آشنایی با آرامگاه امامزاده محروق نیشابور

آرامگاه محمد محروق، مدفن محمد محروق و ابراهیم بن موسی الکاظم در شهر نیشابور می باشد. طبق اسناد تاریخی، زید فرزند امام زین‌العابدین علیه السلام، دارای چهار فرزند بود و محمد بن زید همان امامزاده محمد محروق است که در پی قیامی که ضد خلیفه وقت در خراسان انجام گرفت، به شهادت رسید.

در این قیام و پس از به شهادت رساندن محمد بن زید، پیکر او را به آتش کشیدند و خاکسترش را در محله تلاجرد از محله های قدیم نیشابور به خاک سپردند، به همین دلیل، ایشان به محروق یعنی سوخته شده معروف شدند.

بیشتر بخوانید : “در سفر به نیشابور از کجاها دیدن کنیم؟”

نام و نسب مبارک ایشان بر لوحی مستور، بر سر روضه ایشان به این ترتیب نوشته شده است: «هذا قبر الامام محمد بن محمد بن زید بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب» (علیه السلام). امامزاده به نقل از تاریخ الحاکم، در سال دویست هـ.ق به شهادت رسید و در اواخر همین سال حضرت علی بن موسی‌الرضا علیه السلام، که به تقاضای مأمون عازم مرو بودند، در نیشابور قبر این امامزاده را زیارت نمودند، به همین علت این مکان یکی از مهمترین قدمگاه های رضوی در نیشابور به شمار می رود.

آستان امامزادگان محمد محروق و ابراهیم در باغ بزرگ و با صفایی در جوار آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری، در چهار کیلومتری جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور واقع شده است. این آرامگاه از سمت جنوب به جاده کدکن و از سمت غرب به بلوار عرفان متصل است و ورود به آن، از درب غربی این مجموعه صورت می‌گیرد.

بیشتر بخوانید : “درباره آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری”

در منابع تاریخی بسیار، به دفعات، از قرار گیری مزار امامزاده محروق در قبرستان تلاجرد یاد شده است . تلاجرد از محلات بزرگ و پر رونق شهر نیشابور در سده های اولیه اسلام به شمار می رفت که تا حمله غزها در میانه سده ششم و انتقال شهر به شادیاخ، رونق بسیار داشته است.

بعضی از باستان شناسان از ایوان امامزاده به عنوان دومین کاشی کاری نفیس ایران پس از مسجد شیخ لطف الله، نام برده اند. در دوره سلجوقیان، بنایی بر روی قبرهای این قبرستان ساخته شد، اما در حمله مغول به نیشابور این بنا ویران گردید. ساختمان فعلی در زمان سلطان حسین بایقرا و به دستور امیر کمال الدین، یکی از رجال معروف احداث شد. این آرامگاه با گنبد کاشی کاری و ایوان‌ های بلند، به عنوان یکی از ابنیه زیبای قرن دهم هجری شناخته می شود. کتیبه کاشی معرق ایوان، صندوق منبت و در ورودی آرامگاه، از زمان شاه طهماسب اول است. سنگی از دوران شاه سلطان حسین صفوی، به تاریخ ۱۱۱۹ هجری قمری در این بنا نصب شده‌ و کاشی‌ های آن نیز متعلق به دوران نادر شاه افشار می باشد.

بیشتر بخوانید : “آرامگاه کمال الملک نیشابور”

آرامگاه امامزاده محروق شامل یک گنبد نار بزرگ با ارتفاع ساقه ۵ متر و یک ایوان بزرگ و رفیع رو به شمال به عرض داخلی ۸.۷۰ متر و ارتفاع حدودی ۱۲ متر با قوس تیزه دار و کتیبه است. کف بنای ایوان به قدر یک پله از محوطه اطراف بنا بلندتر بوده و نرده سنگی قدیمی، محکم و کوتاهی در جلوی آن نصب شده است.

از امکانات رفاهی که برای این امامزاده تدارک دیده شده می توان به پارکینگ، بازار خرید، سرویس بهداشتی، اقامتگاه هایی برای استقرار مسافران نیشابور، زائران و گردشگران این استان اشاره کرد. آرامگاه محمد محروق مربوط به دوره تیموریان و دوره صفویه بوده که در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ثبت ۳۰۲ ، به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

آرامگاه خیام

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری نیشابور که در کنار امامزاده محروق قرار گرفته است، آرامگاه خیام، شاعر، ستاره شناس و ریاضی دان معروف ایرانی است. این آرامگاه در باغی قرار دارد که در هنگام حیات این شاعر، محل زندگی اش بوده است. همین که به داخل این باغ وارد می شوید تندیس زیبایی از خیام را می بینید و بعد از مدتی قدم زدن در میان درخت های سرسبز و سر به فلک کشیده شده، به محل آرامگاه می رسید. عمارت آرامگاه توسط استاد سیحون ساخته شده و طراحی آن به گونه ای است که شکوفه های درختان اطراف، در هنگام بهار بر روی آرامگاه می ریزد. بر روی این عمارت،  بیست بیت از اشعار این شاعر در کتیبه های لوزی شکل با خطی خوش نوشته شده است.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴