستاره آذین
• هتل دو ستاره سپیده
• هتل آپارتمان رزمکران
• هتل آپارتمان گراناز
• هتل آپارتمان شوهاز

سخن پایانی

جنگل حرا چابهار با درختانی که حتی در آب شور هم دوام می‌آورند، جاذبه‌ی طبیعی زیبا و کم‌نظیری است. بازدید از این جنگل آن‌چنان تجربه‌ی زیبایی را رقم خواهد زد که مطمئن باشید ارزش اقامت چند روزه در محدوده‌ی این جنگل را دارد. هرچند امکان دیدن حیات شگفت انگیزی که در ریشه‌های این گیاهان وجود دارد برای همه امکان پذیر نیست ولی زندگی جانداران بیرون از آب در جنگل حرا نیز پر از شگفتی و زیبایی است. اگر آماده ماجراجویی در میان سرسبزی و آب و موجودات زنده هستید برای اقامت چند روزه در این مکان دست به کار شوید.

سوالات متداول