موزه آستان قدس رضوی موزه‌ای از گنجینه های ارزشمند و دیدنی

موزه آستان قدس رضوی با گنجینه‌هایی ارزشمند از اشیای تاریخی و انواع هنرها و صنایع دستی یکی از بزرگترین و غنی‌ترین مجموعه‌های موزه‌ای در ایران محسوب می‌شود. این موزه با تزئینات و معماری دوره اسلامی و آثار گرانبها جزو مهمترین جاذبه‌های گردشگری مشهد شناخته می‌شود و در ایام مختلف علاقه‌مندان زیادی از آن بازدید می‌کنند.

اگر قصد سفر به مشهد را دارید پیشنهاد می‌کنیم تا انتها با اقامت ۲۴ همراه باشید. ما در این مقاله قصد داریم به معرفی گنجینه‌های بی‌نظیر موزه آستان قدس مشهد بپردازیم.

موزه آستان قدس رضوی کجاست؟

موزه های آستان قدس رضوی در ضلع جنوبی حرم مطهر امام رضا (ع) و در صحن کوثر قرار دارند. برای دسترسی به موزه آستان قدس رضوی ابتدا باید خود را از هر نقطه شهر مشهد که هستید با استفاده از مسیرهای مختلف و وسایل حمل و نقل عمومی یا شخصی به حرم مطهر امام هشتم (ع) برسانید. سپس با دریافت راهنمایی از خادمان حریم رضوی راهی صحن کوثر و وردی موزه شوید.

اطلاعات بازدید موزه آستان قدس رضوی

ساعت بازدید موزه حرم امام رضا (ع) در بخش های موزه مرکزی، همه روزه و در ایام تعطیل از ساعت ۸ الی ۱۸ است. در ایام عید نوروز و فصل تابستان به دلیل استقبال بیشتر گردشگران از این موزه، ساعت بازدید تا ۲۰:۳۰ دقیقه افزایش می‌یابد. سایز موزه ها نظیر موزه قرآن و مردم شناسی، از ساعت ۸ الی ۱۱:۳۰ باز هستند.

قیمت بلیط موزه حرم امام رضا (ع) برای گردشگران داخلی در بخش های موزه فرش و موزه مرکزی (یک بلیط)، نفری ۱۲ هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی نفری ۱۰۰ هزار تومان است. بلیط سایر موزه ها برای گردشگران داخلی نفری ۵ هزار تومان و برای گردشگران خارجی نفری ۵۰ هزار تومان است. برای دریافت اطلاعات بیشتر از ساعت کاری موزه حرم امام رضا ۱۴۰۲ می توانید با شماره تلفن زیر تماس بگیرید:

شماره تلفن موزه آستان قدس رضوی: ۰۵۱۳۲۲۳۲۰۰۴

معرفی موزه مرکزی آستان قدس رضوی

آثار تاریخی ارزشمند و هدایای نفیس زائران و عاشقان امام رضا (ع) که به عنوان گنجینه‌ای گرانبها در خزانه حرم رضوی نگهداری می‌شدند برای اولین بار در سال ۱۳۱۶ به نمایش درآمدند. سپس در سال ۱۳۲۴ در کنار مسجد گوهرشاد ساختمانی مخصوص موزه آستان قدس مشهد برای این آثار و اشیا ساخته شد و این موزه فعالیت خود را آغاز نمود. در سال ۱۳۵۶ ساختمان امروزی موزه آستان قدس رضوی صحن کوثر حرم امام رضا (ع) تاسیس شد و گنجینه‌های مختلفی در بخش‌ها و طبقات گوناگون در معرض نمایش قرار گرفتند.

انواع موزه‌های آستان قدس به گنجینه‌های زیبا و تماشایی موزه مرکزی آن ختم نمی‌شود و حرم مطهر رضوی موزه‌های دیگری مانند موزه فرش، قرآن و نفایس، موزه هدایای مقام معظم رهبری، موزه مردم شناسی و موزه آثار استاد فرشچیان نیز دارد.

گنجینه های موزه آستان قدس رضوی

موزه مرکزی اصلی‌ترین و مهم ترین بخش موزه آستان قدس رضوی محسوب می‌شود که دارای گنجینه‌های مختلفی از آثار ارزشمند و دیدنی می‌باشد. نام موزه‌های آستان قدس یا همان گنجینه‌ها از روی آثارشان برگزیده شده است. گنجینه‌های این موزه به شرح زیر می‌باشند:

گنجینه تاریخ حرم رضوی

گنجینه تاریخ حرم رضوی قدیمی‏ترین بخش و اولین موزه‌ای است که آثار و اشیای تاریخی و کاربردی و اشیای مربوط به معماری حرم مربوط به سده ششم هجری تا دوره معاصر را مانند سنگاب تاریخی خوارزمشاهی، درهای چوبی متعلق به دوره ایلخانی، طلا و نقره، محراب‌های زرین فام، اشیای روشنایی، ظروف تطهیر و شستشو، کتیبه‌های طلا، فرش و منسوجات، سکه، تمبر، ضریح دوم و چهارم، پنجره‌های حرم مطهر و پنجره فولاد دوره تیموری در آن به نمایش گذاشته است.

گنجینه تمبر و تاریخچه پستی

در بهمن ماه سال ۱۳۶۹ اولین و غنی‌ترین موزه تخصصی تمبر و تاریخچه پستی در ایران در طبقه منفی یک ساختمان موزه مرکزی آستان قدس مشهد فعالیت خود را آغاز نمود. در این گنجینه زیبا انواع تمبرها، تاریخچه پستی و دیگر اقلام پستی از ایران و جهان که توسط کلکسیون داران واقف و کارشناسان برجسته حوزه پست گردآوری شده است در معرض نمایش قرار گرفته‌اند.

از مهمترین آثار گنجینه تمبر و تاریخچه پستی موزه تمبر آستان قدس رضوی مشهد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• نخستین تمبر پستی جهان به نام پنی سیاه
• تمبرها، نامه‌ها، کارت پستال‌ها و نامه‌های تمبردار ایرانی مربوط به دوران قاجار، پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی.
• تمبرهای سایر کشورهای جهان.
• مجموعه مدال‌های طلا و نقره نمایشگاه‌های بین‌المللی و آسیایی تمبر که اهدایی مجموعه‌داران بزرگ تمبر ایران مانند مرحوم فریدون نوین فرح بخش، مرحوم یوسف بهبود چایچی و دکتر علی شرقی می‌باشند.

همچنین این گنجینه کتابخانه‌ای غنی از منابع تخصصی مربوط به مطالعات تمبر شناسی نیز دارد که برای تحقیقات و پژوهش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گنجینه سکه

گنجینه تخصصی سکه موزه مرکزی آستان قدس رضوی کلکسیونی ارزشمند و متنوع از سکه‌های ایران و جهان مانند مجموعه سکه‌های ایران پیش از اسلام، دوره اسلامی، حکومت‌های نیمه مستقل ایران، مجموعه سکه‌های ایران از حمله مغول تا دوران قاجار، سکه‌های حکام محلی ایران و ماوراءالنهر، سکه‌های ضرب چکشی حاکمان مسلمان خارج از ایران، سکه‌های ضرب چکشی سایر کشورهای جهان، حلقه‌های مبادلاتی مورد استفاده در معاملات بشر قبل از اختراع سکه، مجموعه درهم‌های نقره ولایتعهدی امام رضا (ع)، سکه‌های ماشینی ایران (قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی) و سایر کشورهای جهان و مدال‌ها، نشان‌ها، جواهرات، مصنوعات پولی و پول بافته‌ها می‌باشد.

همچنین کتابخانه‌ای با منابع تخصصی سکه شناسی نیز در موزه سکه حرم امام رضا (ع) در اختیار محققان و دانشجویان رشته‌های تاریخ، باستان شناسی، هنر و … قرار دارد.

گنجینه اسکناس

این گنجینه خاص یکی از بخش‌های محبوب بازدیدکنندگان موزه آستان قدس رضوی محسوب می‌شود و شامل مجموعه‌ای از اسکناس‌های ایران در دوره‌های مختلف و اسکناس‌های سایر مناطق جهان می‌باشد. بازدیدکنندگان این گنجینه با تاریخچه استفاده از اسکناس یا پول کاغذی در ایران، واحدهای پولی مختلف در ایران و تاریخچه بانک‌های مسئول چاپ و انتشار اسکناس در ایران آشنا می‌شوند.

موارد زیر از مهمترین مجموعه‌های به نمایش گذاشته شده در این گنجینه به شمار می‌روند:

• اسکناس‌های بانک شاهنشاهی ایران (سری دوم).
• سری کامل اسکناس‌های آلمانی سورشارژ شده با مبالغ فارسی.
• اسکناس‌های بانک ملی ایران در دوره پهلوی اول و دوم و اسکناس‌های چاپ شده پس از انقلاب.
• اسکناس‌های سایر کشورهای جهان.

گنجینه هنرهای تجسمی

این گنجینه بی‌نظیر با تابلوهای نقاشی ارزشمند هنرمندان ایرانی و خارجی مانند کمال الملک، محمد زمان سوم، درویش کاتبی، محسن سهیلی، رسول شفقی، ویلیام جیمز، فرانچسکو دنیکولا، تونی بردینیون و غیره و آثار منبت کاری، قلم زنی و برجسته کاری روی مس استادان به نام کشور در سال ۱۳۷۸ فعالیت خود را آغاز نمود.  همچنین دیگر آثار هنری اهدایی در طی سال‌ها به موزه آستان قدس مشهد در این گنجینه نگهداری می‌شوند.

گنجینه آبزیان

این گنجینه متفاوت در تیرماه سال ۱۳۷۸ در طبقه اول ساختمان موزه مرکزی آستان قدس با ۴۵۷ مترمربع زیربنا افتتاح گردید. این گنجینه از دو بخش نرم تنان و موجودات دریایی تاکسیدرمی تشکیل شده است.

• نرم تنان

گونه‌های مختلف حلزون و صدف و دیگر نمونه‌های موجودات نرم تن در موزه صدف آستان قدس رضوی به نمایش درآمده‌اند.

• موجودات دریایی تاکسیدرمی

در این بخش از گنجینه آبزیان موزه آستان قدس نمونه‌های با ارزشی از موجودات دریایی مانند گیتار ماهی مومیائی شده، ماهی فوگل، سفره ‌ماهی، مار ماهی، انواع کوسه‌ ماهی، بچه تمساح، لاک‌پشت، اسب دریایی، ستاره دریایی، مرجان دریایی، توتیای دریایی و  …در معرض نمایش قرار گرفته‌اند.

گنجینه نجوم

گنجینه نجوم موزه مرکزی آستان قدس رضوی به عنوان اولین موزه علوم ایران در سال ۱۳۷۸ تاسیس شد. از مهمترین آثار این مجموعه می‌توان به دو اسطرلاب مسطح و یک اسطرلاب کروی مربوط به دوره صفوی، یک حلقه کریمه یا اسطرلاب چوبی و حلقوی، انواع تلسکوپ، دوربین، وسیله اندازه‌گیری زاویه‌های عمودی، انواع مدل حرکت زمین، وسایل نجوم دریایی، دستگاه مورس، زلزله نگار و چندین نمونه گونیا، خط‌کش و پرگار مورد استفاده در ساخت وسایل نجومی اشاره نمود.

گنجینه ساعت

برای آشنایی با ساعت‌ها و تجهیزات مختلف تعیین کننده زمان در طی سال‌های مختلف از گذشته تا حال می‌توانید از گنجینه ساعت موزه آستان قدس مشهد بازدید نمایید. ساعت آفتابی و تقویم، ساعت آفتابی استوایی و قطب‏ نما، ساعت آفتابی افقی و عمودی، شاخص مثلثی و قطب ‏نما، آفتابی حلقوی کوچک، آفتابی استوایی شاخص مثلثی و قطب‏ نما، آفتابی شاخص مثلثی و قبله‏ نمای قابل حمل و نقل عبدالائمه، آفتابی شاخص مثلثی سنگی و ساعت آفتابی با توپ خورشیدی اعلام کننده ظهر محلی آثار ارزشمند به نمایش درآمده در این گنجینه می‌باشند.

گنجینه ظروف

این گنجینه شامل ظروف تاریخی و گرانبهای سفالی، چینی، بارفتن و فلزی مربوط به هزاران سال گذشته تا ظهور اسلام و سلسله‌های مختلف مانند غزنوی، سلجوقی، صفوی و قاجار می‌باشد. از مهمترین این ظروف می‌توان به ظروف مربوط به عصر آهن، ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد، خمره سفالی نارنجی ساده مربوط به دوره ساسانی، دیس چینی آبی و سفید به شکل گل هشت‏پر مربوط به قرن ۸، ابریق بلوری تراشدار و منقوش مربوط به دوره قاجاریه و بعضی از ظروف سفالی مربوط به حفاری‌های داخل حرم مطهر هنگام ساخت و سازهای جدید اشاره نمود.

گنجینه سلاح

یکی از موزه‌های مهم و معروف سلاح در ایران گنجینه سلاح موزه مرکزی آستان قدس در مشهد می‌باشد. این گنجینه شامل دو بخش سلاح‌های سرد و گرم مربوط به قرون مختلف با آثاری همچون شمشیرها، تبرزین‌ها، سپرها و دیگر ادوات جنگی دوره صفوی و قاجار و انواع تفنگ‌ها، تپانچه‌ها و باروت‌دان‌های قدیمی است.

گنجینه سلاح موزه آستان قدس یکی از بخش‌های جذاب این موزه به شمار می‌رود که بازدیدکنندگان زیادی دارد و در سال ۱۳۷۸ افتتاح شده است.

گنجینه مدال

در گذشته در طبقه همکف موزه حرم امام رضا (ع) مدال های ارزشمند ورزشکار و اسطوره بزرگ تاریخ کشتی کشورمان، جهان پهلوان تختی، به نمایش درآمده بودند. در سالهای بعد ورزشکاران، پهلوانان و قهرمانان مختلفی نیز سعی کردند با اهدای مدال های ارزشمند خود به موزه مرکزی مشهد، ارادت خود را به امام هشتم (ع) نشان دهند.

از این رو گنجینه ای تخصصی برای نمایش این مدال ها در طبقه دوم این موزه افتتاح شد که از مهمترین آثار آن می توان به مدال های قهرمانی جانبازان و معلولان در مسابقات بین المللی، مدال های پهلوان سوخته سرائی، مدال های کشتی گیرانی همچون حسن یزدانی و کمیل قاسمی و … اشاره کرد.

موزه قرآن و نفایس

موزه قرآن و نفایس در میان موزه های حرم امام رضا (ع) از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این موزه به عنوان نخستین گنجینه قرآن جهان شناخته می شود که در آن آثار بسیار ارزشمندی منتسب به ائمه اطهار و کاتبان دوران های مختلف به نمایش در آمده است.

موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی در سال ۱۳۶۴ و با جمع آوری قرآن های خطی، مرقعات مختلف، نقاشی ها و آثار خوشنویسی در ضلع شرقی روضه منوره حرم رضوی دایر شد. این موزه با ۱۷۰۰۰ نسخه قرآنی بزرگترین مجموعه نسخ خطی جهان است که از مهمترین آثار آن می توان به قرآن با دستخط منسوب به حضرت امام علی (ع)، قرآن با دستخط منسوب به حضرت امام رضا (ع)، قرآن به خط بایسنغر، قرآن وقفی ابن کثیر، قرآن به خط اختراعی بابری و قرآن به خط یاقوت مستعصمی اشاره کرد.

همچنین در این موزه تالاری با نام ابزار کتابت وجود دارد که در آن اشیا و وسایل کتابت قرآن و نسخ خطی مانند مرکب دان، دوات های برنجی، قلمدان های چوبی منبت کاری شده، چاقوی قلم تراش، قاشق تحریری، قیچی فولادی و … به نمایش گذاشته شده است.

موزه فرش

یکی از رنگین ترین و جذاب ترین بخش های موزه های آستان قدس رضوی، موزه فرش است. این موزه که در سال ۱۳۹۰ افتتاح شده، دارای مجموعه ای از فرش های گران بها و نفیس است که در ساختمانی سه طبقه به نمایش در آمده اند.

این موزه به عنوان بزرگترین موزه تخصصی فرش کشور شناخته می شود که در کنار موزه مرکزی آستان قدس رضوی قرار دارد. از مهمترین آثار به نمایش در آمده در موزه فرش آستان قدس رضوی می توان به قالی تصویری چهار فصل متعلق به دوران قاجار، قالی پرده ای دو رو محرابی درختی، تابلو فرش معراج، قالیچه تصویری مسجد الحرام متعلق به نیمه دوم قرن ۱۴ هجری شمسی، قالی محرابی هفت شهر عشق و قالی های دستبافت عشایر مناطق مختلف ایران، قالی های دوران صفویه و  … اشاره کرد.

موزه هدایای مقام معظم رهبری

در این موزه که یکی از موزه های داخل حرم امام رضا (ع) محسوب می شود، آثار مختلفی که در طی سال های مختلف به رهبر معظم انقلاب اهدا شده است، به نمایش درآمده اند. در میان این آثار می توان نقاشی های نفیس، فرش، مدال های قهرمانان، خط و تذهیب، تابلو معرق عصر عاشورا، تابلو آیات قرآن روی در نجف، پرچم گنبد حرم حضرت زینب (س)، میز معرق هشت ضلعی، تابلو نقاشی رهبر معظم انقلاب در جمع رزمندگان اسلام  و … را تماشا کرد که از ارزش بسیار زیادی برخوردارند.

تالار آثار استاد فرشچیان

همانطور که می دانید استاد فرشچیان یکی از بزرگترین هنرمندان کشور است که آثاری بی بدیل و بسیار زیبا توسط ایشان خلق شده است. این استاد بزرگ برخی از آثار خود را به موزه حرم مطهر رضوی اهدا کرده که از سال ۱۳۶۹ آنها در تالاری تخصصی به نمایش درآمده اند. در این موزه شما می توانید آثاری همچون ضامن آهو، روز آفرینش، عصر عاشورا، پناه، آسمان چهارم، شام غریبان، رمی جمره، کوثر، عرش بر زمین و … را تماشا کنید.

موزه مردم شناسی

موزه مردم شناسی مشهد با اینکه جزو مجموعه های بهم پیوسته داخل حرم امام رضا نیست، اما یکی از جذابترین موزه های آستان قدس رضوی به شمار می رود. این موزه در یک حمام تاریخی خارج از محدوده حرم دایر شده است که متعلق به دوران صفویه بوده و در دوران قاجاریه بازسازی شده است.

در این موزه آثار و وسایل مختلفی همچون سماور و قهوه جوش، وسایل استحمام، وسایل آرایش، وسایل روشنایی، متعلقات حمام مهدی قلی بیک، پوشاک و منسوجات، عکس های قدیمی و … در معرض نمایش قرار دارند.

جاهای دیدنی نزدیک موزه آستان قدس رضوی

در نزدیکی موزه امام رضا مشهد، جاذبه ها و جاهای دیدنی دیگری نیز قرار دارند که با بازدید از آنها می توانید لذت سفر خود را دوچندان کنید. شما می توانید پس از مشاهده آثار مختلف در گنجینه های موزه حرم امام رضا به سراغ موارد زیر بروید:

• نقاره خانه
• مسجد جامع گوهرشاد
• موزه نادرشاه افشار
• مسجد شاه
• مقبره شیخ بهایی
• حوض اسماعیل طلا
• گنبد سبز
• بافت تاریخی بازار سرشور
• بازار فرش
• خانه ملک
• بازار رضا
• باغ ملی

رستوران های نزدیک موزه آستان قدس رضوی

اگر دوست دارید پس از بازدید موزه مرکزی آستان قدس حرم امام رضا (ع)، در یک رستوران زیبا به استراحت و صرف غذایی خوش طعم و با کیفیت بپردازید، گزینه های زیادی پیش رو خواهید داشت. در اطراف حرم مطهر رضوی و نزدیک موزه آستان قدس رستوران های مختلفی وجود دارند که از بهترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رستوران شارستان
• رستوران سلطانی
• رستوران نائب
• رستوران قصرالعماره
• رستوران نسیم لبنان
• رستوران هتل الماس ۱
• رستوران هتل رز درویشی
• رستوران صادقیه
• رستوران قدس

هتل های نزدیک موزه آستان قدس رضوی

انتخاب هتل در سفر به مشهد مقدس از اهمیت خاصی برخوردار است. شما می توانید با رزرو هتل های نزدیک حرم مشهد مقدس، علاوه بر تجربه زیارتی دلنشین و راحت، دسترسی مناسبی به موزه های آستان قدس رضوی داشته باشید. هتل های زیر را می توان جزو بهترین مکان های اقامتی نزدیک این موزه معرفی کرد:

• هتل جواد
• هتل ادریس
• هتل آپادانا
• هتل جنت
• هتل آبنوس
• هتل شارستان
• هتل بشری
• هتل ایران
• هتل جواد
• هتل اترک
• هتل اطلس
• هتل رز درویشی
• هتل ادریس
• هتل قدس
• هتل هانی
• هتل صادقیه توس
• هتل نور

سوالات متداول

اشیای موزه آستان قدس از کجا تامین شده اند؟

بخشی از وسایل و اشیای موزه آستان قدس رضوی توسط کلکسیونرها، وقف کننده ها، ورزشکاران و غیره اهدا شده اند و بخشی هم جزو اشیای قدیمی متعلق به خود حرم هستند.

موزه حرم امام رضا در کدام صحن است؟

صحن کوثر ضلع شرقی

موزه آستان قدس جمعه ها هم باز است؟

در روزهای جمعه به جز موزه مرکزی، مابقی موزه ها تعطیل هستند.

موزه های آستان قدس رضوی کدامند؟

مجموعه موزه های آستان قدس رضوی شامل موزه مرکزی، موزه قرآن و نفایس، موزه آثار استاد فرشچیان، موزه فرش، موزه هدایای رهبر معظم انقلاب و موزه مردم شناسی می شود.