معرفی چشمه گیلاس مشهد

چشمه گیلاس یکی از چشمه های بزرگ و تاریخی خراسان رضوی و نیز یکی از مکان های تفریحی و گردشگری استان به شمار می رود که در روستای چشمه گیلاس واقع شده است. این روستای بسیار زیبا در فاصله تقریبی ۲۵ کیلومتری چناران و همچنین ۴۸ کیلومتری شمال غرب شهر مشهد قرار گرفته است.

روستای چشمه گیلاس در فصل تابستان هوای خنک و مطبوعی دارد، به همین جهت در این فصل، گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری به آن مراجعه می کنند. روستای چشمه گیلاس از توابع دهستان بیزکی بخش گلبهار و یکی از مناطق ییلاقی شهرستان چناران بوده که دسترسی به آن از طریق جاده مشهد- قوچان امکان پذیر است.

بیشتر بخوانید : “قلعه های تاریخی خراسان”

چشمه گیلاس که در متون تاریخی با نام چشمه گلسب نیز از آن یاد می شود یاد‌آور مرگ یزد‌گرد بوده است . گفته می شود روزی یزدگرد ملقب به بزه‌ کار، پدر بهرام  گور، در کنار همین چشمه از اسب لگد خورده و می میرد که شاید انتخاب کلمه گلسب با این داستان بدون ارتباط نباشد. همچنین شواهدی نیز مبتنی بر عبور چشمه گیلاس از شهر توس ثبت شده است که به نظر می‌رسد فردوسی در زمان حیات خویش در تلاش بوده است آب چشمه را به شهر توس برساند ولی موفق به این امر نمی‌شود. اما پس از مرگ این شاعر بزرگ، دخترش برای برآورده ساختن رویای پدرش دست به کار می‌شود و آب چشمه را به شهر توس جاری می‌سازد و آن را وقف عام می‌کند.

این چشمه به دلیل قرارگیری در موقعیت خاص جغرافیایی، همیشه دارای آب بوده و همچنین به دلیل قرار گرفتن در محل اختلاف سطح دو جلگه توس و مشهد و وضعیت خاص ارتفاعات نزدیک آن، از آب فراوانی بهره مند می باشد . چشمه گیلاس که در ارتفاع ۱۰۱۰ متری از سطح دریا واقع شده، به عنوان یکی از چشمه های معروف کشور شناخته می شود. عمق این چشمه ۴ تا ۵ متر و میزان آبدهی آن ۲۳۰ لیتر در ثانیه است. این چشمه از نوع چشمه های آهکی قلمداد می شود ، به همین جهت آب آن دارای درجه سختی بیشتری به نسبت دیگر چشمه های موجود در حاشیه شهر مشهد می باشد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های چشمه گیلاس این است که در طول این سال‌ها هیچ‌وقت خشک و کم آب نشده است. این چشمه همیشه خروشان باعث به وجود آمدن حوضچه‌های کوچکی در اطراف خود شده است که برای شنا و آب‌تنی گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آب چشمه گیلاس همان آبی است که از میانه شهر مشهد گذر کرده و اولین بار توسط امیر علیشیر نوائی برای گذراندن آن از مشهد اقدام شده است و طرح نیمه تمام او بین سال های ۱۰۱۶ تا ۱۰۲۳ هجری قمری به وسیله شاه عباس صفوی تکمیل گردید به گونه ای که این آب ، از میان خیابان های شهر جاری و از میان صحن عتیق حرم مطهر امام رضا(ع) نیز عبور می کرد.

بیشتر بخوانید : “روستای تاریخی ازغد”

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در نزدیکی چشمه گیلاس، چمن زیبایی موجود است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند . این چمن زیبا و چشم نواز در نزدیکی شهر توس در سبزه زار دلنشین و گسترده‌ای واقع شده است که در آن روستایی به نام قهقهه وجود دارد و دارای قلعه ای مستحکم است. این قلعه از چهار دروازه تشکیل شده است. خشت‌هایی که در ساختمان قلعه به کار رفته نشان می دهد که این ناحیه، شهر یا لشکرگاهی بزرگ بوده است و علاقه‌مندان علاوه بر دیدن چشمه گیلاس و استراحت بر روی چمن قهقهه، می‌توانند از این قلعه بزرگ نیز دیدن کنند .

در حال حاضر آب چشمه گیلاس در مشهد جاری نیست اما شهرت تاریخی و دیرینه آن هنوز نام خوش و سابقه این چشمه تاریخی را در خاطرات مردم توس و مشهد حفظ کرده است. بهره برداری بیش از حد از منابع زیر زمینی، انتقال آب های دشت چناران برای مصرف مردم مشهد و جایگزین نشدن آب های زیر زمینی، کاهش میزان بارندگی سالانه شهرستان و عوامل دیگر ، روز به روز اوضاع این منبع ارزشمند را در خطر بیشتری قرار داده و بایستی مسئولین و دست اندرکاران امر، تا زمانی که این چشمه در مسیر نابودی قرار نگرفته تدبیری پیرامون این معضل بیاندیشند .

پیشنهاد می کنیم در سفر به مشهد الرضا ضمن رزرو هتل های مشهد با تخفیف بالا، گشت و گذار در این منطقه ییلاقی زیبا و خوش آب و هوا را حتما در برنامه سفرتان قرار دهید .

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴