رسم پنجاه بدر قزوین : معرفی و تصاویر

برگزاری آیین های سنتی و مذهبی در دیار کهن قزوین از جمله پنجاه بدر، همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و به عنوان بخشی از اعتقادات و باورهای عمیق مردم این شهر مطرح است.

به گواه تاریخ، آیین های مردم این سرزمین نشان از عظمت تمدن و غنای فرهنگ مذهبی و ملی قزوین در زمانهای دور و نزدیک دارد، گرچه بسیاری از این مراسم به فراموشی سپرده شده یا به شکلی محدود برگزار می شود اما «جشن پنجاه به در» جزو آیین هایی است که هر ساله مورد توجه شهروندان قزوینی قرار دارد و با شکوه انجام می شود.

مقاله مرتبط : “آشنایی با جشن های ایران باستان“

برگزاری جشن باران و طلب آن در پنجاهمین روز از بهار، از آیین های ویژه قزوینی ها است که هر ساله گروه های مختلف مردم بویژه ساکنان محله های قدیمی شهر در آن شرکت می کنند.
در این روز که نزد مردم قزوین به پنجاه به در معروف است، مردم در نزدیکی غروب آفتاب منازل خود را ترک و به مصلای شهر رفته و آداب ویژه این روز را از جمله اقامه نماز باران، برگزار می کنند.

براساس برخی اسناد تاریخی و اظهارات کهنسالان، در گذشته در مکان فعلی مصلی قزوین یک آب انبار و یک مسجد وجود داشته که امروزه تنها بخشی از آب انبار آن به جای مانده است.
بی تردید احداث مسجد در بیرون شهر و در میان باغات سنتی نشان از انجام مناسکی خاص دارد و از آنجا که مراسم باران خواهی از سنت های کهن این سرزمین است، احتمال دارد بنای این مسجد که امروزه تخریب شده از روزگاران قدیم مکانی خاص و نیایشگاهی برای مراسم طلب باران بوده باشد.

مقاله مرتبط : “ضیافت آتش در جشن سده“

در این آیین سنتی، خانواده ها پنجاه به در را با حضور در باغهای اطراف این آب انبار و تناول غذا و تنقلات که بیشتر نذری است سپری و نماز باران اقامه می کنند.

بعضی از قزوینی ها نیز پنجاه به در را با توزیع عصرانه نذری نظیر آش رشته، دویماج (یک نوع غذای محلی قزوینی درست شده از نان، پنیر، گوجه، پیاز و انواع سبزیجات) و لقمه های پنیر و سبزی سپری می کنند.

مراسم پنجاه به در پیش از اسلام در این شهر و در زمانی که در شهر قزوین خشکسالی اتفاق افتاد رایج شد و طی آن مردم برای طلب باران دعا کردند که پس از آن باران فراوانی بارید و بعد از آن هر ساله در این روز باران رحمت می بارد.

طبق اعتقادات مردم قزوین، اهریمن خشکسالی یکی از قدیمی ترین دشمنان ایران زمین است که برای مبارزه با این دیو، علاوه بر حفر قنات و ساخت آب انبار باید مناسک اعتقادی نیز انجام شود.

مقاله مرتبط : “جشن شکرگذاری در روستای زغال اخته“

در مراسم مشابه دیگری به نام چمچه خاتون، مردم داخل یک قدح، آب ریخته و آن را به پشت بام برده و به وسیله یک چمچه (وسیله شبیه کفگیر و از جنس مس) کم کم آب داخل قدح را به طرف آسمان می پاشند.
در بخش دیگری از مراسم باران خواهی ، کوسه گلین اجرا می شود که در این مراسم پیرزنی با پارچه و لباسهای کهنه عروسک کوچکی را درست و در کوچه ها و خیابانها حرکت می کند و بچه ها نیز در پشت سر، او را همراهی می کنند. آنها به هر خانه که می رسند از صاحب خانه چیزی از وسایل تهیه آش درخواست کرده که با آن آش می پزند و در بین اهالی تقسیم می کنند.

یکی دیگر از مراسمی که در این روز در مصلای قزوین برگزار می شود، اجرای تعزیه سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) در واقعه عاشورا می باشد.

منبع : مجله گردشگری اقامت ۲۴