آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو

کشور کهن و پهناور ایران، به دلیل قدمت، تاریخ و تمدن کهنی که دارد، دارای جاذبه‌ های تاریخی بسیاری است که در تمام نقاط این کشور پراکنده‌شده و به هر گوشه آن‌که سفر کنید، بی‌تردید تعداد بسیاری از این آثار تاریخی را مشاهده خواهید کرد.

اما برخی از این آثار تاریخی نه‌تنها در داخل ایران، بلکه در تمام جهان شناخته‌شده بوده و دارای ارزش و اعتبار فراوانی هستند؛ تا حدی که این آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و امروزه گردشگران بسیاری به‌منظور بازدید از این میراث به یادگار مانده از تاریخ ایران، به این کشور سفر می‌کنند.

اگر شما نیز تمایل دارید که با برخی از جاهای دیدنی ایران که در فهرست یونسکو ثبت شده اند آشنا شده و در سفرهای خود بازدید از آن‌ها را در برنامه سفر خود قرار دهید، با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.

در ایران تعداد ۲۲ مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده که ۲۱ اثر آن فرهنگی بوده و یک اثر طبیعی است که در ادامه با برخی از آن‌ها آشنا می‌شویم.

چغازنبیل خوزستان

در حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و در دوران حکومت عیلامی‌ها و در محل شهر تاریخی دوراونتش، نیایشگاهی باستانی بانام چغازنبیل ساخته‌شده است.ساختمان و بنای این نیایشگاه، دارای دو حصار متشکل از حصار بیرونی و بخش آئینی است و همچنین از ۷ دروازه ورودی بهره می‌برده.

پلکان جنوب شرقی این نیایشگاه هفت ردیف قربانگاه قرار داشته، که نشان‌دهنده تقدس عدد ۷ برای ایلامیان است. دروازه جنوب شرقی این بنا نیز با قیر بندکشی شده و بر آن به‌وضوح رد ارابه دیده می‌شود که بیانگر این موضوع است که این دروازه محل عبور ارابه‌ها بود. شش دروازه دیگر از راه‌های سنگفرشی به زیگورات می‌رسیده‌اند. چغازنبیل یکی از زیباترین آثار باستانی ایران بشمار می‌رود و همچنین سنبل هنر و معماری ایلامی بوده و در کتاب‌های معماری و تاریخ هنر ایران و جهان، از این بنای باشکوه بسیار یادشده است.

این اثر در سال ۱۹۷۹، به فهرست آثار جهانی یونسکو اضافه‌شده و یکی از آثار ثبت‌شده ایران در این فهرست بشمار می‌آید.

میدان نقش‌جهان اصفهان

با شنیده شدن نام اصفهان بی‌شک اولین بخشی که از این شهر به ذهن می‌رسد، میدان نقش‌جهان این شهر زیباست. اما تنها زیبایی این میدان نبوده که آن را به یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان بدل ساخته بلکه تاریخ و شکوه آن بیش از باقی جوانب موردتوجه است.

میدان نقش‌جهان در شمال اصفهان و در مجموعه دولت‌خانه صفوی قرار دارد، در شرق میدان، خیابان حافظ و در غرب خیابان سپه و جود دارد و این خیابان به محور اصلی و تاریخی چهارباغ عباسی ختم می‌شود.

بازارهای دور میدان، به‌صورت شبکه ا‌ی پیاده، به بافت تاریخی اصفهان، میدان عتیق ختم می‌شوند. طول این میدان از شمال به جنوب بالغ‌بر ۵۰۰ متر و عرض آن حدود ۱۶۵ متر است.

در قرن یازدهم هجری این میدان یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های جهان و در دوره‌ شاه‌عباس و جانشینان او محل بازی چوگان و رژه ارتش و چراغانی و محل نمایش‌های مختلف بوده است. دو دروازه سنگی چوگان بجای مانده  از آن دوره در شمال و جنوب میدان، از عظمت دیرین آن حکایت می‌کند.

این میدان تاریخی و ارزش مند در سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۱۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و بخشی از نخستین آثار ثبت شده ایرانی در این فهرست شد.

تخت جمشید شیراز

تخت جمشید که با نام های پارسه و یا پرسپولیس نیز شناخته می شود، یکی از اصلی ترین مکان ها و جاذبه های گردشگری ایران و شیراز بشمار آمده و همچنین قدمت و تاریخ ایران را به رخ جهانیان می کشد. این بنای بجای مانده از گذشتگان یکی از باشکوه ترین بنا های ایران باستان، بویژه هخامنشیان بوده و عزمت و شکوه آن سرشار از نشانه های معماری زیبای ایران باستان است.

محوطه پارسه یا تخت جمشید، باقیمانده یک تمدن بزرگ چند هزار ساله است که یکی از کاریزماتیک ترین تمدن های خاورمیانه به شمار می رود. این مکان طی سالیان متمادی، پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران بوده و در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایار شاه و اردشیر اول بنا شده و بیش از ۲۰۰ سال آباده بوده است.

همه روزه افراد بسیاری از نقاط مختلف جهان برای بازدید این عظمت و شکوه پادشاهی هخامنشیان به این نقطه سفر می کنند.این مکان در سال ۱۹۷۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و نخستین اثر ثبت شده ایران در این فهرست است.

تخت سلیمان آذربایجان غربی

آتشکده آذرگشسب یا تخت سلیمان، یکی از آثار معروف و جهانی ایران بوده که در نزدیکی تکاب استان آذربایجان غربی واقع شده است. این مجموعه که یادگار به جای مانده از تاریخ چند هزار ساله است تا سال ۶۲۴ میلادی بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی و عبادتگاهی ساسانیان بوده و با هجوم رومیان ویران شده است.

این اثر تاریخی و زیبا در سال ۲۰۰۳ به عنوان چهارمین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و سالانه میلیون ها گردشگر از نقاط مختلف جهان برای بازدید از این میراث گذشتگان به این منطقه سفر می کنند.

ارگ بم کرمان

شاید بیشتر افراد استان کرمان و شهر بم را با نام ارگ تاریخی، بزرگ و خشتی آن بشناسند. سازه ای که به بزرگترین بنای خشتی جهان معروف شده و قلب تپنده گردشگری این شهر بشمار می آید. ارگ تاریخی بم در تاریخ ۱ فروردین سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و همچنین شهر بم نیز به عنوان اولین شهر ایران در سال ۲۰۰۴ در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

لازم به ذکر است که در سال ۱۳۸۲ ارگ تاریخی بم به سبب وقوع زلزله در این شهر، آسیب جدی دید و پس از آن سازه ای با همان سازه و شکل به نام ارگ جدید بم ایجاد شد.

پاسارگاد شیراز

مجموعه عظیم و تاریخی پاسارگاد شیراز، ششمین اثر ایران بوده که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. این مجموعه عظیم و زیبا یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگرانی است که به استان فارس و شهر شیراز سفر می کنند.این مجموعه یکی از مجموعه های باشکوه بجای مانده از حکومت هخامنشیان بوده و در برگیرنده سازه هایی مانند آرامگاه کوروش کبیر، باغ سلطنتی، کاخ دروازه، پل و بسیاری دیگر است.

پاسارگاد در سال ۲۰۰۴ توسط یونسکو در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده و امروزه به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی ایران و جهان آوازه بسیاری دارد.

گنبد سلطانیه زنجان

شناخته شده ترین مقصد گردشگری استان زنجان، گنبد سلطانیه بوده که بلند ترین نمای آجری جهان به شمار می رود. در خصوص این گنبد دیدنی در کتابهای تاریخ ایران و تاریخ هنر و معماری بسیار می خوانیم.

در سال ۲۰۰۵ این گنبد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. گنبد سلطانیه یکی از معروف ترین سازه های آجری جهان بوده و همچون سانتا ماریا در فلورانس ایتالیا، نامی شناخته شده برای علاقمندان به دنیای هنر و معماری است.

این گنبد در واقع مقبره محمد خدابنده الجایتو بوده که در قرن سیزدهم میلادی در شهر سلطانیه که روزگاری، پایتخت ایلخانیان بوده بنا شده و تا کنون نیز پا برجا مانده است.

بیستون کرمانشاه

نخستین متن شناخته شده ایران که بزرگترین سنگ نوشته جهان نیز است، سنگ نوشته ای است که بر دیواره بیستون هک شده است. قدمت این سنگ نوشته به ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. سنگ نوشته بیستون یکی از معروف ترین مقصدهای گردشگری ایران در استان دیدنی و جذاب کرمانشاه بوده و در غرب کشور قرار دارد.

این سنگ نوشته به عنوان یکی از مهم ترین و معروف ترین سندهای تاریخ جهان یاد می شود که البته از متون تاریخی معروف زمان هخامنشیان نیز به شمار می رود. سنگ نوشته بیستون که سبب اصلی ثبت مجموعه بیستون کرمانشاه در فهرست میراث جهانی یونسکو شده است، شرح پیروزی داریوش کبیر را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان بازگو می کند و در سال ۲۰۰۶، ثبت جهانی شده است.

مجموعه کلیساهای ارامنه آذربایجان شرقی و غربی

کلیساهای ارامنه در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، یکی از مهمترین مقاصد گردشگری تاریخی ایران بوده که ثبت جهانی شده است.

کلیساهای آذربایجان در سال ۲۰۰۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده که شامل ۹ مجموعه کلیسا قره کلیسا (قدیمی ترین کلیسای جهان و نماد همزیستی انسان ها)، کلیسای استفانوس مقدس، کلیسای مریم مقدس دره شام، کلیسای چوپان و کلیسا زور زور می شوند.

سازه‌های تاریخی و آبی شوشتر خوزستان

تنها اثر ثبت شده در استان خوزستان، سازه های تاریخی و آبی شوشتر است. این سازه ها در دوران ساسانیان، جهت استفاده از نیروی آب به عنوان محرک آسیاب های صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است، با استقبال گردشگران همراه شده است.

سازه های ۴ هزار ساله آبی شوشتر را همچون پاسارگاد استان فارس و گنبد سلطانیه زنجان، شکوه معماری ایرانیان و نماد مهندسی سرزمین پارس می نامند. مجموعه ای به هم پیوسته از پل ها،‌بندها، آسیاب ها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب که در ارتباط با یکدیگر بوده و تلاش بشر هزاران سال پیش برای حفظ منابع آبی و مدیریت بهینه مصرف را نشان می دهد و در سال ۲۰۰۹ ثبت فهرست میراث جهانی یونسکو شده است.

بازار تبریز

یکی دیگر از آثار ایران که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، بازار بزرگ و تاریخی تبریز است. بازار تبریز، که بزرگ ترین بازار مسقف جهان بوده و بیش از ۱ هزار سال قدمت دارد، نخستین بازار جهانی ایران به شمار می رود.

بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی الدین در سال ۲۰۱۰ به میراث جهانی یونسکو اضافه شد و از جنبه زیبایی شناسی و معماری، یکی از دیدنی ترین سازه های تاریخی کشور است.

این مکان، علاوه بر آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی، مقبره های شاه اسماعیل اول (نخستین پادشاه صوفی)، همسر شاه اسماعیل (مادر شاه طهماسب) و نیز برخی از صاحب منصبان عصر صفوی و شهیدان جنگ چالدران بوده و  مسجد، چینی خانه، جنت سرا و خانقاه، از جمله بخش های دیدنی این بقعه است.

باغ های ایرانی

از جمله آثار طبیعی کشور که در فهرست میراث جهانی قرار گرفته، باغ ها بنام و تاریخی ایران هستند. آن دسته از باغ‌هایی که بر پایه معماری و عناصر تشکیل دهنده آن از جمله ساختار هندسی، آب و درختان و کوشک میانی و غیره، باغ های ایرانی گفته شده که عمدتاً در فلات ایران و مناطق پیرامونی متأثر از فرهنگ آن رواج داشته است.

گنبد قابوس گلستان

یکی از آثار دیدنی استان گلستان که ثبت جهانی شده است، گنبد قابوس است. این برج، بنایی ۷۲ متری متعلق به حدود یک هزار سال پیش است که در شهر گنبد کاووس در استان گلستان قرار دارد. در سال ۲۰۱۲ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد و امروزه یکی از مقصدهای جذاب تاریخ گردی در استان گلستان به شمار می رود.

این گنبد، با آجرهای ویژه دنباله‌دار کفشکی ساخته شده‌است، دو پوسته‌است. گنبد درونی مانند گنبدهای خاکی به شکل نیم تخم‌مرغی و از آجر معمولی است و پوسته بیرونی با آجر دنباله‌دار. بلندای این گنبد مخروطی ۱۸ متر است و در بدنه شرقی روزنه‌ای جای داده شده که بلندای آن یک متر و نود سانتیمتر است.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان یکی از مقاصد تاریخی ایران و نیز این شهر بوده که در سال  ۲۰۱۲ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شده است. با بازدید از این مسجد می توان بخشی از شکوه معماری و طراحی و نوع نگاه مهندسان ایرانی به مذهب و سبک زندگی را مشاهده کرد.

این مسجد را می توان قدیمی ترین مجموعه معماری مذهبی ایران دانست که روزانه تعداد بی شماری از گردشگران داخلی و خارجی از آن بازدید می کنند.

کاخ گلستان تهران

نگین کاخ های ایرانی، کاخ گلستان تهران بوده که در سال ۲۰۰۷ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این کاخ متعلق به دوره قاجار بوده و روزانه عده بیشماری از آن بازدید می کنند.

این مجموعه از نظر معماری، جذب گردشگر و ارزش آثار هنری و تاریخی که در آن قرار دارد، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی کشور بوده که در تمام طول سال شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی پرشماری است. کار ساخت این بنا از زمان شاه‌عباس صفوی آغاز گشت و تا زمان قاجار و ناصرالدین‌شاه قاجار که تحت تاثیر سفرهای اروپایی خود تغییرات زیادی در آن ایجاد کرد، در دست تغییر و تکمیل بود.

شهر سوخته سیستان و بلوچستان

شهر سوخته که به بهشت باستان شناسان نیز معروف است در استان سیستان و بلوچستان واقع شده و بسیاری از آثار مدفون شده در زیر این شهر که یادگار هزاران سال پیش بوده، هنوز اکتشاف نشده است.

منطقه باستانی شهر سوخته، شهر شگفت انگیز ایران بشمار آمده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، اسرار ناشناخته بسیاری در خود نهفته دارد. تاکنون باستان شناسان از نخستین چشم مصنوعی جهان و جمجمه‌ای جراحی شده در این کهن شهر ایرانی پرده برداشته‌اند.

این شهر ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه‌گذاری شده و مردم ایران زمین در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند. محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد، توسط مهاجرانی که از چهار گوشه به ‌آن مهاجرت کرده‌اند، بنا شده است. سند یا کتیبه‌ای که نام واقعی و قدیمی این شهر را مشخص کند هنوز به دست نیامده و به دلیل آتش سوزی در دو دوره زمانی بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۲۷۵۰ قبل از میلاد شهر سوخته نامیده می‌شود.

محوطه تاریخی شوش خوزستان

در استان خوزستان، یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های شناخته شده جهان وجود دارد که با نام محوطه تاریخی شوش شناخته می شود. طبق اسناد باستانی، شوش از مهم ترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده و روزگاری، مرکز برخورد دو تمدن مهم ایران بوده است.در سال ۲۰۱۵ محوطه تاریخی شوش، به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد.

منظر فرهنگی میمند کرمان

میمند کرمان روستای صخره ای بوده که تمام آن با دست کنده و ایجاد شده و بیش از هزاران سال قدمت را در خود جای داده است. این روستا بی شک یکی از اولین سکونت گاه های ایرانیان در دوره های قدیم بوده و دارای ۶۰۴ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق است.

سکونت گاه صخره ای ایران باستان که بخشی از هویت ماندگار سرزمین پارس بشمار می رود در سال ۲۰۱۵ میلادی ثبت فهرست میراث جهانی یونسکو شده است.

قنات ایرانی

به دلیل آب هوای خشک و بیابان بسیاری از بخش های ایران ،در این کشور، قنات های بسیاری وجود دارد و شهر یزد، یکی از مقصدهای بی نظیر قنات گردی در ایران بشمار می رود. از این رو در سال ۲۰۱۶ قنات های استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد، کرمان، مرکزی و اصفهان ثبت فهرست میراث جهانی یونسکو شده که می توان از قنات قصبه گناباد، قنات بلده فردوس، قنات‌های حسن‌آباد مهریز و زارچ یزد، قنات ابراهیم‌آباد اراک، قنات مزدآباد میمه و قنات وزوان در بخش میمه اصفهان، قنات دوطبقه اردستان، قنات جوپار، قنات اکبرآباد و قنات قاسم‌آباد بروات در کرمان به عنوان این قنات های ثبت شده نام برد.

یزد، بزرگترین شهر خشتی جهان

شهر یزد یکی از زیبا ترین و دیدنی ترین شهر های کشور بوده که در سال ۲۰۱۷ به عنوان یک شهر تاریخی و خشتی زیبا در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این شهر بزرگترین شهر خشتی جهان در طول تاریخ بوده و همه ساله هزاران گردشگر و علاقه به تاریخ و معماری از آن بازدید می کنند.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴